Polski głód mieszkaniowy

Polska znalazła się w grupie krajów unijnych, w których stawki czynszów za wynajem mieszkań najbardziej wzrosły w ciągu ostatnich siedmiu lat.
Z danych Eurostatu wynika, że czynsze wzrosły u nas o ponad 51 proc. względem 2015 r. W najbardziej rozwiniętych krajach unijnych czynsze wzrosły w tym czasie o kilka proc.: we  Włoszech – o 3,5 proc., Francji - 3,0 proc., w całej UE - 9,4 proc., na Łotwie - 5,8 proc. Z kolei na drugim biegunie znalazła się Litwa – czynsze wzrosły tu o 62,9 proc., Estonia 59,2 proc., czy na Węgrzech - 55,3 proc.
Z jednej strony bezpośrednią przyczyną tego stanu rzeczy są utrzymujące się w ostatnich kilkunastu miesiącach wzrosty cen nieruchomości. Jednak swoje dołożyła fala uchodźców z Ukrainy w związku z rosyjską inwazją na ten kraj. Ponadto, jak przyznają to eksperci m.in. z HRE Investments wysoki popyt na naszym rynku mieszkaniowym, a co za tym idzie także na rynku najmu, był w ostatnim czasie generowany także przez te osoby, które „w związku z rosnącymi stopami procentowymi i spadającą drastycznie zdolnością kredytową nie mogły pozwolić sobie na zakup mieszkania na kredyt”.
NBP w swoim ostatnio opublikowanym raporcie nt. cen na rynku mieszkaniowym w III kwartale ub.r. dorzuca do sytuacji na rynku najmu fakt, iż „systematycznie zmniejsza się liczba mieszkań pozostających w ofercie najmu. Inwestorzy nadal poszukiwali w nieruchomościach bezpieczeństwa dla lokowanego kapitału, a w mniejszym stopniu oczekiwali atrakcyjnej stopy zwrotu”.
Co więcej, według NBP „w ostatnich latach rosło zainteresowanie nabywaniem mieszkań na wynajem przez fundusze inwestycyjne, w tym zagraniczne”. Przy czym „dotychczas dominującą rolę na tym rynku odgrywał Fundusz Mieszkań na Wynajem zarządzany przez BGK”.
To wszystko jednak nie tłumaczy jeszcze całkowicie sytuacji w tym segmencie mieszkalnictwa. Bowiem zdaniem ekspertów główną przyczyną tak dużych wzrostów cen na tym rynku w naszym kraju w porównaniu z innymi, bardziej rozwiniętymi gospodarczo krajami zachodnioeuropejskimi, była po prostu ich wciąż zbyt mała ilość.
Co prawda, jak przed rokiem informowała wspomniana spółka HRE Investments, mamy już ponad 15 milionów mieszkań. Przy czym zwłaszcza ostatnie lata przyniosły dużą poprawę w tym zakresie, jednak „wciąż jednak mieszkań w Polsce jest za mało, aby zaspokoić potrzeby. Spora część lokali jest też w złym stanie i należy je zastąpić”.
Nawet gdy uwzględnimy fakt, że w styczniu-listopadzie ub.r. wybudowano ponad 214 tys. mieszkań, to łącznie z tymi, oddanymi do użytku w grudniu, zbliża to Polskę do poziomu 15,6 mln mieszkań w użytkowaniu. Tyle, że, biorąc jeszcze pod uwagę, iż według danych z Narodowego Spisu Powszechnego, w Polsce mieszka 37 mln mieszkańców (między 2011, a 2021 r. ubyło nas 1 mln), to średnio na 1000 mieszkańców przypada obecnie ok. 420 mieszkań. A to oznacza, że w stosunku do średniej unijnej mieszkań jeszcze nam brakuje. Już w 2011 r. wynosiła ona 435 mieszkań na tysiąc mieszkańców, przy czym np. w Niemczech - 515, Francji - 549, a w Holandii - 456.
W dodatku, jak zwraca uwagę HRE Investments, nie tylko sama liczba istniejących mieszkań jest ważna, ale też ich lokalizacja czy jakość. A zatem mieszkania powinny być tam, gdzie ludzie chcą żyć. Ważna ponadto jest jakość istniejących domów i mieszkań. Niestety pod względem jakości rodzime mieszkania pod niektórymi względami plasują się w europejskim ogonie. Jesteśmy np. w końcu europejskiej stawki pod względem powierzchni nieruchomości przypadającej na mieszkańca czy liczby pokoi na osobę.
Niestety całej tej sytuacji nie poprawił napływ milionów uchodźców z Ukrainy w wyniku wojny w tym kraju wywołanej przez Rosję. Wiadomo, że większość z nich wynajmuje przecież mieszkania.
W tej sytuacji należałoby zrobić wszystko, by w naszym kraju powstawało coraz więcej nowych mieszkań. Tymczasem dane z ostatnich miesięcy wskazują, że na to się nie zapowiada. W ostatnich danych GUS obejmujących okres stycznia-listopada ub.r. mowa jest o tym, że co prawda oddano wówczas do użytkowania więcej mieszkań niż przed rokiem.
Jednocześnie spadła liczba mieszkań, na których budowę wydano wówczas pozwolenia lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym oraz liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto. Oznacza to, że najbliższe dwa lata (tyle wynosi średni cykl budowy mieszkania) będą okresem dołka na naszym rynku mieszkaniowym.
Sytuację tę mogą jedynie – choć nie w jakiś spektakularny sposób – poprawić nowe programy państwa, np. możliwość kupowania nowych mieszkań przez młode osoby za gwarantowane przez państwo 2-procentowe kredyty.