Pochwała głupoty 2,0, czyli na Zachodzie bez zmian...

Szanowni.

Erazm z Rotterdamu w zamierzchłej przeszłości, o której w Niemczech i Francyi uczyć nawet nie chcą, a mianowicie zaledwie siedemnaście wiosen po odkryciu Ameryki przez Kolumba, czyli akurat na pełnoletniość zachodniego Odrodzenia (albo aż ponad pół wieku po podbiciu Konstantynopola przez Turków, zależy od kiedy kto liczy koniec Średniowiecza), napisał ironiczne dzieło "Stultitiae Laus" ("Pochwała głupoty", 1509 r.), nawiązujące do trawiących ówczesną Europę Zachodnią problemów i bolączek, których źródłem jest owa głupota (a właściwie: "Głupota", gdyż czcigodny Erazm raczył był ją w owym dziele spersonifikować).

Akurat w Polsce mieliśmy wtedy inne zmartwienia, choćby cztery lata wcześniej przyjęto konstytucję "Nihil novi", trwa początek "Złotej epoki", tworzy się zupełnie nowy, niezwykły ustrój polityczny, w którym na głupotę w dużych dawkach nie było miejsca, ale który na dawki normalne był dość odporny  - dopiero jak po wojnach i Potopie wlała się szeroką falą, no to we cztery pokolenia było po nas, ale wiadomo, "Nec Hercules contra plures".

Za to w międzyczasie gdzieniegdzie na Zachodzie zaczęli mądrzeć, aczkolwiek jakoś nieprzesadnie, można by rzec nawet, że z pewnym umiarem.

Minęło z hakiem pół millenium od wydania "Pochwały...", a tu nagle widać wyraźnie, że w Europie Zachodniej rozum się najwyraźniej znowu ludziom znudził, podczas gdy w naszej części rozpoczyna się coś w rodzaju przebudzenia. Wręcz "Renesans 2,0".

A w takim razie dobrze byłoby skreślić słów parę odnośnie istotnej różnicy pomiędzy propozycjami dalszego tworzenia tak mile rozpoczętego milenium, bez precyzyjnego zdiagnozowania której trudno jest się połapać "o co tu właściwie kaman?".

Nie, tym razem nie będzie o sytuowaniu kryterium prawdy, bo ta kwestia dotyczy rozważań nieco wyższego rzędu niż dostępne na poziomie przeciętnego Europejczyka, którego "prawda", jej kryteria i w ogóle sam fakt istnienia, przestały zupełnie obchodzić.

Teraz chciałbym wrócić do zupełnych fundamentów zawracania ludziom w głowach, a mianowicie do bezkarnego wciskania im kitu, że "róbta co chceta" to kwintesencja wolności, szyk paryski, sznyt berliński i włoska elegancja, a kto coś marudzi o konieczności refleksji i jakimś ograniczaniu się ze względu na coś-tam, to jest burak, wieś zabita dechami, ćwok i matoł (sporo mi umknęło, ale naprawdę nie ma czego żałować).

Nie będę tu sypał nazwiskami tuzów intelektu, stręczących maluczkim takie rzewne bajki, bo po co im reklamę robić, ale trudno nie dostrzec, że jako "wolność" jest wciskana "swoboda", a przecież ich utożsamienie jest możliwe jedynie wtedy, gdy głos decydujący ma wspomniana głupota (a właściwie: "Głupota").

Dlaczegóż to tak? Ano dlatego, że "wolność" i "swoboda" są to swoje dokładne przeciwieństwa.

"Wolność", zgodnie z klasyczną definicją, to możliwość nieskrępowanego wyboru "z tego co rozumiem". Jednym słowem najpierw musi być jakieś "rozumienie", jakaś refleksja intelektualna, nawet mniejsza o to czy trafna, a potem efekty tej refleksji stają się przedmiotem wyboru. Ponieważ klasyczna definicja "mądrości" określa ją jako: "zdolność widzenia skutków z pozycji przyczyn i przyczyn z pozycji skutków", im głębsze zrozumienie związków przyczynowo-skutkowych owych wyborów, tym większa i mądrość i wolność, ale - co tu dużo ukrywać - swoboda się nieubłaganie kurczy, aż w końcu zostajemy tylko z jedną drogą postępowania, czyli "postępowaniem najmądrzejszym" w danej sytuacji. No a skoro jakieś postępowanie jest NAJmądrzejsze, to każde inne jest głupsze, więc dążący do mądrości intelekt to właśnie postępowanie naszej woli wskaże, która oczywiście zrobi co zechce... Ale przy prawidłowo ukształtowanej osobowości, wola "pójdzie za światłem intelektu" i - nawet zgrzytając zębami - zrobimy co trzeba.

O jakiej swobodzie może być wtedy mowa?

I odwrotnie, swoboda nie życzy sobie żadnych ograniczeń, dąży do tego by je zrywać, nawet drogą lekceważenia praw fizyki, przyrody, boskich i ludzkich, no i oczywiście na pierwszym miejscu poprzez odrzucenie rozumu.

Niby to oczywiste, ale zanim w procesie dojrzewania wykształci się w człowieku mechanizm refleksji intelektualnej, człowiek jest w swoich działaniach zdominowany przez emocje, a więc nie liczy się nic innego, niż dążenie do tego co jest dla niego przyjemne i unikanie tego, co dla niego jest nieprzyjemne.

A wszelkie ograniczenia w dążeniu do tego, co się uważa za przyjemne, nakładane przez rozum, nieważne swój czy czyjś, są oczywiście postrzegane jako coś nieprzyjemnego.

No i byłoby w porządku, ale sprzedaje się młodym ludziom (i starym zresztą też), klechdę państwową, że te rozumowe ograniczenia, to atak na "wolność"...

Rozumiecie perfidię? W ramach deklarowanej obrony "wolności" próbuje się wcisnąć ochronę swobody, a w konsekwencji ochrania się rozbuchane emocje kosztem rozumu, co z konieczności ogranicza dostępną "wolność". 


Dokładnie to czyni Unia Europejska i władze wiodących krajów Europy Zachodniej ze swoimi poddanymi: tresują do afirmacji swobody pod płaszczykiem obrony "wolności", hodując w efekcie stada bezrozumnych głupców, nie tylko nie potrafiących krytycznie posługiwać się rozumem, nie tylko nie widzących takiej potrzeby, ale wręcz uważających wszelkie sugestie w tym kierunku za atak na "wolność" !!!

O ironio...  

Walczmy więc o wolność do wybierania najmądrzejszych z dróg postępowania, składając u jej stóp radosną swobodę kicania po skutkach i przyczynach, zanim uruchomione związki przyczynowo-skutkowe przekształcą swobodę hasania na niewolę płacenia rachunków za głupotę... 
    

Chyba pora napisać "Pochwałę głupoty 2,0"...

Choćby po to, żeby potem nie było, że się nie mówiło...