UOKiK potwierdza stosowanie lichwy przez parabanki

1. W połowie poprzedniego roku wystąpiłem z kilkoma interpelacjami między do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) i Komisji  Nadzoru Finansowego w sprawie wysokości opłat pobieranych przez tzw. parabanki od ich klientów.
Z UOKiK otrzymałem odpowiedź, że przygotowują kontrolę tego rodzaju instytucji, a o jej wynikach zostanę poinformowany po jej przeprowadzeniu i przygotowaniu raportu w tej sprawie.
Parę dni temu otrzymałem ten raport i niestety w całej rozciągłości potwierdza on wątpliwości jakie podniosłem w wystąpieniu do Urzędu, a w szczególności wysokość wręcz lichwiarskich opłat pobieranych przez parabanki od ich klientów.
2. Niby zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem wszystko powinno być jasne. Maksymalne oprocentowanie takich pożyczek nie może być wyższe niż 4 krotność stopy lombardowej banku centralnego.
W ostatnich miesiącach stopa ta została obniżona o ponad 200 pkt. bazowych, obecnie wynosi 4%, a więc maksymalne oprocentowanie pożyczek udzielanych przez firmy pożyczkowe powinno sięgać najwyżej 16% ale w praktyce nikt tym ograniczeniem się nie przejmuje.
Firmy pożyczkowe uważają, że koszty pożyczki to nie tylko odsetki, to także różnego rodzaju prowizje, opłaty (np. za dostarczenie gotówki do domu klienta), a także nowe formy zabezpieczeń proponowane przez te firmy, takie jak ubezpieczenia pożyczanych pieniędzy.
Wiele firm pobiera dodatkowe bardzo wysokie opłaty za dostarczenie pieniędzy do domu (nawet do 1 tys. zł niezależnie od sumy pożyczki), a koszt ubezpieczenia pożyczki sięga kilkudziesięciu procent jej wartości.
Przy zupełnie drobnych kwotach pożyczek opłaty za ich udzielenie są tak wysokie, że aż trudno uwierzyć, że są ciągle ludzie, którzy chcą z nich korzystać. W skrajnych przypadkach oprocentowanie pożyczek sięga kilku tysięcy procent w stosunku rocznym.
3. Wspomniany raport UOKiK wszystko to niestety potwierdza. Kontrolą Urzędu objęto 30 wybranych firm pożyczkowych (głównie decydował ich udział w rynku), przeanalizowano 73 wzorce umów stosowane przez te firmy oraz 300 faktycznie zawartych z pożyczkobiorcami kontraktów.
W większości tych firm podawano nierzetelne informacje o wysokości tzw. rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania (RRSO), która zgodnie z obowiązującym już obecnie prawem powinna uwzględniać wszystkie koszty związane z udzielaną pożyczką (RRSO była we wszystkich przypadkach wyraźnie zaniżana).
W większości firm pobierano wyjątkowo wysokie opłaty za obsługę pożyczkobiorcy w domu, a ich wysokość była rażąco niewspółmierna do kosztów ponoszonych przez parabanki na ich realizację.
Wreszcie coraz powszechniejszą formą zarabiania przez parabanki jest ubezpieczanie transakcji na koszt klienta tyle tylko, że jak ustalił UOKiK większość z pobranej składki zostaje u pożyczkodawcy a wykupione ubezpieczenie ma zupełnie symboliczny charakter.
4. W związku z tymi ustaleniami UOKiK zwróciłem się z kolejną interpelacją do premiera Tuska, kiedy i w jakim zakresie wnioski pokontrolne wynikające z raportu Urzędu przybiorą charakter zmian w obowiązującym prawie, które ograniczyłyby ten niecny proceder stosowany przez większość firm pożyczkowych.
Od wielu miesięcy zajmuję się tym problemem, ponieważ stał się on poważną kwestią ekonomiczną, a w konsekwencji i społeczną.
Wszystkie firmy działające na tym rynku mają już ponad 1 mln klientów, wartość udzielanych pożyczek w ostatnich latach rośnie o kilkanaście procent rocznie (orientacyjnie obecnie wynosi ona kilka miliardów złotych) i w związku z tym kolejne starają się wejść na polski rynek (KNF ostatnio wydał zgodę na takie wejście kolejnej wielkiej brytyjskiej firmie).
Jeżeli weźmie się pod uwagę, że zyski tego rodzaju firm pochodzą z transakcji z najbiedniejszą częścią naszego społeczeństwa, ponieważ nie mając zdolności kredytowej nie są w stanie pożyczać w systemie bankowym, to pilne przygotowanie zmian prawnych ,które w zdecydowany sposób obniżyłyby całkowitą wysokość opłat ponoszonych przez pożyczkobiorców jest niezwykle palącym problemem.
Premier Tusk ma dzięki raportowi UOKiK diagnozę sytuacji związaną z działalnością parabanków w Polsce wręcz „na talerzu”. Czy zechce z niej skorzystać i pomóc najbiedniejszym Polakom- zobaczymy?