Siła i dominacja

Na­pi­sa­łem już wie­le no­tek, w któ­ry­ch po­da­ję wie­le ar­gu­men­tów uza­sad­nia­ją­cy­ch to, że pań­stwa nie­dłu­go upad­ną z po­wo­du wzro­stu wy­daj­no­ści pra­cy na sku­tek roz­wo­ju tech­no­lo­gicz­ne­go. Sta­nie się tak, po­nie­waż ter­ro­ry­zm i gra­bież, któ­re są fun­da­men­tem pań­stw, prze­sta­ją się opła­cać.

  W PS wy­bra­łem not­ki, w któ­ry­ch to uza­sad­niam. Po­nie­waż ar­gu­men­ta­cja je­st sil­na, to wie­lu tym prze­ko­na­łem, nie­mniej na­dal nie­któ­rzy nie zga­dza­ją się z osta­tecz­ną kon­klu­zją. Mó­wią tak: rze­czy­wi­ście eko­no­micz­nie ter­ro­ry­zm i gra­bież prze­sta­ją się opła­cać, więc rze­czy­wi­ście pań­stwa bę­dą przy­no­sić stra­ty, biz­ne­so­wo stra­cą sens, nic na zbie­ra­niu ha­ra­czy nie za­ro­bią. Nie­mniej to nie spo­wo­du­je ich upad­ku, bo waż­niej­sza od zy­sku i opła­cal­no­ści je­st si­ła i do­mi­na­cja, a to tkwi w ludz­kiej na­tu­rze i je­st nie­usu­wal­ne. To na­sze pry­mar­ne in­stynk­ty. Czło­wiek na­wet tra­cąc ma­te­rial­nie, bę­dzie dą­żył do po­bi­cia, zdo­mi­no­wa­nia i znie­wo­le­nia in­ne­go czło­wie­ka. Za­ro­bi na uczci­wej pra­cy, ale po­tem wy­da to na na­rzę­dzia do sto­so­wa­nia si­ły i uży­je ich do do­mi­na­cji nad in­ny­mi. Pu­tin tra­ci na woj­nie, ale ją na­dal pro­wa­dzi – bo po pro­stu ta­ki ma in­stynkt. Nie li­czą się dla nie­go pie­nią­dze, gar­dzi ma­jąt­kiem, naj­wy­żej ce­ni du­mę, chwa­łę i do­mi­na­cję.

  Dziś po­li­ty­cy w pra­cy sto­su­ją ter­ror i na tym za­ra­bia­ją, a w do­mu, po pra­cy, są ła­god­ni i wy­da­ją te za­rob­ki na swoje hobby. W przy­szło­ści jakoby bę­dzie na od­wrót: po­li­ty­cy za­ro­bią na dotychczasowym hobby, a ter­ro­ry­zo­wać in­ny­ch bę­dą w ra­ma­ch nowego hob­by. Woj­ny na­dal bę­dą, bo choć już nie da się na ni­ch zy­skać, ale moż­na bę­dzie się na ni­ch wy­żyć. Tak jak ni­gdy nie za­ni­kły po­lo­wa­nia czy że­glar­stwo, choć się już nie opła­ca­ją. Czło­wiek jakoby je­st z na­tu­ry sa­dy­stą, więc bę­dzie się na in­ny­ch wy­ży­wał, na­wet jak to się cał­ko­wi­cie prze­sta­nie opła­cać.

  Nie zga­dzam się z tym, uważam, że si­ła i do­mi­na­cja nie są dla nas naj­bar­dziej pier­wot­ne — one są mo­im zda­niem wtór­ne. Si­ła i do­mi­na­cja to ce­chy ssa­ków stad­ny­ch — ale na przy­kład niedź­wie­dzie te­go nie ma­ją. Więc to nie je­st tak, że si­ła i do­mi­na­cja je­st ce­chą wszyst­ki­ch zwierząt — to tylko ce­cha po­trzeb­na do two­rze­nia stad. Bar­dziej pier­wot­ne dla ssa­ków stad­ny­ch je­st sta­do, a nie si­ła i do­mi­na­cja. Si­ła i do­mi­na­cja je­st wtór­na w sto­sun­ku do po­trze­by stwo­rze­nia sta­da.

  A si­ła i do­mi­na­cja też nie są na rów­nym po­zio­mie. Si­ła je­st wtór­na w sto­sun­ku do do­mi­na­cji. Cho­dzi o sta­do, to je się two­rzy po­przez do­mi­na­cję, a do­mi­na­cję uzy­sku­je się si­łą — tak ma­my my i tak ma­ją na­si naj­bliż­si ku­zy­ni szym­pan­sy. Nie­mniej już bo­no­bo, czyli szympans karłowaty, też bar­dzo nam bli­ski, two­rzy sta­do po­przez do­mi­na­cję, ale już nie­osią­gal­ną przy uży­ciu si­ły, ale sek­su.

  Wi­dać więc, że sta­da moż­na bu­do­wać na róż­ny­ch za­sa­da­ch. Ludzka kul­tu­ra wal­czy z na­tu­rą, zwal­cza nasze in­stynk­ty i inaczej tworzy społeczności. Gdy sta­do da się stwo­rzyć ina­czej, to nie ma żad­ne­go po­wo­du, by sto­so­wać si­łę czy do­mi­na­cję. Klu­czo­wym, pry­mar­nym in­stynk­tem wszyst­ki­ch zwie­rząt je­st le­ni­stwo i ono je­st waż­niej­sze niż si­ła i do­mi­na­cja, le­ni­stwo po­ko­nu­je si­łę i do­mi­na­cję, co tłumaczyłem w tej notce: Le­ni­stwo po­ko­na ter­ro­ry­zm (www.salon24.pl/u/gps65/1262321,lenistwo-pokona-terroryzm)

  Po­wta­rzam: si­ła i do­mi­na­cja to nie są na­sze in­stynk­ty pry­mar­ne. Po to lu­dzie so­bie pod­ska­ku­ją, bi­ją się, wy­gra­ża­ją, klną na sie­bie, po­ka­zu­ją swo­ją wyż­szo­ść, cham­sko się od­zy­wa­ją, ata­ku­ją się, by wy­two­rzyć hie­rar­chię po­trzeb­ną do spój­no­ści sta­da. W In­ter­ne­cie cham­stwo to już czy­sty destrukcyjny in­stynkt, bo to żad­ne­go sta­da nie two­rzy, ale ra­czej roz­bi­ja spo­łecz­no­ści, cze­go przy­kła­dem je­st por­tal na­sze­blo­gi — tu cham­skie od­zyw­ki więk­szo­ści ko­men­ta­to­rów nisz­czą wszel­kie roz­mo­wy, co utrud­nia two­rze­nie spo­łecz­no­ści blo­ger­skiej — two­rzy się tyl­ko cha­otycz­na zbie­ra­ni­na fru­stra­tów, bo w isto­cie naj­więk­szy cham wca­le nie do­mi­nu­je i nie prze­wo­dzi. Nie­mniej bio­lo­gicz­nie to sta­do je­st pry­mar­ne, a nie do­mi­na­cja. Je­śli moż­na stwo­rzyć sta­do ina­czej, to po­trze­ba do­mi­na­cji za­nik­nie. Bo­no­bo bu­du­ją sta­do sek­sem, a nie bój­ka­mi. A ludz­ka kul­tu­ra two­rzy spo­łecz­no­ści po­przez do­bro­wol­ną współ­pra­cę — prze­moc i si­ła sta­ją się zbęd­ne dzię­ki roz­wo­jo­wi tech­no­lo­gii. 

  Naj­bar­dziej pry­mar­ne są bu­dże­ty cza­so­we. A one wraz z roz­wo­jem kul­tu­ry i cy­wi­li­za­cji się nie zmie­nia­ją, zmieniają się tylko proporcje czasowe między nimi. Dla re­pro­duk­cji wal­ka i kon­ku­ren­cja nie je­st po­trzeb­na. Niedź­wie­dzie te­go nie po­trze­bu­ją, bo­no­bo też. Sta­do je­st po­trzeb­ne do zdo­by­wa­nia żyw­no­ści, a nie do re­pro­duk­cji.

  W not­ce: Bu­dże­ty cza­so­we (www.salon24.pl/u/gps65/738332,budzety-czasowe) stresz­czam to, co ob­ser­wu­ją bio­lo­dzy ewo­lu­cyj­ni. Naj­bar­dziej pry­mar­ne są:

  1. Prze­miesz­cza­nie się,
  2. Po­ży­wia­nie się,
  3. Wy­mu­szo­ny od­po­czy­nek (sen, sje­sta),
  4. Czas spo­łecz­ny (na­wią­zy­wa­nie wię­zów spo­łecz­ny­ch, ko­pu­la­cja, opie­ka nad dzieć­mi etc…)

  Si­ła i do­mi­na­cja je­st wtór­na wo­bec ty­ch po­trzeb. Dla­te­go czło­wiek to ho­mo eco­no­mi­cus, a nie ho­mo ve­he­mens.

  Po­dam przy­kład: dla dra­pież­ni­ków na­wet in­stynkt po­lo­wa­nia nie je­st pry­mar­ny. Na­je­dzo­ny lew nie po­lu­je. Po­lu­je z gło­du, a nie dla sa­mej przy­jem­no­ści z po­lo­wa­nia, głód je­st pry­mar­ny w sto­sun­ku do po­lo­wa­nia. Je­śli mo­że po­zy­skać świe­żą zwie­rzy­nę bez po­lo­wa­nia, to nie bę­dzie po­lo­wał. Dra­pież­ni­ki wy­cho­wa­ne w nie­wo­li nie prze­ży­ją na wol­no­ści, bo nie na­uczy­ły się po­lo­wać, za­tra­ci­ły  in­stynkt po­lo­wa­nia, ale głod­ne są za­wsze. Bo pry­mar­ny je­st głód, a nie po­lo­wa­nie. Tak sa­mo dziec­ko lu­do­żer­ców wy­cho­wa­ne w cy­wi­li­za­cji nie bę­dzie czu­ło ry­tu­al­nej po­trze­by zje­dze­nia wro­ga.

  To, że ko­ty mę­czą my­szy przed za­bi­ciem, nie wy­ni­ka z ich sa­dy­zmu, ale je­st po­trze­bą fi­zjo­lo­gicz­ną wy­ni­ka­ją­cą z chę­ci zdro­we­go od­ży­wia­nia się, bo za­mę­czo­na, ze­stre­so­wa­na my­sz le­piej sma­ku­je, bo wy­dzie­la w ten spo­sób nie­zbęd­ny dla ko­ta kwas mle­ko­wy. Do­kład­nie tak sa­mo je­st z in­stynk­tem do­mi­na­cji two­rzą­cej sta­do. Je­śli moż­na stwo­rzyć sta­do ina­czej, je­śli tak stwo­rzo­ne sta­da po­ko­na­ją sta­da opar­te na bu­do­wa­niu ich przy uży­ciu si­ło­wej do­mi­na­cji, to ta­ki in­stynkt za­nik­nie.

  Do­mi­na­cja, któ­ra je­st sa­ma dla sie­bie, któ­ra je­st pier­wot­nym ce­lem, to sa­dy­zm. Sa­dy­zm to zbo­cze­nie, czy­li in­stynkt za­bu­rzo­ny. Je­śli bę­dę się nad kimś tak znę­cał, tak, że on uciek­nie, ni­gdy nie bę­dzie mi po­słusz­ny, to ta­kie znę­ca­nie nie ma sen­su. Sens ma tyl­ko wte­dy, gdy on bę­dzie po­słusz­nym człon­kiem sta­da. Ce­lem je­st to po­słu­szeń­stwo bu­du­ją­ce sta­do, a nie znę­ca­nie się.

  Wol­no­ryn­ko­we fir­my two­rzą ina­czej po­słu­szeń­stwo niż pań­stwa i dla­te­go w koń­cu z ni­mi wy­gra­ją, bo wy­mu­sza­nie po­słu­szeń­stwa si­łą już się nie opła­ca, in­ne spo­so­by są bar­dziej opła­cal­ne. A to wy­ni­ka ze wzro­stu wy­daj­no­ści pra­cy, a to wią­że się z roz­wo­jem tech­no­lo­gii. Znę­ca­nie się bę­dzie za­wsze nie­opła­cal­nym zbo­cze­niem, a nie nor­mą, więc to bę­dzie mar­gi­nes.

  Pier­wot­nym ce­lem wo­jen je­st za­wsze zdobywanie żyw­no­ści (do czego potrzebne są zasoby i szlaki komunikacyjne), a nie sa­dy­zm, do­mi­na­cja czy seks. Tu to kie­dyś wy­ja­śnia­łem: Woj­ny są do je­dze­nia (www.salon24.pl/u/gps65/1223429,wojny-sa-do-jedzenia)

Grzegorz GPS Świderski
t.me/KanalBlogeraGPS

PS. Notki powiązane:

• Grabież się nie opłaca!
• Koniec historii, czyli osobliwość
• Państwo się nie opłaca
• Lenistwo pokona terroryzm
• Wojny są do jedzenia
• Dlaczego w sposób nieunikniony mocarstwa zanikną?
• Terrorystyczne państwa
• Jak zbankrutują państwa?
• Zmurszały pień polityki
• Opłacalność aparatu. Liczyliście to kiedykolwiek?
• Państwo to... - w końcu musicie się tego dowiedzieć!
• Ład bezpaństwowy a wojny
• Mocarstwowe aspiracje
• Dlaczego możliwa jest wielkoskalowa wojna?
• Grabieżcze państwa

Ta­gi: gps65, siła, dominacja, natura, instynkty, opłacalność, ekonomia