Kolejowe przewozy towarowe w dół

Jak poinformował Urząd Transportu Kolejowego w kwietniu br. przewoźnicy towarowi przewieźli w naszym kraju pociągami ponad 17,2 mln ton ładunków. 
Oznacza to, że w porównaniu do kwietnia ub.r. przewieźli ich mniej o 8,7%, a w porównaniu z marcem br. - także mniej: o 4,1%. Co gorsza dane UTK wskazują, że również od początku br., od stycznia do kwietnia, nasze koleje przewiozły mniej towarów niż w styczniu-kwietniu ub. roku (o 4,9%).
W dodatku spadają wciąż na tym rynku udziały naszej największej spółki kolejowych przewozów towarowych, tj. PKP Cargo. Podczas gdy jeszcze w kwietniu 2022 r. wynosił 35,4%, to w kwietniu br. już tylko 26,56%
Według prezes tej spółki, Agnieszki Wasilewska-Semail, „mamy do czynienia z trudną sytuacją na rynku kolejowych przewozów towarowych. Kurczące się przewozy węgla, dalszy brak koniunktury w Unii Europejskiej, ograniczony popyt na przewozy w Europie i perturbacje w handlu światowym. Wszystko to wpływało na wyniki całej branży kolejowej w I kwartale 2025 r., większą konkurencję, presję cenową oraz konieczność szybkiego reagowania na zmieniające się warunki funkcjonowania”.
- W wynikach za pierwszy kwartał 2025 roku nadal widać skutki przeskalowania i niedopasowania PKP Cargo do obecnego rynku przewozów – dodał Michał Łotoszyński, członek zarządu ds. finansowych PKP Cargo.
Nieco szerzej komentuje problemy towarowych przewozów kolejowych Piotr Soroczyński, główny ekonomista Krajowej Izby Gospodarczej w wywiadzie dla portalu filarybiznesu.pl: - Sytuacja spółki PKP Cargo jest raczej skutkiem, a nie przyczyną tego, co się dzieje na rynku kolejowych przewozów towarowych. Bo rynek kolejowy od pewnego czasu zaczyna przewozić coraz mniejsze ilości towarów. Najczęściej wskazywane są tego dwie przyczyny. Po pierwsze wozi się coraz mniej węgla, którego się przecież coraz mniej wydobywa. Być może w grę mogły wchodzić także inne surowce przewożone dotąd koleją, na które było mniejsze zapotrzebowanie – stąd wystąpił spadek masy ładunków przewożonych koleją. Ale być może chodziło także o inne kruszywa, które przewożone są na potrzeby realizowania budów, zwłaszcza tych największych. Tymczasem takich kruszyw przewożono znacząco mniej, bowiem wyniki branży budowlanej w całym 2024 r. i pierwszych miesięcy 2025 r., okazały się dużo mniejsze, niż w 2023 roku.
Zmniejszenie wielkości przewożonej polskimi kolejami masy towarowej w ostatnich czasach to także kwestia zmniejszenia obrotów naszego handlu zagranicznego spowodowana w dużej mierze stanięciu w miejscu gospodarek czołowych krajów unijnych, z Niemcami na czele - a więc krajów, do których najwięcej eksportujemy.
Jak podał GUS eksport w styczniu – marcu 2025 r. wyniósł 92,4 mld USD, a import 94,4 mld USD (spadek w skali roku w eksporcie o 3,9%, a w imporcie wzrost o 2,1%). Ujemne saldo ukształtowało się na poziomie 2,0 mld USD (w analogicznym okresie 2024 r. było dodatnie i wyniosło 3,7 mld USD).
Przy czym na kraje unijne przypadało w tym czasie niemal 3/4 naszego całego eksportu. Jednak udział Niemiec w eksporcie zmniejszył się w porównaniu ze styczniem – marcem 2024 r. o 0,7 p. proc. i choć jeszcze nie tak dawno temu sięgał 1/3, w I kwartale br. wyniósł 26,8%, a w imporcie spadł o 1,2 p. proc. do 19,2%.
Wspomniany Piotr Soroczyński wśród potencjalnych przyczyn zmniejszenia się wielkości kolejowych przewozów towarowych w ostatnim czasie wymienia również prawdopodobieństwo osłabienia wielkości przewozów nawozów sztucznych. - Bowiem w pewnym momencie one dość istotnie podrożały. W tej sytuacji część naszych rolników zaczęła stosować mniejsze ilości tych nawozów. Zwłaszcza w grę mogły wchodzić nawozy azotowe – potrzebne do szybszego wzrostu roślin, a także np. wapno, które używane jest, gdy dana działka obfituje w raczej kwaśną ziemię. Być może to właśnie zapotrzebowanie na nawozy sztuczne okazało się mniejsze - uważa ekspert.
Tak czy inaczej sytuacja w przewozach towarów polskimi kolejami pozostaje nadal trudna. I wygląda na to, że taką jeszcze pozostanie przez kolejne miesiące.