Prawie 99% prac budowlanych zrealizowały firmy prywatne

Interesujących danych na temat rozmiarów budownictwa w naszym kraju, wartości zrealizowanych prac oraz miejsc ich wykonywania dostarcza ostatnie opracowanie GUS „Produkcja budowlano-montażowa w 2023 roku”.
Otóż wartość zrealizowanej w ub.r. w Polsce produkcji budowlano-montażowej wyniosła w ub.r. 367,8 mld zł, z czego 348,8 mld zł (94,8%) stanowiła sprzedaż robót wykonanych siłami własnymi (tj. bez zlecania podwykonawcom) przez firmy budowlane.
Przy czym największą wartość (19,1%) robót budowlano-montażowych w tym czasie zrealizowano na terenie woj. mazowieckiego (podobna dominacja tego województwa miała zresztą miejsce także w ostatnich co najmniej pięciu latach). Wysokimi wartościami tego typu robót odznaczały się także województwa: śląskie, małopolskie, wielkopolskie i pomorskie.
Pozostałą, nieco ponad 5-proc. część produkcji tej branży obejmowały roboty wykonane przez firmy niebudowlane, a także realizowane systemem gospodarczym, tj. indywidualnie, na własne potrzeby, przez firmy i osoby fizyczne.
Warto też dodać, że aktywność naszych firm budowlanych obejmowała nie tylko teren Polski. Według GUS wartość produkcji budowlano-montażowej zrealizowanej w ub.r. przez przedsiębiorstwa (z co najmniej 10 osobami zatrudnionymi) poza granicami kraju wyniosła 9,6 mld zł. Tym samym wartość sprzedaży robót budowlanych przez polskie firmy w porównaniu do roku poprzedniego wzrosła o 11,5%.
Wart odnotowania jest także fakt, że niemal cała produkcja budowlano-montażowa zrealizowana w 2023 r. przez przedsiębiorstwa budowlane przypadała na jednostki sektora prywatnego. Udział sektora publicznego w tego typu pracach wyniósł zaledwie 1,2%. Zupełnie inaczej wygląda to w odniesieniu do inwestorów, zlecających przeprowadzenie prac budowlanych. Jak zaznacza Łukasz Michorowski, partner, lider Audyt CE A&A ESG & Construction, ekspert międzynarodowej firmy doradczej Deloitte: - Podmioty publiczne pozostają kluczowymi inwestorami na polskim rynku budowlanym. Ich działania, a w szczególności inwestycje w zakresie infrastruktury kolejowej i drogowej, będą jednym z czynników wpływających na wzrost produkcji budowlano-montażowej w kolejnych latach. Tradycyjnie istotną rolę w finansowaniu odgrywają fundusze unijne. Znaczna część z 76 mld euro, które Polska otrzyma z budżetu polityki spójności w perspektywie finansowej na lata 2021-2027, zostanie przeznaczona na dalszy rozwój m.in. infrastruktury drogowej oraz kolejowej.
Co także interesujące ponad połowa zrealizowanych w ub. roku prac budowlanych przypadła na mikroprzedsiębiorstwa, tj. jednostki o liczbie pracujących do 9 osób. Wytworzyły one wówczas 53,9% wartości produkcji budowlano-montażowej zrealizowanej siłami własnymi przez podmioty budowlane. Zaś łącznie w minionym pięcioleciu udział mikroprzedsiębiorstw w ogólnej wartości produkcji budowlano-montażowej przedsiębiorstw budowlanych wyniósł 52,3%.
Warto także wiedzieć, nad jakiego typu obiektami pracowały firmy budowlane w ub. roku. Otóż przeważały wówczas roboty obejmujące budowę obiektów inżynierii lądowej i wodnej (56,0% łącznej wartości sprzedaży), w tym w zakresie budowy obiektów infrastruktury transportu (32,7% wartości ogółem). Z kolei wśród prac dotyczących budowy budynków (44,0%) dominowało budownictwo niemieszkalne (29,0%).
Niestety, jak wynika z najnowszego raportu „Polskie spółki budowlane 2023 - najważniejsi gracze, kluczowe czynniki wzrostu i perspektywy rozwoju branży”, opracowanego przez Deloitte, kondycja branży budowlanej w ub.r. „uległa pogorszeniu. Już w pierwszej połowie roku toczyło się aż 331 postepowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych, co stanowi wzrost o 159% względem analogicznego okresu w poprzednim roku. W najtrudniejszym położeniu znalazły się zwłaszcza małe podmioty, szczególnie narażone na negatywne wpływy warunków rynkowych”.
Inaczej – i zgoła lepiej - wygląda sytuacja w ostatnich miesiącach br. w istotnym sektorze budownictwa, tj. w mieszkalnictwie. Jak napisał pod koniec września br. Bartosz Turek, główny analityk firmy HREIT: - Najnowsze dane GUS pokazują już 14. z rzędu miesiąc, w którym deweloperzy nie szczędzą sił i środków, aby rozszerzać skalę prowadzonej działalności. Efekty są imponujące. (…)Deweloperzy od września 2023 r. do sierpnia 2024 r. zaczęli budować prawie 152 tys. nowych mieszkań. To o ponad połowę więcej niż gdybyśmy analogiczne podsumowanie zrobili rok wcześniej. (…)Od września 2022 r. do sierpnia 2023 r. deweloperzy zaczęli bowiem budować trochę ponad 98 tysięcy nowych mieszkań.
Ponadto, zdaniem eksperta: - Bez wątpienia część firm wykorzystuje gorszą koniunkturę w sektorze budownictwa, aby uniknąć spodziewanego wzrostu kosztów budowy. Ceny materiałów budowlanych są obecnie stabilne, a w wielu przypadkach znacznie niższe niż np. w 2022 r. Do tego brak dużych projektów infrastrukturalnych i wciąż ograniczona skłonność przedsiębiorstw do inwestowania powodują, że firmy budowlane szukają zleceń. Ta sytuacja nie będzie trwała wiecznie, więc warto ją dziś wykorzystać.
Cała branża budowlana czeka obecnie na obiecane przez UE środki z Krajowego Planu Odbudowy. Powinny one bardzo mocno zdynamizować rodzimą produkcją budowlano-montażową, która będzie wykorzystywana na realizację inwestycji planowanych z tych unijnych środków.