Tytułowy cytat był skierowany do Ewy Kurek i dotyczył jednego z rozdziałów znakomitej, przełomowej książki Autorki. Polecamy wywiad Solidarnych2010 z Ewą Kurek, oraz cykl jej artykułów o trudnym sąsiedztwa Polaków i Żydów.
Ewa Kurek: TRUDNE SĄSIEDZTWO: POLACY I ŻYDZI ok.1000-1945 cz.39
Postawa polskich Żydów już podczas trwającej we wrześniu 1939 wojny obronnej potwierdziła stereotypowe wyobrażenie Polaków. Żydzi polscy demonstracyjnie ciszyli się na widok sowieckich najeźdźców i z ochotą weszli w struktury sowieckich władz okupacyjnych.
Jeśli chcemy otrzymać pełny obraz zagłady europejskich Żydów, także postawę Polaków wobec zagłady musimy poddać ocenie według definicji winy Karla Jaspersa. Pamiętać przy tym należy o kilku podstawowych, stwierdzonych i obiektywnych prawdach o sytuacji Polaków w czasie drugiej wojny światowej:
- Po doświadczeniach lat 1939-1941, z powodu kolaboracji polskich Żydów z Niemcami i Sowietami, stan stosunków polsko-żydowskich był najgorszy z możliwych;
- W latach 1939-1942 – poza Żydowskim Związkiem Wojskowym – Żydzi nie nawiązali łączności z Polskim Państwem Podziemnym;
- Gdy Niemcy przystąpili do zagłady Żydów, Państwo Polskie nie istniało od trzech lat, a jego unikalna forma, Polskie Państwo Podziemne, nie dysponowało środkami militarnymi pozwalającymi ocalić życie polskich Żydów. Wobec powyższego, próbę podjęcia ratowania życia pojedynczych Żydów mogli podjąć jedynie pojedynczy Polacy.
- Polacy za ratowanie Żydów karani byli przez Niemców śmiercią.
- Zamknięci w żydowskich autonomiach terytorialnych (gettach) polscy Żydzi byli szczelnie odizolowani od Polaków, a ludność polska była w nich elementem niepożądanym lub jedynie tolerowanym ze względów wymiany handlowej.
- Warunkiem koniecznym do uratowania polskiego Żyda było podjęcie przez niego decyzji o szukaniu wśród Polaków ratunku.
Polacy i polscy Żydzi weszli ponadto w drugą wojnę światową z pakietem bardzo ostrych ekonomicznych, społecznych i politycznych kontrowersji, tradycyjną programową izolacją większości polskiego żydostwa oraz narosłymi przez wieki wzajemnymi niekorzystnymi stereotypowymi wyobrażeniami.
W chwili wybuchu drugiej wojny światowej co najmniej 85% polskich Żydów było przekonanych, że język polski z księżym alfabetem „galkhes”, jest językiem nieczystym; Polacy to odmiana Hamanów-antysemitów czyhających na dobytek, a niekiedy nawet życie Żydów[1]; jedyny sprawiedliwy wśród Polaków, królewski marszałek Józef Piłsudski nie żyje, wobec czego nie ma sensu liczyć na opiekę polskich władz; na polskiej ziemi są „sprawy polskie” i „sprawy żydowskie”, między którymi nie ma i nigdy nie było wspólnoty interesów, przeto niechaj Polacy swoim zwyczajem chwytają za szabelkę w obronie polskiej ziemi, Żydzi zaś będą sobie radzić z wojną po swojemu, czyli tak, jak przez dwa tysiące lat diaspory radzili sobie ze wszystkimi innymi wojnami.
Przeciętny Polak był w tym czasie przekonany, że: Żydzi polscy są Judaszami, zdrajcami sprawy niepodległości Polski; Żydzi polscy, poza wyjątkami, nigdy nie byli solidarni z Polakami, wobec tego tak będzie także podczas tej wojny.
Dla Polaków, którzy zaledwie dwadzieścia lat wcześniej odbudowali po 123 latach trwającej niewoli własną państwowość, najważniejszą sprawą w momencie wybuchu wojny było niedopuszczenie (mimo podwójnej okupacji) do zerwania ciągłości istnienia Państwa Polskiego. Dla polskich Żydów, którzy w końcu wieku XIX i przez pierwsze dziesiątki wieku XX przeszli metamorfozę rozwoju świadomości narodowej i politycznej, w roku 1939 najważniejszą kwestią nie była Polska jako państwo, lecz stworzenie Żydom jak najlepszych warunków przetrwania wojny, zaś w sferze politycznej, stworzenie faktów dokonanych (budowa autonomii), z którymi Polacy po zakończeniu wojny będą musieli się liczyć.
Różnice postaw wobec okupowanego Państwa Polskiego w sposób wyraźny zarysowały się już w końcu 1939 roku. Polacy przystąpili do budowy Polskiego Państwa Podziemnego, w którego strukturach ze zrozumiałych i oczywistych względów poczesne miejsce zajmowała konspiracyjna armia od 1942 roku zwana Armią Krajową. Nie licząc partyzantki przełomu 1939/40 majora Dobrzańskiego ps. „Hubal” i innych pomniejszych formacji[2], a także „ograniczonych”[3] działań w roku 1942, wiosna 1943 roku była tym momentem, w którym siły Armii Krajowej na tyle okrzepły, że mogła pokusić się o prowadzenie z Niemcami regularnych działań partyzanckich.
Postawa polskich Żydów już podczas trwającej we wrześniu 1939 wojny obronnej potwierdziła stereotypowe wyobrażenie Polaków. Żydzi polscy demonstracyjnie ciszyli się na widok sowieckich najeźdźców i z ochotą weszli w struktury sowieckich władz okupacyjnych.[4]Ponadto, komuniści żydowscy mieszkający na tych terenach Polski, które znalazły się pod okupacją niemiecką, wszelkimi możliwymi sposobami przedostawali się na tereny polskie zajęte przez Sowietów i włączali się aktywnie w tworzenie na polskich ziemiach nowej sowieckiej rzeczywistości.(...)
więcej TUTAJ
