Dlaczego w sposób nieunikniony mocarstwa zanikną?

Na­sza cy­wi­li­za­cja łacińska ma tra­dy­cje roz­pro­sze­nia po­li­ty­cz­ne­go. Eu­ro­pa za­wsze skła­da­ła się z wie­lu nie­pod­le­gły­ch pań­stewek. Im ich by­ło wię­cej, tym by­ło le­piej – gdy się za­czę­ły zjed­no­cze­nia, roz­po­czę­ły się woj­ny na du­żą ska­lę. Pojęcie "rozbicia dzielnicowego" jest dziś uznawane za pejoratywne tylko dzięki państwowej propagandzie. W istocie jest to dobre. 



      Naj­bar­dziej do­nio­słym przy­kła­dem są Niem­cy, któ­re naj­le­piej się roz­wi­ja­ły kul­tu­ro­wo i gospodarczo, gdy by­ły po­dzie­lo­ne na wie­le księ­stw. A gdy ich Bi­smarck zjed­no­czył pod Egidą Prus, to wy­wo­ła­ły dwie woj­ny świa­to­we i do­ko­na­ły lu­do­bój­stwa na nie­spo­ty­ka­ną do­tąd ska­lę. Zro­bi­ły tak, bo Pru­sy ule­gły in­nej cy­wi­li­za­cji niż na­sza ła­ciń­ska – mia­no­wi­cie bi­zan­tyj­skiej.

        Po­dział na cy­wi­li­za­cje nie za­ni­kł do dziś – na­dal ma­my na świe­cie kil­ka bar­dzo wy­od­ręb­nio­ny­ch cy­wi­li­za­cji istot­nie róż­nią­cy­ch się od sie­bie. Cy­wi­li­za­cje, ta­kie jak bi­zan­tyj­ska czy tu­rań­ska, czy­li ta, do któ­rej na­le­ży Ro­sja, to są ban­kru­ci. Ich fun­da­men­tal­ne za­sa­dy gra­bie­ży i mor­dów, kie­dyś opła­cal­ne, prze­sta­ły się opła­cać, więc ca­ła ich cy­wi­li­za­cja stra­ci­ła sens. Oni roz­po­czy­na­jąc wiel­ko­ska­lo­wą woj­nę, do­bi­ja­ją sa­mi sie­bie, ale przy oka­zji po­czy­nią wie­le szkód in­nym. Im szyb­ciej się roz­pad­ną, tym le­piej.

        Kie­dyś im­pe­ria po­wsta­wa­ły i to­czy­ły woj­ny, bo się to opła­ca­ło. Gra­bież i mor­dy przy­no­si­ły zy­sk. Dziś już się to nie opła­ca – de­cy­du­je o tym wy­daj­no­ść pra­cy. Im więk­sza wy­daj­no­ść, tym waż­niej­sze je­st to, by ten, kto pra­cu­je, ro­bił to do­bro­wol­nie i swo­bod­nie. Wy­daj­no­ść za­le­ży co­raz bar­dziej od wie­dzy i na­rzę­dzi, a nie od wy­sił­ku. Dla­te­go zli­kwi­do­wa­no daw­ne nie­wol­nic­two pry­wat­ne – bo prze­sta­ło się opła­cać. Ta­niej by­ło wy­na­jąć wol­ne­go czło­wie­ka niż zmu­szać i pil­no­wać nie­wol­ni­ka. To nie by­ło tak, że lu­dz­ko­ść na­gle prze­nik­nę­ła ja­kaś fa­la do­bro­ci, mo­ral­no­ści, do­brej wo­li i za­czę­to li­kwi­do­wać nie­wol­nic­two, któ­re dzia­ła­ło i przy­no­si­ło zy­ski przez ty­sią­ce lat – to się sta­ło z przy­czyn eko­no­mi­cz­ny­ch, a nie mo­ral­ny­ch.

        Po pro­stu nie­wol­nik ma ma­łą wy­daj­no­ść pra­cy i nie da się w ża­den spo­sób mu jej zwięk­szyć na si­łę. Z te­go sa­me­go po­wo­du zban­kru­tu­je też obec­ne nie­wol­nic­two pań­stwo­we zwa­ne oby­wa­tel­stwem. Na si­łę nie da się już wy­cią­gnąć ty­le z ha­ra­czy zwa­ny­ch po­dat­ka­mi, niż moż­na uzy­skać z do­bro­wol­ny­ch opłat za usłu­gi świad­czo­ne na wol­nym ryn­ku. Współ­cze­śnie na woj­nie mo­car­stw tra­ci każ­dy – zwy­cięz­ca też. Wiel­ko­ska­lo­we woj­ny to­czą się tyl­ko si­łą roz­pę­du dzię­ki cy­wi­li­za­cyj­nej in­er­cji. Bo mo­car­stwa przez set­ki lat opła­cal­nej gra­bie­ży za­ku­mu­lo­wa­ły du­ży ka­pi­tał, któ­ry przez wie­le lat mo­gą mar­no­wać. Ale w koń­cu się to wy­czer­pie – al­bo lu­dzie po­ucie­ka­ją z pań­stw na wol­no­ścio­we te­re­ny. Nie­mniej to mu­si je­sz­cze kil­ka­dzie­siąt lat po­trwać. To, że lu­dzie bę­dą chcie­li za­cho­wać sta­tus quo, tyl­ko po­głę­bi kry­zys.

        Daw­na lu­dz­ko­ść sca­li­ła ty­sią­ce pań­ste­wek w mo­car­stwa z po­wo­dów eko­no­mi­cz­nej opła­cal­no­ści. Opła­ca­ło się pod­bić si­łą ja­kiś te­ren i zbie­rać ha­ra­cz od mie­sz­kań­ców. Opła­ca­ło się to ro­bić na du­żą ska­lę. A dziś już to się nie opła­ca. Więk­szy zy­sk ma się z do­bro­wol­ne­go pra­cow­ni­ka, któ­re­mu się pła­ci, niż z pod­bi­te­go nie­wol­ni­ka pra­cu­ją­ce­go za dar­mo. Jak się ko­muś si­łą od­bie­rze na­wet ma­łą czę­ść je­go zy­sków, to się dra­sty­cz­nie ogra­ni­czy je­go zdol­no­ści roz­wo­jo­we. Ta­niej je­st po­zy­skać pra­cow­ni­ka, któ­ry się zna i chce ro­bić to, cze­go po­trze­bu­je­my, niż go zmu­szać.

        Po pro­stu daw­niej, w pierw­szej erze cy­wi­li­za­cji, więk­szo­ść lu­dzi zaj­mo­wa­ła się rol­nic­twem, więk­szo­ść pro­du­cen­tów to by­li chło­pi. Pańsz­czy­zna nie ogra­ni­czy­ła im wy­daj­no­ści pra­cy. Moż­na im by­ło ode­brać si­łą wszyst­ko to, co sta­no­wi­ło nad­wyż­kę w sto­sun­ku do te­go, co sa­mi zje­dzą i na­dal tak sa­mo cięż­ko pra­co­wa­li. A mo­że i cię­żej. Dru­ga era prze­my­sło­wa za­mie­ni­ła rol­ni­ków w ro­bot­ni­ków. To już by­ła trud­niej­sza pra­ca, wy­ma­ga­ją­ca lep­sze­go wy­kształ­ce­nia, ale na­dal moż­na by­ło ta­ki­ch wy­twór­ców trzy­mać za mor­dę i od­bie­rać im więk­szo­ść ich owo­ców pra­cy. Dziś, w erze in­for­ma­cji, więk­szo­ść pra­cow­ni­ków to są in­for­ma­ty­cy, pro­gra­mi­ści, mar­ke­tin­gow­cy, pro­jek­tan­ci, ar­ty­ści, na­ukow­cy, lu­dzie mu­szą­cy dzia­łać in­no­wa­cyj­nie, twór­czo, nie­sza­blo­no­wo. Ode­bra­nie im naj­mniej­szej czę­ści owo­ców ich pra­cy ob­ni­ża im dra­stycz­nie wy­daj­no­ść. A w nad­cho­dzą­cej erze sztucz­nej in­te­li­gen­cji prze­moc już cał­ko­wi­cie sta­nie się zbęd­na i bezużyteczna, bo lu­dzie zaj­mo­wać się bę­dą tyl­ko roz­ryw­ką. 

        Więc to sta­ro­daw­ne sca­la­nie nie ma już sen­su. Dziś mo­że­my już śmia­ło prze­stać po­pie­rać mor­dy, gwał­ty i gra­bież, bo się nie opła­ca­ją. Unia Eu­ro­pej­ska mu­si upa­ść tak sa­mo, jak Ro­sja, bo ta­kie mo­lo­chy są nie­opła­cal­ne – bo są opar­te na prze­mo­cy pań­stw. Im szyb­ciej to zro­zu­mie­my, tym mniej stra­ci­my na nad­cho­dzą­cy­ch nie­uchron­ny­ch zmia­na­ch.

        Nie pi­szę te­go, by ko­go­kol­wiek skło­nić do dzia­łań se­ce­syj­ny­ch. Nie na­ma­wiam do idei roz­pa­du po­li­ty­cz­ne­go. Ja tyl­ko pi­szę o tym, co nie­unik­nio­ne. Al­bo świat się roz­pad­nie na set­ki ty­się­cy pań­ste­wek, al­bo ule­gnie za­gła­dzie. In­ne­go wyj­ścia nie ma. Z tym nie ma co po­le­mi­zo­wać. Im szyb­ciej so­bie to uświa­do­mi­my, tym szyb­ciej wej­dzie­my w do­brą z ty­ch dwó­ch nie­unik­nio­ny­ch dróg. To się mu­si stać do oko­ło 2045 ro­ku, gdy na­stą­pi oso­bli­wo­ść – w wie­lu not­ka­ch wy­ja­śnia­łem skąd ten ter­min.

        Ta nie­uchron­na za­gła­da im­pe­riów do­ty­czy wszy­st­ki­ch – w tym Chin i USA. Ro­sja się już roz­pa­da na na­szy­ch ocza­ch, ale na­stęp­ne w ko­lej­ce są wszy­st­kie mo­car­stwa. Do­pó­ki pax Ame­ri­ca­na to tyl­ko uda­wa­nie pe­de­ra­stów, to mo­że to je­sz­cze ja­koś trwać, ale jak się we­zmą na po­waż­nie za re­ali­zo­wa­nie ide­olo­gii gen­der na spo­sób mo­car­stwo­wy, to wy­gi­ną – na­wet, jak opa­nu­ją ca­ły świat. Do­pó­ki Chiń­czy­cy li­czą so­bie punk­ty za by­cie po­słu­sz­nym oby­wa­te­lem, czy po­zwa­la­ją się za­spa­wać w mie­sz­ka­nia­ch, to ja­koś trwa­ją. Gdy to zin­ten­sy­fi­ku­ją, to wy­mrą.

       Cen­tra­li­zm, jed­no­li­to­ść, rząd świa­to­wy – pro­wa­dzi do za­gła­dy bez wzglę­du na ide­olo­gię, ja­ką bę­dzie się kie­ro­wał ten cen­tral­ny za­mor­dy­sta i bez wzglę­du na fun­da­men­ty cy­wi­li­za­cyj­ne. Eko­no­mia to na­uka obiek­tyw­na – dzia­ła wszę­dzie i za­wsze. Prze­trwać mo­że­my tyl­ko w róż­no­rod­no­ści, a róż­no­rod­no­ść mo­że prze­trwać tyl­ko w du­żym roz­drob­nie­niu po­li­ty­cz­nym. Każ­de mo­car­stwo przy­bli­ża dziś świat do za­gła­dy, bo każ­da do­mi­na­cja cze­goś nie­opła­cal­ne­go mu­si pro­wa­dzić do ban­kruc­twa. Ban­kruc­two je­st po­ży­te­cz­ne, ale tyl­ko, gdy do­ty­czy nie­któ­ry­ch – gdy do­tknie ca­łe­go świa­ta, to bę­dzie to ko­niec lu­dz­ko­ści. Na szczę­ście na­sza cy­wi­li­za­cja ła­ciń­ska je­st opar­ta na plu­ra­li­zmie, in­dy­wi­du­ali­zmie, wol­no­ści, roz­pro­sze­niu i róż­no­rod­no­ści – dla­te­go my prze­trwa­my wszy­st­ko.

       Pań­stwa są kom­plet­nie zbęd­ne, bo zbęd­ne je­st nie­wol­nic­two. Je­st to na­uko­wo udo­wod­nio­ne w wie­lu trak­ta­ta­ch eko­no­mi­cz­ny­ch. Pod­sta­wo­wą me­to­dą pań­stwa je­st ini­cjo­wa­nie prze­mo­cy – ta me­to­da już się prze­sta­ła opła­cać. To osta­te­cz­ne ban­kruc­two pań­stwo­wo­ści to tyl­ko kwe­stia cza­su. Wia­ra w pań­stwo – ta nie­mo­ral­na sta­to­la­tria – tyl­ko prze­dłu­ża ago­nię te­go sys­te­mu. Za­chły­stuj­cie się, pó­ki mo­że­cie, tym pań­stwo­wym za­mor­dy­zmem, bo już nie­dłu­go bę­dzie­cie mo­gli obej­rzeć mo­car­stwa tyl­ko w ki­nie.

       Moż­na so­bie dys­ku­to­wać z mo­imi te­za­mi, ale ban­kruc­two pań­stw to kwe­stia nie­unik­nio­na. Na­wet je­śli więk­szo­ść z was ter­ro­ry­zm pań­stwo­wy po­pie­ra i uzna, że zor­ga­ni­zo­wa­na, mo­no­po­li­sty­cz­na prze­moc na du­żą ska­lę je­st do­bra, słu­sz­na i zba­wien­na, i tyl­ko ter­ror two­rzy wspól­no­ty, to i tak wy­gra­na w dys­ku­sji nic wam nie da. Moż­na mo­je te­zy pod­wa­żać, ale jak się obu­dzi­cie z rę­ką w noc­ni­ku po ban­kruc­twie wa­sze­go pa­na, to nie miej­cie pre­ten­sji do mnie, że mó­wi­łem o wol­no­ści, któ­rej nie ro­zu­mie­cie i w któ­rej nie umie­cie żyć. Ja wam tyl­ko do­brze ra­dzę: przy­go­tuj­cie się do wol­no­ści, na­ucz­cie się jej, bo wa­sz pan nie­dłu­go zde­ch­nie i ja­ko je­go nie­wol­ni­cy ma­cie du­że szan­se zde­ch­nąć ra­zem z nim. Prze­ko­na­nie mnie, że wa­sz pan je­st wszech­moc­ny i ni­gdy nie zgi­nie, że pań­stwo je­st two­rem nie­usu­wal­nym, nic wam nie po­mo­że. Je­śli na­praw­dę, szcze­rze ko­cha­cie swo­je­go pa­na i chce­cie go oca­lić, je­ste­ście moc­no ide­owo za­an­ga­żo­wa­ny­mi pań­stwow­ca­mi, to je­st ku te­mu tyl­ko jed­na jedyna dro­ga, któ­rą pań­stwa od za­wsze sto­so­wa­ły: nisz­czyć wszel­ki po­stęp tech­no­lo­gicz­ny, tę­pić wszel­kie in­no­wa­cje, gło­sić po­wrót do na­tu­ry, stra­szyć za­gła­dą kli­ma­tycz­ną, to­czyć woj­ny im­pe­rial­ne, bom­bar­do­wać, mor­do­wać i nisz­czyć, wy­wo­łać w so­bie sil­ną nie­na­wi­ść do li­be­ra­li­zmu i wol­ne­go ryn­ku. Je­ste­ście do te­go go­to­wi i wy­star­cza­ją­co wście­kli?

Grzegorz GPS Świderski

PS. Notki powiązane:

• Czy warto wyzwolić się spod wpływu?
• Państwo to... - w końcu musicie się tego dowiedzieć!
• Mocarstwowe aspiracje
• Opłacalność aparatu. Liczyliście to kiedykolwiek?

Tagi: gps65, wojna, ekonomia, polityka, opłacalność, mocarstwa, imperia.