Maleńki fragment puzzla

Po powrocie do Warszawy moja rodzina zamieszkała w rodzinnym domu przy ulicy Odyńca róg Czeczota. Naprzeciwko naszych okien były gruzy, niezwykle dla dzieciaków interesujące. Łaziliśmy tam wbrew wyraźnemu zakazowi rodziców, ryzykując trafienie na jakiś niewypał nazywany potem, nie wiem dlaczego, niewybuchem. Przy Odyńca i Czeczota były same prywatne przedwojenne domy, odbudowane na podstawie tak zwanej promesy, czyli obietnicy pozostawienia wyremontowanego domu w rękach jego prawowitych właścicieli, którą komuna natychmiast złamała wprowadzając do nich ( w tym do naszego domu) kwaterunkowych lokatorów z niższych sfer ubeckich i milicyjnych. Ci z wyższych sfer panoszyli się w Alei Przyjaciół i na Szucha 16.

Pod koniec lat pięćdziesiątych na gruzy przywieziono aktyw robotniczy, który z zapałem je likwidował metodą „podaj cegłę”. Jasne było, że powstanie dom dla prominentów i tak się stało. W tym domu zamieszkała, wśród wielu innych znanych z pierwszych stron gazet osób Ewa Wende z matką. Na jakiej zasadzie nie wiem i nie przyszłoby mi do głowy tego sprawdzać. Z Ewą Wende spotkałam się w liceum imienia Narcyzy Żmichowskiej, które chcąc nie chcąc stało się szkołą czerwonej burżuazji. Nie przyjaźniłyśmy się ani nie kolegowałyśmy. Byłyśmy, jakkolwiek to rozumieć, z zupełnie innych sfer. Ewa była dziewczyną wielkiej urody. Tyle tylko mogłabym wówczas o niej powiedzieć. Potem dotarło do mnie, że Ewa wyszła za mąż za Edwarda Wende. Może nie chciała zmieniać dowodu osobistego. Edward Wende zwany w środowisku Wendziem był to klasyczny bon vivant, na miarę tamtych siermiężnych czasów. Szczerze zdumiało mnie kiedyś, że nie rozpoznał Bacha na płycie włożonej przez pomyłkę do innej obwoluty i zachwycał się głośno rzekomym Beethovenem. Pomylić Bacha z Beethovenem to sztuka, szczególnie,że Wendziowie uczęszczali regularnie do filharmonii. Widać Edzio miał nie najlepszy słuch muzyczny.

Spotykaliśmy się często u wspólnych znajomych ale na ogół nie rozmawialiśmy, po prostu nie mieliśmy żadnych wspólnych spraw. Wende raz poprosił mnie o wprowadzenie go w wyższe sfery jeździeckie i był szczerze zdumiony gdy okazało się, że jeżdżę za pracę na wyścigach i nie tylko nie znam ale wręcz nie chcę znać komunistycznych koniarskich „ wszystkich”. Są jak widać różni „ wszyscy” - wytłumaczył Edwardowi Wojtek Karpiński i szkoda tylko, że przy tym podziale nie wytrwaliśmy. Różni „wszyscy” się ostatecznie wymieszali tworząc niestrawną, sztucznie homogenizowaną „elitkę z Warszawki”.

Choć Wende nie miał za grosz słuchu muzycznego, miał dobry słuch polityczny. Po zamordowaniu księdza Popiełuszki wkręcił się na pełnomocnika jego rodziców i dojechał na tym aż do Senatu. Trudno sobie wyobrazić bardziej odległe środowiska- prości uczciwi ludzie i kawiorowa opozycja, emanacja czerwonych „ wszystkich”. Były to jednak czasy gdy korowcy nie pogardzali polskim robolem i nie chcieli go batem gonić do roboty. Do dobrego tonu należały wyjazdy do Radomia gdzie każdy z „ tout le monde ” miał swego Piętaszka, jakiegoś skrzywdzonego przez los i komunę robotnika z licznymi, najlepiej krzywicznymi dziatkami, dobrze nadającymi się do obdarowywania lizakami i czekoladą. Ewa Wende wystartowała kiedyś do mnie z propozycją sfinansowania kolonii dla moich dzieci przez Rotary Club. Powiedziałam jej, że moje dzieci jeżdżą na wakacje do Ochotnicy Dolnej, a konno mogą jeździć -jak ja - na wyścigach za darmo. I że zupełnie nas nie interesuje kto jeździ w tatersalu Rotary Club w Józefowie.

Po śmierci Księdza Popiełuszki zastanowiła mnie kwestia ogromnego odszkodowania dla Chrostowskiego, które uzyskał mecenas Wende. Zadawałam sobie pytanie dlaczego nie uzyskał przede wszystkim odszkodowania dla rodziców księdza? Gwoli uczciwości dodam, że być może padła taka propozycja ale jej nie przyjęli. W historii Polski powojennej nie był jednak znany przypadek wypłaty przez państwo odszkodowania za szkody spowodowane przez służby. I to za co ? W przypadku Chrostowskiego -za zniszczoną marynarkę i stłuczony łokieć.

Niedawno przeczytałam książkę Wojciecha Sumlińskiego pod tytułem „ Lobotomia”. Polecam. W książce tej autor udowadnia, że oficjalna wersja śmierci księdza, którą wbrew oczywistości nadal uporczywie się podtrzymuje, była od początku fałszywa. Przyczyny takiego postępowania nie są do końca dla mnie jasne. Nasi okupanci zapewne sądzą, że wywracając którąkolwiek kostkę, tak pracowicie od lat budowanego domina, możemy spowodować wywrócenie się całego łańcucha.

W książce tej na stronie 82 autor cytuje oświadczenie Romy Szczepkowskiej. „ Z wiadomością o znalezieniu i wydobyciu zwłok księdza Popiełuszki z Wisły we Włocławku pobiegłam do mieszkania mecenasa Edwarda Wende. Nie zastałam go jednak w domu, była za to jego żona Ewa ( oboje już nie żyją). Opowiedziałam Ewie o wydobyciu ciała księdza Jerzego z Wisły na tamie we Włocławku w dniu 26 października. Na to Ewa Wende powiedziała do mnie zdecydowanie: <zostaw to>”.

Zabójstwo księdza Popiełuszki należy niewątpliwie do tak zwanych „mordów założycielskich III RP”. Zdumiewające jest, że żadna z ekip rządzących nie miała pokusy wyjaśnienia sprawy do końca. Wręcz przeciwnie- robiono wszystko żeby uniemożliwić prokuratorowi Witkowskiemu dokończenie śledztwa. Nie ułatwiano też życia Wojciechowi Sumlińskiemu. Prześladowania doprowadziły go do załamania i próby samobójczej. Wydanie książki oznacza, że Sumliński nie zrezygnował ze swej misji. Można snuć różne hipotezy dla kogo obecnie wyjaśnienie tej sprawy mogłoby być jeszcze niebezpieczne i niemiłe. Należałoby zacząć od Edwarda Wende, który był w tej sprawie zapewne niewielkim trybikiem, a jego żona rozumiała dobrze co to jest omerta. Edward Wende funkcjonuje obecnie jako wzorzec palestry i istnieje nawet nagroda jego imienia.

Jeżeli w tej sprawie omerta jest tak ściśle przestrzegana tym bardziej warto ją wyjaśnić. Tak jak niezbędne dla nas jest wyjaśnienie sprawy katastrofy smoleńskiej. Musimy pogodzić się, że- jak powiedział Kiszczak -z głów spadną aureole.
Tekst drukowany w numerze 3(396) Gazety Warszawskiej