XX wiek i łacina

"...O tempora,o mores..." chciało by się westchnąć za Cyceronem..A gdzie te godzinne dukania tekstów z "De bello Gallico..." Cezara (to ze wspomnień mojej Mamy)...Mówi się trudno i co najwyżej możemy czasami,dla szpanu,popisać się znajomością paru łacińskich sentencyj.Czyli łacina stała się językiem martwym...quod erat demonstrandum,mocium panie...

A wykształcenie humanistyczne?

Nie bardzo mogę się zgodzić z tym, co Pani pisze o sytuacji łaciny w szkole w latach 60-tych. Pani szkoła musiała być jakaś wyjątkowa pod tym względem. Ja miałam wtedy łacinę w dużym wymiarze godzin tygodniowo (3 albo 4, przez całe liceum, aż do samej matury), na bardzo wysokim poziomie. I przedmiot ten miał w szkole bardzo mocną pozycję. W skali kraju bardzo dużo młodzieży przystępowało do olimpiad z łaciny i kultury antycznej (w praktyce: mitologii), a poziom był wysoki. Ja byłam zwycięzczynią w wojewódzkiej - a to dzięki naprawdę doskonałej nauczycielce.

W moim liceum - oprócz oczywiście obowiązkowego rosyjskiego - były dwa języki do wyboru: francuski i łacina. No i jak Państwo myślą, klasa z którym językiem była oblegana? Z łaciną! Przytłaczająca większość wolała łacinę niż francuski! Żeby się dostać do tej klasy mówili, że chcą iść na medycynę, więc muszą. Może i szczerze (ostatecznie tylko troje poszło na medycynę). Ja już nie pamiętam, dlaczego wybrałam klasę łacińską. To było jakoś oczywiste.

Łacina w szkole zaczęła podupadać chyba w latach 70-tych, a potem już poszło z górki na pazurki. Nie śledziłam tego.

Bez znajomości łaciny i antyku nie wyobrażam sobie - jak by tu powiedzieć - funkcjonowania w kulturze. I poznawania innych języków. Niby można, ale - to tak jak poruszanie się w internecie czy w realu, choćby oglądając szyldy sklepów - bez znajomości angielskiego. Niby można, ale nie to samo. Innych języków i tak się jakoś tam nauczyłam, ale łaciny - sama z siebie nie nauczyłabym się.

Uważam, że nauczanie łaciny na lektoratach to za późno. W dodatku w takim symbolicznym wymiarze, jak jest teraz. Powinno się jej uczyć jak najwcześniej, jeszcze w podstawówce, kiedy dzieci nie są jeszcze tak obciążone innymi przedmiotami. Wtedy to je jakoś kształtuje, pozwala inaczej patrzeć na kulturę, na poznawane później inne języki. Ja tak zrobiłam ze swoim dzieckiem, bo nie wyobrażałam sobie, żeby miało być, jak by tu powiedzieć - spłycone, zubożone czy jakoś tak. I chyba miałam rację.

To jest naprawdę nie do przecenienia.

"naród Rzymian", jakkolwiek byśmy go zdefiniowali, z pewnością nie istniał ani w wieku V, ani też IV. Szereg dziwolągów, rządzących Imperium w latach 235-284 był skutkiem (nie przyczyną) narastającego kryzysu, w wyniku którego tzw. romanitas była tylko coraz mniej potrzebnym kwiatkiem do kożucha militarno-cywilnej kariery. Dla mnie symbolicznym końcem starożytnego Rzymu jest rok 286, kiedy to Dioklecjan podzielił po raz pierwszy Imperium na dwie części, a stolicę jego zachodniej części umiejscowił w Mediolanie. Cała historia po roku 286 przypomina mi bardziej wczesne średniowiecze niż Rzym Nerwy, Trajana i Antonina Piusa.

"Najsilniejszy cios łacinie zadał jednak Kościół Katolicki po zakończonym w 1965 roku II Soborze Watykańskim.(....)"

Recte dixisti! SVII zadał cios nie tylko łacinie. Pozbawił liturgię całego sacrum, zbanalizował Mszę św., uczynił ją takim spotkaniem modlitewnym wiernych pod przewodnictwem przewodniczącego (pleonazm) zgromadzenia.

Należę do pokolenia, tego od "Introibo ad altare Dei" i na tej nowej mszy "po naszemu" nigdy nie mogłem się znaleźć. Przestałem chodzić już od dawna. Uczęszczam tylko na Mszę Św. Trydencką, ale mało ich i pory niestosowne.

Co mnie przeraża to nieznajomość łaciny wśród duchowieństwa. Dlaczego zrezygnowano z łacińskiego brewiarza? Ach, temat - rzeka. Satis.

Linguam latinam valde pulchram et necessariam esse puto. Salvete!

Jezyk angielski jest popularny nie dzieki Ameryce ale dzieki potedze brytyjskiej ktora tak skromniutko zgrywa sie na jedna dobra rodzine z babcia ktora dba o wszystkich. Brytyjczycy bardzo dlugo dostawali po grzbiecie od Rzymian staszliwe ciegi dopoki sie dorobili wlasnego panstwa i jezyka. Jezyk angielski (a raczej amerykanski) nie jest wcale oficjalnym jezykiem Stanow. Konstytucja nie okreslila jezyka narodowego republiki. Dokument jestnatomiast napisany w jezyku angielskim to ma decydujacy wplyw. Prawo amerykanskie to takze prawo anglosaskie oparte na przypadkach rozwiazywanych przez sad. Jezyk hiszpansko latynowski jest dzisiaj bardzo powazna konkurencja dla angielskiego i jest mocno popierany przez cala liberalna ---demokratyczna polityke. Robi sie balagan w imie rownosci. Skad my to znamy. Jesli chodzi o lacine w nowym JOrku to pierwszym dyrektorem szkoly lacinskiej w 1659 byl polsko-litewskiego ochodzenia emigrant: Dr. Aleksander Karol Kurteusz (Curtius) ktory zostal usuniety poniewaz "nie potrafil utrzymac dyscypliny i zapobiegac bijatykom miedzy uczniami" --taki byl oficjalny zarzut. Szkola znajdowala sie w samy centrum miasta na ulicy Broad 26 (przy Wall Street) Tyle ciekawostek o lacinie. Dzisiaj w tak zwanym szkolnictwie powszechym miasta bierze sie pod uwage 12 jezykow ale nie polski. Jestesmy mniejszoscia nie liczaca sie.

ile języki "naturalne" sanskryt, łacina, greka, a od pewnego czasu już wyłącznie niemal angielski (na międzynarodowych konferencjach naukowych, nie francuski, niemiecki wyłącznie angielski) święciły triumfy i dominowały w nauce i sztuce, to tzw. języki sztuczne nigdy nie odegrały tam poważniejszej roli. Jest pytanie o sens rozwoju i tworzenia takich języków?

Ostatnio czytałem, że filolodzy polscy zaniepokojeni są tym, że sporo polskich publikacji naukowych jest tworzonych w języku angielskim co może hamować rozwój naszego języka. Dla przykładu naukowiec nie musi starać się wymyślić odpowiedniego tłumaczenia dla nowego terminu w języku obcym, przez co grozi zastój językowi polskim ale wielu innym narodowym tez. Tyle, że u nas jest to jakoś chyba wymuszone ministerialnie? Dokładnie z tego samego powodu w dużo dużo większym stopniu na proces cofania się skazane języki sztuczne jak Esperanto (jest ich więcej oczywiście). Mała grupa znawców nie nadąży z adaptacją języka do nowych pojęć w burzliwie rozwijającej się nauce i technice.

Łacina i/lub greka powinna być obligatoryjna na niektórych kierunkach studiów humanistycznych, w tym prawie i medycynie. Każdy uważnie uczący się np. angielskiego rozpozna wiele korzeni tego języka w łacinie, czasami dosłownych jak np godziny a.m.(ante meridiem), p.m.(past meridiem) itd.

Bardzo wazny tema.Uwazam ze do usuniecia laciny przyczynily sie tajne loze masonskie.Dlatego ze:
--cale podwaliny cywilizacji i nauki opieraly sie na tym jezyku
--prawdziwa unia europejska na dlugo przed EUROKOLCHOZEM byla zjednoczona przez jezyk laciny wklasnie-natomiast gdzie sie pojechalo mozna bylo uczestniczyc na mszy po lacinie-dla wszystkich jednakowej.
To byl pluralizm i rownosc w dominacji -a nie jak terac angielsko-niemieckiej.
Niestety wpomniany gigant wiary Benedykt XVI robi wiekopomny wysilek dla zjednoczenia kosciola-tylko ze butni i dumni biskupi wspierani przez TW i masonow -nie pozwalaja rozwinac sie jego WIZJI KOSCIOLA.
Dramat chrzescijanstwa!

W języku polskim funkcjonuje już ponad 2000 zapożyczeń z angielskiego. Jeszcze trochę i angielski nie będzie językiem obcym ;-)

Ja wiem, jak wyglada lacina na studiach humanistycznych. Jezeli ktos chce, to sie czegos nauczy, ale podejcie zakow wspolczesnych jest raczej abnegackie. Mialam (nie)szczescie udzielac korepetycji takim nieszczesnikom. Myslalam naiwna, ze chca sie uczyc laciny, ale im chodzilo tylko o przetlumaczenie kawalkow Cezara, Neposa, bo na tym to polega! W takim systemie mozna nie znac slowa po lacinie i miec wszystkie zaliczenia. Mialam takich delikwentow, co rzeczywiscie nie znali ani jednego slowka(nie przesadzam!) i summa cum laude sa absolwentami studiow humanistycznych!
A za oknem wiatr wyje: Eheu, eheu!!!
Bo to prawda, ze wyrugowanie laciny ze szkolnictwa powszechnego to bylo planowe odciecie Polski od korzeni cywilizacji lacinskiej. No i mamy skutki w kazdej dziedzinie! To jeszcze jedna "zdobycz socjalizmu"!

tez w tym maczal palce, rezygnujac z rytu lacinskiego na rzecz jezykow narodowych:
-zniszczyl uniwersalizm
-wcale nie wzmocnil wiary, bo przeslanie przeistoczenia i tak bylo jasne u nas od tysiaca lat
-kaplan przestal byc przewodnikiem ku sacrum i tajemnicy przeistoczenia
-no i odebral nam piekna i wzniosla mowe,
Bo czyz to nie bylo piekne?!: Introibo ad altare Dei in iuventutem meam! Albo rezurekcyjne: Credo in unum Deum! Eh, lza sie w oku kreci i grzeszna zlosc ogarnia!
Nota bene, msza lacinska nie jest zabroniona i mozna taka odprawiac! Tylko ktory z ksiezy to jeszcze potrafi?!

Polowa slownictwa angielskiego pochodzi wprost z laciny! A co dopiero mowic o jezykach romanskich jak wloski, hiszpanski, portugalski, francuski, rumunski! Jaka to byla nieoceniona pomoc w nauce tych jezykow!
I komu to przeszkadzalo???!!! Koncze, bo zaczne klnac!

Rozumiem niepokój p. Hery więc dorzucę jeszcze swoją obserwację.
Kiedy jako ministrant w latach 50-tych służyłem do Mszy św. i gdy odpowiadałem kapłanowi na jego "Orate fratres ut meum...", Suscipiat Dominus sacrificium de manibus...." miałem poczucie, ze te same słowa wypowiada gdzieś inny ministrant na misji w Peru, w dalekiej Australi, w afrykańskim buszu, czy w katedrze w Sevilli. Kościół był liturgiczną jednością, było takie feeling of togatherness. Doświadczała tego polska babcia, która znalazła się na emigracji w Brazylii i weszła do pobliskiego kościoła katolickiego - ło jejku, tak samo jak nasz proboszcz w Chlapkowicach.
Dzisiaj, gdyby przyszło mi spełnić mój chrzescijanski obowiązek i być na Mszy w Budapeszcie, co usłyszę podczas przeistoczenia?

"Kotletek vrombany a ogórek kiszoni az kaszankana zagrycho...

Tak to mogę odebrać, z całym szacunkiem dla pięknego języka węgierskiego, którego uczyłem się kiedyś w swej poliglotycznej karierze.

Przejscie na języki etniczne w liturgii i wszelkie nowinki było wielkim błędem Kościoła.
Zauważam jednak, że Msza Trydencka rośnie w siłę i to jest valde bene. Gaudeamus.

Mam wrażenie, że rugowanie łaciny zaczęło się od ruchu 1968 r., ale nie chodzi mi o nasz marzec.

Wracam do nauczania łaciny w jak najwcześniejszym wieku. Jak już pisałam, zrobiłam coś takiego w domu. To było bardzo dobre, nie wyobrażam sobie inaczej. Moje dziecko w szkole choćby na polskim wiedziało, jak rozumieć "Masz tu kaduceusz polski, mąć nim wodę, mąć", bo wcześniej o kaduceuszu się dowiedziało. Podobnie z "Trylogią", bo nie potrzebowało przypisów, czy z "Panią Twardowską" (dictum acerbum, nobile verbum) czy "Dziadach" "Gustavus obiit, natus est Conradus". Do tego odniesienia do mitologii itd.

Mam nadzieję, a nawet jestem pewna, że docenia znaczenie tego i przeniesie na swoje dzieci.

Uczenie na lektoracie to musztarda po obiedzie, chyba że jest dobra grupa i mądry lektor, to jeszcze trochę sensu jest.

Przed wojną uczono łaciny bardzo wcześnie, co widać zresztą po tekstach z podręczników dla początkujących . I co tez pokutuje w naszych podręcznikach dla początkujących (infantylizm), bo są w dużej mierze ich naśladownictwem.

Spotkałam niedawno dziewczynę, która chodziła do szkoły w Wiedniu - poziom do pozazdroszczenia, ale tam też zaczynają bardzo wcześnie.

Szkoda tego wszystkiego co się z łaciną stało w XX wieku. I nie jest to żadne osiągnięcie współczesności ale jedna z największych zbrodni na kulturze europejskiej jakie dokonano w historii. I chyba de fakto w dłuższej perspektywie czasu może być to początek końca kultury europejskiej.

http://keraunos-takiesobieprze...