„Nasi chłopcy” i cudze wojny – kto nam pisze nową historię?

   W Gdańsku ruszyła wystawa pod tytułem „Nasi Chłopcy”. Tytuł prowokujący, plakat wyrazisty – młody mężczyzna w niemieckim mundurze Wehrmachtu. Przypadek? Pomyłka? A może kolejny krok w długo budowanej narracji, w której niemiecki oprawca przekształca się w ofiarę historii, a Polacy – bezwolnie lub z własnej woli – w jego wspólników?
   Tego typu wystawy, jakkolwiek historycznie uzasadnione w swoim zakresie tematycznym (setki tysięcy Górnoślązaków czy Kaszubów wcielanych przymusowo do Wehrmachtu), coraz częściej dryfują w stronę opowieści, która jest niebezpieczna dla polskiej pamięci historycznej. Nie chodzi o to, by ukrywać trudne tematy. Przeciwnie – trzeba mówić o losach tych ludzi. Ale nie pod hasłem „Nasi chłopcy” i nie w momencie, gdy europejska lewica coraz głośniej mówi o „polskim antysemityzmie systemowym” czy „polskiej odpowiedzialności za Holokaust”.
   Bo to właśnie ten kontekst budzi niepokój. Wystarczy przypomnieć: to za czasów rządów Donalda Tuska, dziś honorowego patrona wystawy w Gdańsku, Telewizja Polska pokazała niemiecki serial „Nasze matki, nasi ojcowie”, gdzie polska Armia Krajowa została ukazana jako zgraja antysemitów, a Niemcy jako moralnie rozdarte ofiary własnego systemu. Serial wywołał skandal, ale odpowiedzialni politycy umyli ręce.
   Dziś ta sama linia – opowieści o współwinie Polaków – jest kontynuowana z większym spokojem i mniejszym oporem. Z jednej strony pokazuje się „naszych chłopców” w niemieckich mundurach, z drugiej – przemilcza prawdziwy mechanizm śmierci w Generalnym Gubernatorstwie. Pomiędzy tym wszystkim pojawia się trzeci głos – głos Grzegorza Brauna – który jakby równolegle, ale z podobnym skutkiem, rozmontowuje polską pamięć historyczną.
   Bo Braun, negując istnienie komór gazowych, kwestionując fakty historyczne, podważa wszystko to, co Polska przez lata dokumentowała: że była ofiarą, że była okupowana, że poniosła gigantyczne straty, że była terenem niemieckiego ludobójstwa, nie z własnej woli, ale z przymusu i przemocy. W teorii Braun chce odkłamać historię – w praktyce daje Zachodowi oręż do ręki: „Skoro sami Polacy nie wierzą w Holokaust, to czemu mają protestować, gdy mówi się o polskich obozach?”.
   Ten mechanizm jest złowieszczo skuteczny. Dwie pozornie przeciwstawne narracje – liberalno-lewicowa i skrajnie prawicowa – prowadzą do tego samego celu: rozbrojenia polskiej racji stanu. Tam, gdzie Tusk i „Wyborcza” mówią o „swoich chłopcach” z Wehrmachtu, Braun opowiada o „żydowskich narracjach”, o braku naukowych dowodów na istnienie komór gazowych (pomijając całe archiwa SS, zeznania esesmanów, plany architektoniczne, dowody procesowe z Norymbergi). Jedni i drudzy – choć z innych stron – rozmiękczają prawdę o polskim cierpieniu.
   A mnie – powiem to wprost – nie interesuje już ugrupowanie Brauna, ani jego otumanieni wyznawcy. Ich nie przekonam, bo nie chcą być przekonani. Ale interesuje mnie Polska. Jej imię. Jej historia. Jej pamięć.
   To nie jest tylko wojna o przeszłość. To jest wojna o to, jak będą nas postrzegać za 20, 50, 100 lat. Czy jako tych, którzy stawiali opór złu, czy jako tych, którzy kolaborowali z systemem. To, co dziś z pozoru wydaje się różnymi głosami – kampanią kulturalną jednych, prowokacją historyczną drugich – może okazać się jednym nurtem. Nurtem, który wypłucze z historii prawdę o polskiej ofierze i polskim bohaterstwie.
Więc kiedy patrzę na plakat wystawy z napisem „Nasi chłopcy”, pytam: czyje to naprawdę chłopcy? Bo na pewno nie moi.

Praeterea, puto Kaczyński discedere debere et Sakiewicz veniam petere.