Bohaterowie Rzeczypospolitej. Jan Nowak Jeziorański

PPOR. JAN NOWAK-JEZIORAŃSKI. LEGENDARNY KURIER Z WARSZAWY. ROCZNICA ŚMIERCI. Jedyny człowiek w historii Polski, który choć nie był królem, został pochowany w królewskiej trumnie. Żołnierz, cichociemny człowiek legenda którego nawet prezydenci witali na stojąco. Tajny kurier i emisariusz Komendy Głównej Armii Krajowej i Rządu RP w Londynie, wieloletni dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europaq. Polityk, politolog, działacz społeczny, dziennikarz.

Całe swoje życie podporządkował jednej misji: walce o wolną, suwerenną i bezpieczną Polskę. Był niezwykle aktywnym działaczem politycznym, autorem wielu książek, setek artykułów, angażował się w wiele jawnych i mniej jawnych akcji politycznych.

Dla Polaków na emigracji stał się łącznikiem z okupowaną ojczyzną, człowiekiem, który posiadał najświeższe informacje, niezniekształcone przez propagandę okupanta i niebędące ograniczone do lakonicznych komunikatów konspiracyjnych radiostacji.

,,Patriotyzm jest uczuciem. Nacjonalizm światopoglądem. Patriotyzm to uczucie miłości do wspólnoty duchowej i materialnej wszystkich pokoleń przeszłych, żyjących i przyszłych, miłości wspólnoty ludzi osiadłych na tej samej ziemi, używających wspólnego języka, złączonych wspólną przeszłością, tradycją, obyczajem i kulturą." Tak mówił o patriotyźmie

****
Urodził się 2 października 1914 r. w Berlinie. Naprawdę nazywał się Zdzisław Jeziorański. Jan Nowak to jeden z pseudonimów okupacyjnych. W młodości uczęszczał do Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie. W tym czasie wstąpił do harcerstwa.

Po ukończeniu gimnazjum przeniósł się do Poznania, gdzie studiował ekonomię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Po ukończeniu studiów ekonomicznych w 1936 był starszym asystentem w katedrze ekonomiki Uniwersytetu w Poznaniu, pracowal jako asystent na tej uczelni u boku m.in. wybitnego ekonomisty prof. Edwarda Taylora.

29 czerwca 1937 ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii im. Marcina Kątskiego i został skierowany do odbycia dalszej służby wojskowej w 2. Dywizjonie Artylerii Konnej im. gen. Józefa Sowińskiego.
.

II WOJNA ŚWIATOWA

Jako bombardier podchorąży artylerii, w 1939 został wzięty do niewoli przez Niemców na Wołyniu.

Po ucieczce z niewoli od 1940 działał w podziemiu, od 1941 w ZWZ przemianowanym w 1942 na Armię Krajową. Brał udział w Akcji „N” zakonspirowanej komórce rozprowadzającej materiały propagandowe, których celem było obniżenie morale żołnierzy niemieckich.

Od 1940 lub 1941 pracował także z polecenia ZWZ w administracji niemieckiej, aby uzyskać dokumenty okupanta pomocne polskim organizacjom konspiracyjnym. W 1940 zadebiutował jako publicysta polityczny, drukując w podziemnym wydawnictwie „Znak” esej o Konstytucji 3 maja.

W 1943 zgłosił się, jako ochotnik, na funkcję kuriera AK do władz polskich poza krajem. Pod przybranym nazwiskiem Jan Kwiatkowski został wysłany do Poselstwa Polskiego w Sztokholmie. Po przekazaniu poczty wrócił do kraju.

Po sukcesie tej wyprawy powierzono mu znacznie poważniejszą funkcję, ponieważ jako emisariusz miał dotrzeć do rządu RP w Londynie. To właśnie na potrzeby tej misji przybrał pseudonim Jan Nowak.

Wyruszył w 1943. W Anglii odbył rozmowy zarówno z przedstawicielami rządu polskiego, jak i władz angielskich, również z premierem Winstonem Churchillem w marcu 1944.

Z Anglii został przetransportowany do Włoch. W nocy z 25 na 26 lipca 1944 leciał na pokładzie samolotu, który wyruszył z bazy lotniczej w Brindisi, i wylądował w pobliżu Tarnowa.

Ten sam samolot zabrał na pokład szczątki rakiety V-2 i kilku polskich polityków ,,akcja Most III"
.

POWSTANIE WARSZAWSKIE

Na swoją legendę zapracował w czasie Powstania Warszawskiego. W lipcu 1944 r Anglicy przetransportowali go do Polski w pobliże Tarnowa, skąd dotarł do Warszawy jako ostatni emisariusz przed wybuchem warszawskiego zrywu

W przeddzień kapitulacji, działając z rozkazu komendanta AK gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego, wyruszył do Londynu. Wywiózł setki dokumentów i zdjęć.

Jako emisariusz Armii Krajowej zyskał przydomek Kurier z Warszawy. Używał wówczas fałszywych dokumentów, w których występowało nazwisko Jan Nowak oraz data urodzenia 15 maja 1913, później często błędnie podawana jako faktyczna data urodzin Zdzisława Jeziorańskiego.

Podczas powstania warszawskiego wziął ślub z Jadwigą Wolską, łączniczką „Gretą”. Jadwiga Nowak-Jeziorańska zmarła w 1999 w Stanach Zjednoczonych.

Jan Nowak-Jeziorański i jego żona byli małżeństwem przez 55 lat

https://www.historiaposz…...
.

OKRES EMIGRACJI PO 1945

Po wojnie pozostał na Zachodzie. Mieszkał w Londynie, Monachium i Waszyngtonie. W latach 1948–1951 pracował w redakcji polskiej brytyjskiej rozgłośni BBC.

Jego działalność w Wielkiej Brytanii pomogła w uświadomieniu zachodniej opinii publicznej o skali zbrodni hitlerowskich na terenie Polski. Pracował wówczas dla BBC w Sekcji Polskiej.

Pod koniec 1951 podjął się kierowania Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa. Organizował ją przez kilka miesięcy, tworząc przede wszystkim zespół pracowników. Pierwsza audycja została nadana do kraju 3 maja 1952. Rozgłośnią Polską RWE kierował nieprzerwanie do 1 stycznia 1976 r.
.

KONGRES POLONII AMERYKAŃSKIEJ

Po odejściu z RWE przez 20 lat działał w Kongresie Polonii Amerykańskiej, był dyrektorem krajowym 1980–1996, był też konsultantem Narodowej Rady Bezpieczeństwa USA. Przez wiele lat był aktywny na forach polonijnych, a dzięki znaczącym wpływom w elitach władzy USA odegrał istotną rolę w przyjęciu Polski do NATO. Członek Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie od 1985.
.

OSTATNIE LATA ŻYCIA W POLSCE

Po raz pierwszy po wojnie przyjechał do Polski w sierpniu 1989 na zaproszenie Lecha Wałęsy. Potem już regularnie odwiedzał kraj, aż do stałego zamieszkania w Polsce w 2002. Przez cały okres pobytu w Polsce, podobnie jak na emigracji, był zaangażowany aktywnie w działalność polityczną.
.

POWRÓT DO POLSKI

W lipcu 2002, po 57 latach emigracji, Jan Nowak-Jeziorański wrócił do Polski i zamieszkał na stałe w Warszawie, przy ulicy Czerniakowskiej 178A. Nawiązując do tytułu książki ,,Polska z oddali", stwierdził ,,Przychodzi moment, kiedy nie wolno patrzeć na kraj z oddali. Dlatego postanowiłem patrzeć na Polskę z bliska"

Współpracował z instytucjami naukowymi szerzącymi idee jedności i współpracy europejskiej Polska Fundacja im. Roberta Schumana i Instytut Studiów Strategicznych.

Był współzałożycielem i prezesem honorowym Stowarzyszenia Pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Warszawie oraz współzałożycielem i honorowym przewodniczącym Rady Fundacji Kolegium Europy Wschodniej we Wrocławiu.

Zmarł 20 stycznia 2005 w szpitalu im. prof. Orłowskiego w Warszawie. Uroczysty pogrzeb odbył się 26 stycznia 2005.

Na dziedziniec Zamku Królewskiego w Warszawie, gdzie wystawiono trumnę, przybyli tłumnie mieszkańcy Warszawy i delegacje innych regionów kraju oraz wiele osobistości ze świata kultury i polityki, wśród nich ówczesny Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski.

W dzień po śmierci, 21 stycznia 2005, imię Jana Nowaka-Jeziorańskiego nadano głównej sali wykładowej w Muzeum Powstania Warszawskiego.

Trumna, w której złożono ciało Jana Nowaka-Jeziorańskiego była pierwotnie przeznaczona dla szczątków ostatniego króla Polski, Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Jan Nowak-Jeziorański został pochowany w rodzinnym grobie Jeziorańskich na Powązkach (kwatera 7-4-30).
.

ODZNACZENIA

Order Orła Białego 1994

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari 1944

Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski 1990; przyznany przez Prezydenta RP na Uchodźstwie

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej 1993

Krzyż Walecznych

Krzyż Armii Krajowej

Medal za Odwagę w Sprawie Wolności Wielka Brytania

Wielki Krzyż Komandorski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina Litwa, 1998

Prezydencki Medal Wolności Stany Zjednoczone, 1996
.

NAGRODY i WYRÓŻNIENIA

„Honorowy Złoty Mikrofon” 1993

Nagroda im. Ksawerego Pruszyńskiego, przyznana przez polski PEN Club 1998

„Wiktor” – Nagroda Akademii Telewizyjnej 1999

Nagroda Kisiela 1999

Medal „Lumen Mundi” 2001

„Człowiek Roku Gazety Polskiej” 2001

Nagroda im. księdza Józefa Tischnera 2001

Nagroda „Człowiek Pojednania 2002”, przyznana przez Polską Radę Chrześcijan i Żydów za wkład w dialog chrześcijańsko-żydowski w Polsce
„Diamentowy Mikrofon” 2002

„Superwiktor” – Nagroda Akademii Telewizyjnej 2003

Złota Statuetka za zasługi dla rozwoju polskiej demokracji przyznana przez Business Centre Club 2003
.

DOKTOR HONORIS CAUSA Jan Nowak-Jeziorański był doktorem honoris causa kilku uniwersytetów, w tym Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wrocławskiego, Warszawskiego oraz im. Mickiewicza w Poznaniu.

CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI

https://www.facebook.com…