Nastroje firm wciąż kiepskie

Najnowsze wydanie Miesięcznego Indeksu Koniunktury Polskiego Instytutu Ekonomicznego wskazuje, że w lipcu MIK wzrósł m/m o 0,4 pkt. do poziomu 98,1 pkt.
To 3. z kolei miesiąc w br., w którym wskaźnik koniunktury znajduje się poniżej poziomu neutralnego (100,0 pkt.), co oznacza przewagę nastrojów negatywnych nad pozytywnymi wśród przedsiębiorców. W dodatku bieżąca wartość MIK jest o 4,8 pkt. niższa niż najwyższa tegoroczna wartość MIK odnotowana w lutym i kwietniu (102,9 pkt.), choć jednocześnie lipcowy odczyt jest o 1,3 pkt wyższy niż rok temu.
Jak przekonuje PIE, na lipcową wartość MIK poniżej poziomu neutralnego wpłynęła przewaga ocen negatywnych czterech spośród siedmiu komponentów: wartości sprzedaży, nowych zamówień, mocy produkcyjnych i inwestycji w aktywa materialne i niematerialne. Natomiast poprawiły się m/m wyniki dotyczące komponentów: zatrudnienie, wartość sprzedaży, nowe zamówienia i moce produkcyjne. Przy czym zwraca uwagę komponent inwestycje w aktywa materialne lub niematerialne, którego wartość spadła m/m (o 16,9 pkt. do poziomu 85,7 pkt.), po tym jak w czerwcu br. (po raz pierwszy w historii badania) przekroczyła poziom neutralny. O spadku wydatków na inwestycje w bieżącym odczycie zadecydowały przede wszystkim małe firmy oraz przedsiębiorstwa z sekcji inne usługi i handel, z których większość (odpowiednio: 72 proc., 68 proc., 66 proc.) nie inwestowała w ostatnich trzech miesiącach.
Dodajmy, że według danych nt. koniunktury gospodarczej GUS, najbardziej pesymistyczne oceny formułują firmy przemysłowe (minus 7,7 - w maju: minus 6,4), a wartość wskaźnika tej branży znajduje się poniżej średniej długookresowej (plus 0,7). Z kolei w budownictwie w czerwcu wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury kształtuje się na poziomie minus 4,7 (w maju minus 3,6).
Na minusie pozostają także handel hurtowy - w czerwcu minus 0,5 (w maju plus 2,2);  handel detaliczny minus 0,9 (plus 0,2 w maju) oraz transport i gospodarka magazynowa (minus 0,8; w maju minus 1,4).
Co przy tym istotne sytuacja firm po stronie przychodowej jest trudna – zwraca uwagę Andrzej Kubsiak, zastępca dyrektora Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Jego zdaniem zarówno sprzedaż, jak i nowe zamówienia pozostają poniżej poziomów neutralnych.
- Jest to potwierdzeniem, że obecnie większym wyzwaniem dla firm jest słaby popyt (również zagraniczny) aniżeli presja kosztowa. Nadzieją na poprawę koniunktury może być komponent inwestycyjny. I chociaż po jego rekordowym odczycie w ubiegłym miesiącu nastąpiła korekta, to dane NBP obrazują wzrost akcji kredytowej na cele inwestycyjne. Dalszym procesom powinno sprzyjać obniżenie stóp procentowych oraz napływ środków z KPO - uważa ekspert.
Interesujące, że - jak zauważa GUS - ponad 80 proc. firm z wszystkich branż w najbliższych trzech miesiącach zamierza utrzymać zatrudnienie w przypadku pracowników relatywnie łatwych do zastąpienia. A ponadto ok. 90 proc. firm z wszystkich branż planuje utrzymać zatrudnienie pracowników relatywnie trudnych do zastąpienia.
- Kluczowe jest pytanie, czy ożywienie obejmie sektor MŚP. Według naszych badań wprawdzie obecnie inwestuje 57 proc. dużych firm, ale aż 72 proc. małych nie inwestowało w ostatnich trzech miesiącach. Warto pamiętać, że duże przedsiębiorstwa stanowią zaledwie 0,2 proc. ogółu firm w Polsce -  podkreśla Kubisiak.
W opinii eksperta drugą połowę 2025 r. firmy rozpoczynają z przewagą nastrojów negatywnych, mimo iż średni wynik MIK w I półroczu utrzymał się powyżej poziomu neutralnego (100 pkt.), a lipcowy odczyt jest o 1,3 pkt. wyższy niż rok temu. - Dane obrazują sezonowy wzrost popytu na pracowników, zwłaszcza w budownictwie, jednak problemem pozostaje ograniczona podaż siły roboczej. Po raz pierwszy od półtora roku ponad połowa firm wskazuje na trudności rekrutacyjne, a niedobory pracowników są dziś większą barierą prowadzenia działalności niż koszty energii – zauważa Andrzej Kubisiak.
Cóż, w sytuacji, gdy od lat mamy ujemny przyrost naturalny - rodzi się mniej Polaków, niż umiera, trudno jest przypuszczać, że trudności z rekrutacją pracowników będą się zmniejszać. Nawet rozwój sztucznej inteligencji nie wydaje się w tym przypadku wystarczającym remedium na ten problem.