Budownictwo - kolejny sygnał kiepskiego stanu gospodarki

Opublikowane w tym tygodniu przez GUS dane na temat jednego z głównych motorów naszej gospodarki - tj. branży budowlanej, stanowią kolejne potwierdzenie kiepskiego jej stanu.
Pewnym „światełkiem w tunelu” dla tej branży wydaje się być sytuacja w budownictwie mieszkaniowym. Tu bowiem co prawda w styczniu-październiku br. oddano do użytkowania 162,5 tys. mieszkań, tj. 10,5% mniej niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Jednak w tym samym czasie wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia budowy 243,8 tys. mieszkań, tj. o 23,0% więcej niż przed rokiem. A ponadto rozpoczęto budowę 204,8 tys. mieszkań, tj. aż o 29,1% więcej niż rok wcześniej.
Mieszkaniówka to niestety tylko jeden z segmentów tej branży, która niczym kania dżdżu czeka na obiecane przez obecny rząd „przyspieszenie” dostarczenia naszemu krajowi większości środków obiecanych przez Brukselę w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Tymczasem nie ma to wciąż miejsca.
Rezultaty tego stanu rzeczy pokazuje GUS, który poinformował m.in., że w listopadzie w porównaniu z poprzednim miesiącem oceny koniunktury w całej gospodarce najbardziej pogorszyły się właśnie w budownictwie. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury kształtował się wówczas w tej branży na poziomie minus 8,5 (przed miesiącem minus 5,9).
W dodatku produkcja budowlano-montażowa (w cenach stałych) zrealizowana w październiku 2024 r. na terenie kraju przez firmy budowlane (zatrudniające od 10 osób wzwyż) była niższa o 9,6% w porównaniu z październikiem 2023 r. Co więcej, w tym samym miesiącu zaobserwowano zmniejszenie produkcji budowlano-montażowej, w skali roku, we wszystkich działach budownictwa.
I tak: dla firm realizujących roboty budowlane specjalistyczne wyniosło ono 10,4%, dla tych, których główną działalnością była budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej - 10,2%, a dla zajmujących się budową budynków - 7,9%.
Z kolei w ciągu pierwszych 10. miesięcy br. (tj. w styczniu-październiku), w porównaniu z pierwszymi 10. miesiącami ub. roku, wystąpiło zmniejszenie o 12,2% produkcji budowlano-montażowej w firmach zajmujących się budownictwem specjalistycznym. W firmach zajmujących się budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej oraz wznoszeniem budynków odnotowano spadki odpowiednio o 8,1% i 6,0%.
W samym październiku br. nastąpiło zmniejszenie produkcji budowlano-montażowej względem poprzedniego roku dla robót o charakterze inwestycyjnym o 11,9% oraz dla prac remontowych o 4,0%. Zaś w styczniu-październiku br., w porównaniu z ub. rokiem , produkcja budowlano-montażowa notowała zmniejszenie w przypadku prac o charakterze inwestycyjnym o 10,0% oraz remontowym o 5,1%.
Ponadto po wyeliminowaniu wpływu czynników o charakterze sezonowym, produkcja budowlano-montażowa w październiku 2024 r. była o 11,0% niższa niż rok wcześniej oraz o 2,7% niższa niż we wrześniu br.
Jak powiedziała mi w wywiadzie dla portalu filarybiznesu.pl Aleksandra Świątkowska, ekonomistka BOŚ Banku, pytana o przyczyny pogorszenia się sytuacji w branży budowlano-montażowej, od wielu miesięcy trwa przerwa w wydatkowaniu środków unijnych.
Jak podkreśliła ekspertka, do końca 2023 r., miała miejsce kumulacja tego procesu, związana z końcem jeszcze poprzedniej finansowej perspektywy UE (z lat 2014-2020, rozliczanej aż do końca 2023 r., w związku z pandemią COVID). - Wówczas produkcja budowlano-montażowa rosła o nawet 15%. Natomiast w odniesieniu do nowych środków unijnych z obecnej perspektywy, skala podpisanych umów była na tyle niewielka, że obecnie obserwujemy „dziurę w projektach”.
- Z jednej strony zakończyły się projekty ze „starej” perspektywy, a z drugiej – nie płynęły środki z kolejnej - dodała Świątkowska. - Obecny rok moim zdaniem to dokładne powtórzenie sytuacji z 2016 r. Widać to zarówno po stanie realizacji inwestycji publicznych i infrastrukturalnych, jak i też największych przedsiębiorstw z branży energetyki czy transportu, np. PKP – tych, które ze środków unijnych korzystają na naszym rynku w największym stopniu - zauważyła ekspertka.