„Musztarda po Lizbońsku” – czyli o planie, którego nikt już nie może zrealizować

   Ostatnimi dniami polską debatę publiczną zalała fala komentarzy i nagłaśnianych do granic możliwości analiz dotyczących propozycji prezydenta Karola Nawrockiego, wygłoszonych na Uniwersytecie Karola w Pradze.
Trudno się oprzeć wrażeniu, że politycy PiS-u potraktowali to przemówienie jak objawienie, nową gwiazdę betlejemską, która ma zaprowadzić Europę na ścieżkę „prawdziwej suwerenności”.
Gdyby można było zbierać punkty lojalnościowe za zachwyty nad tym wystąpieniem, część polityków już dawno mogłaby wymienić je na złoty puchar „Obrońcy Narodów Europy Przed Brukselą”.

Problem w tym, że całe to wielkie poruszenie przypomina trochę reklamowanie parasoli tuż po tym, jak ulewa już przeszła. Albo, żeby użyć bardziej swojskiego powiedzonka, to musztarda po obiedzie, i to jeszcze taka, która na dodatek została na talerzu po wczorajszym grillu.

Dlaczego?
Bo wszystkie te postulaty o „cofnięciu Unii do czasów prawdziwej suwerenności państw”, o powrocie do starego systemu prezydencji, o jednym komisarzu na państwo, o likwidacji stanowiska przewodniczącego Rady Europejskiej, byłyby może ciekawe… gdyby nie fakt, że to właśnie PiS pomógł wprowadzić zasady, które dziś uniemożliwiają realizację jakiegokolwiek z tych marzeń.

Tak, dokładnie tak:
po 2007 roku to właśnie rząd PiS i prezydent Lech Kaczyński forsowali Traktat Lizboński. Ten sam, który dziś w publicystyce PiS-u urósł do rangi dokumentu apokaliptycznego, odbierającego narodową tożsamość, suwerenność i święte prawo do robienia wszystkiego po swojemu.
Ironia? Nie. To już wyższy stopień wtajemniczenia, coś na pograniczu kabaretu i auto-parodii.

To trochę tak, jakby ktoś przez lata opowiadał, że zamawianie Big Maca jest absolutnie w porządku, po czym nagle odkrył weganizm i oskarżył wszystkich wokół, że to oni go zmusili do jedzenia mięsa.
PiS podpisał dokument, a teraz udaje, że zrobił to kto inny, może jacyś tajemniczy „oni”, może Tusk, a może Bruksela podszywająca się pod Lecha Kaczyńskiego?
Kto wie — teoria goni teorię.

Przejdźmy jednak do sedna: dlaczego żaden z postulatów Nawrockiego nie ma dziś najmniejszych szans na realizację?

Likwidacja stanowiska przewodniczącego Rady Europejskiej

Brzmi dumnie: wróćmy do „rotacyjnej prezydencji”, niech znów każde państwo przez pół roku kieruje Unią.
Ale… to właśnie Traktat Lizboński, który PiS poparł i podpisał, stworzył urząd przewodniczącego Rady Europejskiej i przypisał mu kluczowe kompetencje.

A żeby to zmienić, trzeba by zmienić cały traktat, a do tego potrzebna jest:

- jednomyślność wszystkich państw UE,

- procedura ratyfikacji w każdym kraju,

- zgoda parlamentów lub referendów.

Innymi słowy — niewykonalne. Tak po prostu.

„Jeden kraj – jeden komisarz”

Polska narracja: „Bruksela chce odebrać Polakom komisarza! Skandal!”.
Rzeczywistość: system już działa inaczej i państwa zaakceptowały, że w dużej Unii nie da się utrzymać logiki, w której każdy kraj ma swoje własne krzesło przy stole.

A nawet gdyby chcieć przywrócić to rozwiązanie…
Tak, zgadłeś, znowu trzeba zmienić Traktat Lizboński.

Powrót do zasady jednomyślności zamiast głosowania większościowego

To jest szczególnie zabawny punkt. PiS przez lata przekonywał, że Unia odbiera Polsce prawo weta. Tymczasem to właśnie Traktat Lizboński, popierany przez PiS, rozszerzył stosowanie głosowania większościowego. To trochę tak, jakby najpierw sprzedać własny dom, a potem stać przed płotem i żądać kluczy, bo „przecież zawsze tu mieszkaliśmy”.

Przywrócenie zasady jednomyślności w sprawach, w których jej nie ma?
Niemożliwe.
Musiałby zgodzić się każdy kraj a większość już dawno powiedziała „nie”.

Ochrona suwerenności narodowej przed „federalizacją UE”

Brzmi bojowo.
Ale suwerenność państw została zdefiniowana w traktatach — znów w Lizbonie.
Unia ma kompetencje tylko tam, gdzie państwa jej je przekazały!!!

Żeby cofnąć te kompetencje?
Zgadujesz już prawidłowo, tak, zmiana traktatów, czyli polityczne science-fiction.

Cofnięcie integracji do modelu „Unii Ojczyzn”

Marzenie części polityków prawicy w całej Europie: „wróćmy do czasów sprzed Maastricht, sprzed wspólnej waluty, sprzed wszystkiego”.
Problem?
Europa żyje w 2025 roku, nie w 1992. A żeby cofnąć integrację, potrzebna jest…
Jednomyślna zgoda państw.

Nikt jej nie da.
Zwłaszcza że kraje bałtyckie, Skandynawia, Niemcy czy Hiszpania mają absolutnie przeciwstawne interesy.

I na koniec — kilka słów o hipokryzji

W całej tej sytuacji najbardziej uderza nie tyle sam nierealny charakter planu Nawrockiego, ile polityczna amnezja PiS-u.

Bo jeśli ktoś szuka winnego obecnego modelu UE, tego „złego Brukselskiego Lewiatana”, to wystarczy spojrzeć na zdjęcia z podpisania Traktatu Lizbońskiego.
Nie ma tam Tuska.
Nie ma tam Trzaskowskiego.
Nie ma tam żadnego komisarza z niebieską flagą.

Jest Lech Kaczyński.
Jest rząd PiS-u.
Są uściski dłoni i deklaracje: „Ten traktat jest dobry dla Polski”.

Dziś ci sami ludzie krzyczą, że ten sam traktat „zdradza Polskę”.
To trochę tak, jakby ktoś najpierw sam odkręcił kran, potem się wkurzył, że leci woda, a na końcu oskarżył innych, że to oni mu wmówili, że powinien myć ręce.

Dlatego cały obecny spektakl wokół „reformy UE według Nawrockiego” jest polityczną operą komiczną.
PiS próbuje zmienić zasady gry, które… sam współtworzył.
Domaga się cofnięcia zmian, które… sam popierał.
I krzyczy o utraconą suwerenność, którą… sam przekazał w ramach unijnych traktatów.

A wszystko to można by skwitować jednym zdaniem:

„Najgłośniej o suwerenności krzyczą ci, którzy najpierw ją oddali, a teraz próbują udawać, że ktoś im ją ukradł.”

Idealne motto całej tej historii.