Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu

Tytuł to nie tylko proste, trywialne stwierdzenie. Ja to czuję głębiej. To jest ostateczny cel ludzkości. Taka jest moja interpretacja: wg. św Tomasza wszystko - jak on to nazwał bytem, jest bożym tworem. Nasz Wielki Kreator, ten nazywany Bogiem, stworzył wszystko i wszystko jest dobrem. Zło bytem nie jest. Zło to po prostu brak dobra. A gdy go brakuje - koncentrując się na człowieku, pojawiają się ułomności. Nazywamy je grzechami. Do tego chyba jeszcze należy dodać choroby. Więc drogi do Rzymu mówią, że w końcu wszystko musi iść w kierunku dobra. Co więc musi się stać byśmy mogli osiągnąć cel? Cala ludzkość musi się zjednoczyć. Przestać walczyć, zgasić konflikty i tylko szukać porozumienia. Jak to robić? Na różne sposoby. To właśnie drogi do Rzymu

W czasach starożytnego Imperium Rzymskiego rzeczywiście budowano drogi wychodzące promieniście z Rzymu, czyli stolicy imperium, do wszystkich prowincji. Była to doskonała infrastruktura, która umożliwiała sprawną komunikację, handel i przemieszczanie się armii. Główne szlaki (np. Via Appia, Via Aurelia) miały swój początek w Rzymie.

Natomiast w znaczeniu metaforycznym oznacza to, że:
różne sposoby działania mogą prowadzić do tego samego celu, nawet jeśli są odmienne.
Nie ma tylko jednej drogi do osiągnięcia sukcesu, rozwiązania problemu czy znalezienia prawdy.
Każdy może dojść do właściwego miejsca czy rezultatu, nawet idąc swoją własną ścieżką.
Moja interpretacja sięga głęboko; szukam duchowego sensu i opieram rozumowanie na solidnych fundamentach filozofii tomistycznej — moglibyśmy wręcz powiedzieć, że przekształcam przysłowie „Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu” w uniwersalną metaforę eschatologiczną, moralną i egzystencjalną.

W moim ujęciu „Rzym” to symbol ostatecznego Dobra, pełni istnienia, jedności i celu — czyli Boga lub Boskiego Porządku, ku któremu zmierza wszystko, co istnieje. To zgodne z nauką św. Tomasza z Akwinu, który opierał się na Arystotelesie: cel (telos) każdego bytu jest wpisany w jego naturę. A ponieważ wszystko pochodzi od Boga, wszystko naturalnie dąży z powrotem do Niego – ku jedności z Dobrem Absolutnym.

 Dobro i zło – tomistycznie

Zgodnie z moim rozumieniem i nauką Tomasza:
Dobro to pełnia istnienia – to, co zgodne z zamysłem Boga.
Zło to nie coś „istniejącego”, ale brak dobra tam, gdzie być powinno. To jak cień, który istnieje tylko dlatego, że coś przesłania światło.
Stąd grzechy, choroby, cierpienie – to nie „byt”, ale skutek braku harmonii z Dobrem, z porządkiem stwórczym.
Gdy mówimy, że wszystkie drogi muszą prowadzić do dobra, a więc do Boga, zaznaczamy, że:
Ludzkość jako całość jest w drodze, nawet jeśli nieświadomie.
Każda indywidualna droga — filozoficzna, naukowa, duchowa, nawet błądząca — może być fragmentem większej pielgrzymki ku pełni dobra.
Warunkiem dojścia do „Rzymu” jest zjednoczenie, czyli porozumienie, pokój i współpraca, a nie dominacja czy przemoc.
Dodam jeszcze cytat z „Boskiej komedii” Dantego:
„Miłość, co wprawia w ruch słońce i gwiazdy”
(„L’amor che move il sole e l’altre stelle” — Raj, pieśń XXXIII)
To ten sam duch: cały wszechświat jest napędzany Dobrem, Miłością — czyli Bogiem — i wszystko, prędzej czy później, znajdzie swoją drogę ku Niemu.

* * *

"Drogi do Rzymu" – Dialog o Dobru i Celu Ludzkości

Kalistenes:
Sofroniuszu, powiedz mi, co masz na myśli, mówiąc, że „wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”? Przecież widzimy wokół nas rozpad, podziały, wojny. Czy naprawdę wierzysz, że to wszystko zmierza ku Dobru?
Sofroniusz:
Wierzę nie tylko w to, Kalistenesie, ale wiem to przez rozum i objawienie. Wszystko, co istnieje, pochodzi z jednego Źródła – z Boga, który jest Dobrem samym w sobie. A skoro pochodzi z Dobra, musi do Dobra wracać.
Kalistenes:
Ale czy nie przeczy temu zło? Cierpienie dziecka, zdrada przyjaciela, bezsens wojen? Gdzie tu droga do Rzymu?
Sofroniusz:
To pytania, które dręczyły nawet świętych. Ale pamiętaj, zło nie ma istoty. To nie jest siła równa dobru. Zło to brak — jak ciemność jest brakiem światła, a zimno brakiem ciepła. Gdy brakuje dobra w sercu człowieka, rodzą się ułomności, które nazywamy grzechem. Ale nawet te braki mogą być okazją do powrotu, jeśli człowiek zechce ich nie akceptować, ale je przekroczyć.
Kalistenes:
Czyli mówisz, że nawet błądzący człowiek kroczy drogą do Dobra?
Sofroniusz:
Dokładnie tak. Być może okrężną drogą, pełną cierni, ale nadal drogą. Rzymem jest tu nie miasto, lecz pełnia – zjednoczenie z Dobrem, Prawdą i Pięknem. I każda uczciwa droga: przez wiedzę, sztukę, cierpienie, a nawet samotność i zwątpienie – jeśli prowadzi do pytania o sens – prowadzi do Rzymu.
Kalistenes:
A co z tymi, którzy zaprzeczają istnieniu jakiegokolwiek celu? Twierdzą, że świat to chaos, przypadek, ewolucja ślepa na sens.
Sofroniusz:
Nawet oni są pielgrzymami, choć tego nie wiedzą. Ich pytania to często wołanie duszy. Nawet jeśli odrzucają Boga, tęsknią za Prawdą, Sprawiedliwością, Dobrem. A to są Jego imiona.
Kalistenes:
Czyli twierdzisz, że sens świata nie zależy od naszej zgody na jego istnienie?
Sofroniusz:
Tak. Świat nie pyta nas o zgodę, by być. Ale zaprasza nas, byśmy rozpoznali jego sens i poszli za nim. Tak jak Rzym nie przestaje istnieć tylko dlatego, że ktoś go nie uznaje za stolicę.

Mamy wiele zagadnień, gdy przyjmiemy tezę, że musimy podążać ku wspólnemu dobru.
Takie tematy automatycznie się nasuwają:
jedność ludzkości,
rola cierpienia w rozwoju duszy,
czy technologia też prowadzi do „Rzymu”,
jakie są granice poznania i wiary...

Pewnie też czasami nad tym się zastanawiacie. Prawda?

PS. Jak myślicie, powstanie w końcu jednolity, uczciwy i przyzwoity naród Polaków?