Efekt (niskiej) bazy

W mijającym tygodniu uwagę przykuły m.in. dane GUS dotyczące kwietniowej wysokiej dynamiki (21,1%) sprzedaży detalicznej w porównaniu do kwietnia ub. roku oraz bardzo wysokiej (44,5%) dot. produkcji sprzedanej przemysłu. Jak zwracają uwagę eksperci dane te świadczą o tzw. efekcie bazy. W tym przypadku niskiej bazy.
Wystarczy przypomnieć, że kwiecień w ub. roku był pierwszym pełnym miesiącem pandemii COVID-19. Nic zatem dziwnego, że - w związku z wprowadzeniem wówczas niemal pełnego lockdownu - niemal wszelka aktywność spadła. W niektórych branżach - wręcz do zera. W przypadku sprzedaży detalicznej koronawirus mimo wszystko nie wyrządził tak rozległych strat, jak np. w gastronomii, hotelarstwie, turystyki wyjazdowej czy fitness, które zostały zamknięte łącznie na ponad pół roku.
Część branży sprzedaży detalicznej, tj. sklepy branży spożywczej - w ogóle nie była zamknięta. Tak czy inaczej sprzedaż detaliczna w cenach stałych w samym kwietniu br. okazała się wyższa niż przed rokiem o 21,1% (wówczas doszło do spadku o 22,9% w porównaniu do kwietnia 2019 r.). Zaś w porównaniu z marcem 2021 r. w kwietniu doszło do spadku sprzedaży detalicznej o 7,7%.
Komentując wyniki samego kwietnia portal Bankier.pl przypomina, że na ich ostateczną wysokość miały wpływ także różne daty, w których obchodziliśmy święta wielkanocne: „Analizując kwietniowe dane o sprzedaży, warto dodać, że tegoroczna Wielkanoc przypadła 4 kwietnia, więc część świątecznych zakupów zrealizowana została jeszcze w marcu. Rok temu Niedziela Wielkanocna wypadła 12 kwietnia”.
Tym niemniej w pierwszych czterech miesiącach 2021 r. łącznie sprzedaż wzrosła w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku o 6,4% (wobec spadku o 5,8% w porównaniu ze styczniem-kwietniem 2019 r.).
Z kolei w przypadku produkcji sprzedanej przemysłu w kwietniu br. w porównaniu z kwietniem ub. roku jej rozmiary odnotowały rekordowy wzrost na przestrzeni ostatnich 30. lat. Okazała się ona bowiem była wyższa aż o 44,5% ( w kwietniu ub.r. odnotowano spadek o 24,6% w stosunku do kwietnia 2019 r.). Natomiast w porównaniu z marcem br. spadła o 9,2%.
Przy czym od stycznia do kwietnia br. łącznie produkcja sprzedana przemysłu okazała się wyższa o 15,5% w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku, kiedy odnotowano jej spadek o 5,6%.
Jak zaznacza GUS we wszystkich głównych grupowaniach przemysłowych w kwietniu br. odnotowano wzrost produkcji w skali roku. Wyróżniają się dane dotyczące produkcji dóbr konsumpcyjnych trwałych. Zwiększyła się ona bowiem aż o 146,3% (wobec dużego spadku o 48,0% przed rokiem), dóbr inwestycyjnych - o 109,5% (wobec znacznego spadku o 51,0% przed rokiem), czy dóbr zaopatrzeniowych - o 43,3% (wobec spadku o 18,3% przed rokiem).
Największe rozmiary wzrostu w kwietniu br. w porównaniu z kwietniem ub. roku dotyczą produkcji m.in. samochodów osobowych (o 5652,1%!), silników spalinowych o zapłonie samoczynnym do pojazdów (o 4457,6%!), samochodów ciężarowych i ciągników drogowych (o 669,5%), pełnomorskich łodzi wypoczynkowych i sportowych (o 154,4%), rowerów (o 123,9%). A ponadto kuchni gazowych z piekarnikiem (o 273,5%), suszarek automatycznych typu domowego (o 257,7%), chłodziarek i zamrażarek domowych (o 229,0 %), kuchni elektrycznych łącznie z gazowo-elektrycznymi (o 222,2%), akumulatorów kwasowo-ołowiowych do pojazdów samochodowych (o 218,7%) itd.
Znaczny wzrost produkcji dla dużej liczby wyrobów w porównaniu do miesiąca analogicznego wynika głównie z bardzo małej produkcji w kwietniu 2020 r. związanej z rozpoczęciem lockdownu. W Polsce i w Europie wielu producentów wstrzymało wówczas lub ograniczyło produkcję m.in. w wyniku braku bądź odwołania zamówień oraz mniejszego zapotrzebowania na wyroby inne niż żywność czy środki do dezynfekcji - podkreśla GUS.
Komentując powyższe dane pytana przez mnie w wywiadzie dla portalu filarybiznesu.pl Aleksandra Świątkowska, ekonomistka Banku Ochrony Środowiska, przyznała m.in., że: „(...)Na tak wysoką dynamikę (...)wpływa wciąż odniesienie do pierwszego lockdownu w ub. roku z początków pandemii. W bazowym scenariuszu spodziewamy się raczej wychłodzenia ożywienia. Bo przemysł w ub. roku - po pierwszych tygodniach lockdownu - bardzo zyskał. (...)Wzrosty w produkcji przemysłowej są raczej niezagrożone w perspektywie najbliższych trzech-czterech miesięcy wskutek pozytywnego działania efektów niskiej bazy odniesienia do wyników z zeszłego, lockdownowego roku. Jednak już niedługo zaczną się miesiące z mocną bazą odniesienia, które zmniejszą potencjalną dynamikę wzrostu. Pod tym względem najlepsze miesiące są już za nami.