We wtorek, 17 stycznia 2017, miał miejsce piąty już wykład prof. Andrzeja Nowaka z cyklu "Węzły polskiej pamięci". Odbył się [jak zwykle] w Domu Pielgrzyma "Amicus" przy parafii św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu, a zaczął się on o godz 17:00. Tym razem udało się przeprowadzić bezpośrednią transmisję z tego wydarzenia w Internecie na stronie Solidarnych 2010 {TUTAJ} [youtube - {TUTAJ}] Skorzystałam z niej i muszę powiedzieć, że ma to wiele zalet. Zostaje po niej nagranie, do którego zawsze można wrócić. Była też możliwość zadawania pytań przez Internet, a nawet miały one pierwszeństwo przed pytaniami z sali. Zachęcam wszystkich do obejrzenia tej relacji ze spotkania. Warto!!!
Profesor mówił o okresie od Sejmu Niemego [którego trzechsetna rocznica przypadnie niedługo, 1 lutego 2017] do rozbiorów. Opisywał rosyjską politykę wobec Polski polegającą na stałym podsycaniu walki miedzy fakcjami magnackimi [Czartoryskich, Poniatowskich i Potockich]. Rosjanie starali się mieć swoich przedstawicieli w kazdej z nich i podsycać wszelkie spory. A. Nowak starał się też podkreślać podobieństwa między ówczesną sytuacją, a obecną, kiedy to mamy "wojnę polsko-polską". W XVIII przykładem takiego zaślepienia w konfliktach fakcyjnych była Konfederacja Radomska w 1767 roku.
Dużo uwagi poświęcił profesor Konfederacji Barskiej. Nazwał ją "pierwszym polskim powstaniem narodowym". Wybuchła w r.1768 roku i trwała przez 4 lata do 1771. Omówił szczegółowo błędy popełniane przez każdą ze stron. Największym błędem konfederatów było ogłoszenie detronizacji Stanisława Augusta Poniatowskiego [oraz próba jego porwania przez Stanisława Strawińskiego], które pozbawiło Konfederację poparcia dworów europejskich.
Przedstawił też próby reformy ustroju Polski podejmowane przez Stanisława Augusta. Napotykały one na stanowczy sprzeciw carycy Katarzyny. Opisał takze polityke Prus, które z jednej strony grały role sprzymierzeńca polskiego obozu reform, a z drugiej spiskowały z Katarzyną, namawiając ją do rozbiorów Polski. Sojusznikiem Prus była Anglia [Coryllus uważa, iż to ta ostatnia najbardziej dążyła do zniszczenia Polski, a to z uwagi na konkurencję na rynku zboża]. Dopiero po pierwszym rozbiorze Rosja uwikłała się w wojne z Turcja i Szwecją, co pozwoliła na zwołanie Sejmu Czteroletniego i uchwalenie Konstytucji 3-go Maja. Przegrana wskutek zdrady króla wojna z Rosja doprowadziła do drugiego rozbioru, a po Powstaniu Kościuszkowskim nastąpił trzeci.
Profesor opisał aktualne jeszcze dzisiaj spory: Czy Konfederacja Barska i Powstanie Kościuszkowskie miały sens? Czy nie lepiej bylo siedziec cicho i ukorzyć się przed Rosją? Jak oceniac działalnośc Stanisława Augusta Poniatowskiego. Na te pytania szukal odpowiedzi prof. Andrzeja Nowak w swym wykładzie.
Następny wykład z cyklu "Węzły polskiej pamięci odbędzie się 7 lutego 2017, w "Amicus" o godz 17:00. Będzie nosił tytuł "Napoleon a Polska: Spór o zachodnią orientację polskich nadziei".
