Patriotyzm nowoczesny – co to jest?

W jednej z audycji Polskiego Radia 24 (28.02.18) usłyszałem audycję na temat „patriotyzmu nowoczesnego” , w której młodzi ludzie stwierdzili, że Żołnierze Niezłomni cieszyliby się z tej Polski, bo mamy wolność. Obawiam się jednak, że mieliby oni nieco inne zdanie. I tu zacytuje kobietę bardzo mądrą, prof. Annę Pawełczyńską, która przeszła wszystko, co ludziom zgotował XX w.: To się nie mieści w głowie ludziom współczesnym, którzy w ogóle nie mają poczucia nie tylko współzależności, tożsamości, niepodległości narodu i państwa, ale również nie łączą tego wszystkiego z wolnością osobistą i wolnością rodziny (Ryszard Surmacz, wywiad-rzeka, Przeszłość dla przyszłości…, Polihymnia, Lublin 2015, s. 110)

***
 Patriotyzm jest formą zdrowego rozsądku, dotyczy racji stanu i jest związany z określoną kulturą narodem i państwem. Nie można go dzielić na nowoczesny i nienowoczesny, na starożytny i niemodny, na chłopski, szlachecki, regionalny (choć ten używany jest zastępczo), europejski czy globalny. Zdrowy rozsądek jest tu łącznikiem. Związany jest z instynktem samozachowawczym, z miłością, doświadczeniem kulturowym, literaturą, językiem ojczystym, odpowiedzialnością, własnością, identyfikacją, czyli z poczuciem tożsamości. Jest więc związany z określoną całością i z tego powodu nie powinien mieć politycznych przymiotników, jak np. demokracja socjalistyczna, czy ludowa. Patriotyzm jest jak miłość ojca do syna, bo jest sprzężony z obowiązkiem obrony: ojczyzny, domu, rodziny. Jeżeli rodzina nie będzie miała swojej ojczyzny, nie będzie miał jej kto bronić, nie będzie mogła odwołać się do wartości i bezpieczeństwa, które gwarantuje państwo. Jeżeli rodzina nie będzie posiadała domu, nie będzie mogła się normalnie rozwijać; jeżeli nie będzie jej potrzebne państwo i „domowe ognisko”, przestaje wówczas być rodziną a ojciec mężczyzną.

Brak poczucia państwa i identyfikacji z jego losem przekłada się na demoralizację całego społeczeństwa. Statystyka podaje, że 40 procent polskich małżeństw rozpada się. Sądownictwo sobie poradzi, a z porzuconymi dziećmi, które za kilkanaście latach wejdą w dorosłość, społeczeństwo będzie miało problemy. Z czasem problemy zaczną się nawarstwiać i mnożyć, a społeczeństwo, siłą faktu, zacznie ulegać demoralizacji. Brak stabilizacji, spokoju i ciągła bezsensowna walka jednych zapędzi w alkoholizm, drugich w narkotyki, a jeszcze inni zaczną szukać odreagowania w rodzinie lub wśród znajomych. Na krótko być może będzie „fajnie”, ale krótki poryw wolności skończy się i okazuje się że był pułapką, z której, w skali mikro, jedynym wyjście będzie ucieczka, rozwód, wyjazd a w skali makro – nawet wojna. Tak, bo to ona poprzez ludzka tragedie dociera do rozsądku poszczególnych ludzi. Potem następuje budowa od nowa.

***
Patriotyzm to wszystko reguluje. Gdyby pozwolono mu żyć w Polsce po 1989 r., nie mielibyśmy do czynienia z wyprzedażą majątku narodowego, nie doszłoby do rozwoju patologii i gangsterki w kraju; media i szkoła miałyby lepszy poziom, a obraz Polski w świecie miałby zupełnie inną markę.

Patriotyzm zawsze bronił stanu posiadania duchowego i materialnego – tak samo za pierwszych Piastów, za Jagiellonów, podczas zaborów, jak również w nierównej i beznadziejnej walce Żołnierzy Niezłomnych z komuną. Patriotyzm jest więc niepodzielny, jest całością i odpowiada za całość. Za Piastów jego twarzą była dynastia, za Jagiellonów lojalność wobec Rzeczypospolitej, podczas Powstań Narodowych – protest przeciwko obcej przemocy, w II RP patriotyzm odzyskał wolność, skupił się wokół niepodległości i wówczas dokonał dzieł wręcz nieprawdopodobnych: stworzył państwo, obronił je i rozwinął, za pomocą szkoły scalił polską świadomość, a w okresie wojny zbudował Polskie Państwo Podziemne. To wszystko nie przegrało w życiowej walce, lecz zostało zamordowane z zimna krwią.

W PRL patriotyzm został strukturalnie zamordowany. Przetrwał tam, gdzie nie mogła dosięgnąć go siła fizyczna. Przetrwał w sercach, a dziś ponownie zaczyna się go dzielić na nowoczesny i nienowoczesny, a więc ten bardziej i mniej ważny. Odnajduje się ciała bohaterów podziemia powojennego a jednocześnie patriotyzm dzieli się na stary i nowy, pozostając bez odpowiedzi, którym z nich kierowali się Ci Niezłomni.

***
Młodzi, nie dajcie się wpuścić w kolejny kanał, bo patriotyzm jest uczuciem szlachetnym, jest obowiązkiem i odpowiedzialnością za to wszystko co Ciebie tworzy jako człowieka, za to wszystko, co pozwala Ci żyć. „To wszystko” nazywa się kulturą narodową, wspólnym dziedzictwem, które Ty wziąłeś w depozyt z obowiązkiem dalszego rozwoju. Jest Twoim dziedzicznym dorobkiem duchowym i materialnym i Twoją perspektywa na życie. Jeżeli patriotyzm uznacie za cechę swojego charakteru, nie będzie Wam źle, a Wasze życie nabierze sensu i barw – nawet, gdyby było biednie. Patriotyzm musi być jednak rozumny. Bezrozumny prowadzi do katastrofy. I to jest jedyny dopuszczalny podział w tym względzie.