Co to jest „punkt odniesienia”?

Większość z nas nie zdaje sobie sprawy, jak ważny w życiu jest punkt odniesienia. To właśnie on kształtuje nasz los, wyznacza horyzonty, możliwości i szanse w życiu indywidualnym i zbiorowym. To właśnie od punktu odniesienia zależy, jak będziemy myśleli, jak się zachowywali i jak działali – również na poziomie zbiorowym, państwowym i kulturowym.

Poziom indywidualny
Co to więc jest ten punkt odniesienia? Najkrócej mówiąc, jest to stały mechanizm porównywania się z kimś lub czymś, porównywania siebie do czegoś lub kogoś. Jeżeli np. ktoś wyjechał do Anglii i nie porównuje się tam do Anglików, lecz do starych sąsiadów z Polski i czerpie z tego tytułu satysfakcję, to jego punkt odniesienia dyskwalifikuje go w rozwoju. Nie jest on nigdzie ani w Anglii, ani w Polsce. Przyjeżdża do Polski jako 150 procentowy Anglik, wraca do Anglii i jest 50 procentowym Polakiem. Nie inaczej jest w przypadku wielu Ślązaków, którzy wyjeżdżając do Niemiec czuli się 150 procentowymi Niemcami, a w Niemczech, od Niemców, dowiadywali się, że są Polakami. W obydwu przypadkach ludzie ci tracą swoje umocowania kulturowe i poczucie identyfikacji – po prostu nie wiedzą kim są. W warunkach wojennych tacy ludzie wykorzystywani się do najgorszych moralnie funkcji.

Brakiem punktu odniesienia wykazują się też niektórzy rodzice, którzy po przyjeździe do obcego kraju decydują się na zerwanie wszystkich mostów łączących ich z dawnym krajem. Będąc Polakami nagle postanowili, że są Niemcami, Anglikami czy Amerykanami. Z Ameryką nie jest jeszcze tak źle, ale w przypadku Niemiec lub Anglii, wygląda to trochę śmiesznie. Znam przypadek Polski zajmującej dobre stanowisko w jednym z miast szkockich, której wyraźnie powiedziano, że zarabia mniej, dlatego, że jest Polką. Urodziła tam dwoje dzieci i nadała im anglosaskie imiona. Czy chciała udowodnić, że identyfikuje się z Anglią (Szkocją)? Nie musiała. Żaden bowiem Anglik, ani Niemiec i tak nie jest w stanie uznać ani jej samej, ani jej rodziny za Anglików czy Niemców. W państwach o ugruntowanym poczuciu tożsamości Helmut Kowalski czy John Wiśniewski, brzmi po prostu śmiesznie. W Polsce tych niuansów się nie wyczuwa ze względu na tradycyjną otwartość kulturową Polaków i fałszywą pogoń za tym co europejskie. Sztuczność sytuacyjną widać dopiero po powrocie takiej rodziny do kraju, choć nie wszyscy ją zauważają: ani tu, ani tam.

Poziom kulturowy
W okresie jagiellońskim identyfikacja z Rzeczpospolitą była bezwarunkowa, a więc na najwyższym poziomie demokratycznym. Szlachta była jednolitym stanem i nie przyjmowała obcych tytułów, a państwo rozwijało się w sposób autonomiczny – na granicy dwóch cywilizacji. Kłopoty zaczęły się pojawiać wówczas kiedy rodziny magnackie zaczęły przyjmować obce tytuły (zjawisko to nasiliło się w okresie zaborów). Przyjmowanie obcych pieniędzy i honorów zaczęło wytwarzać warstwę klientelistyczną na poziomie europejskim. Fortuny rosły i z czasem zaczął pojawiać się snobizm, który pociągał za sobą innych. Z perspektywy czasu można zażartować, że już wówczas magnateria szykowała się do przyszłego wyjazdu za granicę. Gdy punkt odniesienia najbogatszych ludzi w państwie zaczął się zmieniać, ciężar obrony państwa i kultury spadł na średnią szlachtę (dzisiejsza klasa średnia).

Na gruncie polskim już w okresie I RP zaczęła się wiec zarysowywać pewna dychotomia kulturowa. Bardzo dobrze opisał ją Kraszewski w „Dwóch światach”. Upadek państwa coraz bardziej oddalał magnaterię od polskiej identyfikacji. Cierpiało oczywiście na tym państwo, a w pierwszej kolejności oczywiście średnia szlachta. Chłopa lub mieszczanina stan taki w zasadzie nie dotyczył. Średnia szlachta okazywała się bardziej przywiązana do własnej ziemi i własnej historii, ale prawdą jest też, że, ze względów finansowych, nie miała możliwości wyjazdu. Broniła Polski i swojego stanu posiadania. W ten sposób m.in. wytwarzała się nasza tradycja kulturowa i obronna. Punktem odniesienia średniej szlachty było dobro Polski. W II RP, gdy zniesiono tytuły, to dobro wspólne i etos dawnej szlachty przeszły na własność całego polskiego narodu. Polska po raz pierwszy w dziejach stała się rzecząpospolitą wszystkich Polaków. I tylko komuniści inaczej uważali. Zamordowanie II RP było jednoznaczne z kulturowym zamordowaniem wszystkich Polaków.

Pod okupacją rosyjską punkt odniesienia zmieniono Polakom w sposób siłowy i strukturalny. Siłowy, poprzez dobicie inteligencji, a strukturalny - poprzez zmianę klasową elit, zmianę systemu nauczania, nagradzania i szkolenia. Punkt odniesienia Polaków zaczął się zmieniać proporcjonalnie do wymierania starszego pokolenia ukształtowanego w niepodległej Polsce. Zadziwiające może być to, że w ciągu kilkudziesięciu lat propaganda komunistyczna zdołała tak zakopać istnienie Niepodległej, że dziś stała się dla nas państwem niemal obcym. W ślad za tym zmienił się także nasz punkt odniesienia. Niepojęte jest to, że dziś tylko niewielka część Polaków jest w stanie swój punkt odniesienia plasować w okresie prawdziwie niepodległym, a więc w II RP; pozostali odnoszą się do „Solidarności”, a więc PRL, zupełnie nie zdając sobie sprawy, że w podtekście ta sama „S” nie akceptowała narzuconej władzy ludowej. Nie akceptowała więc PRL, którego istnienie tylko w małym procencie pokrywało się z interesami Polski. Przeciwko niepodległej Polsce okresu międzywojennego słyszy się tak absurdalne argumenty, że aż wstyd ich tu przytaczać. Nasi wrogowie są silni naszą słabością.

Za tymi argumentami idzie już typowo bolszewicki front – toksyczna autoagresja, która czyści wszystko to, co wypracował nasz 1000-letni system kulturowo-immunologiczny. Zatracamy więc swój punkt odniesienia i stajemy się narodem sobie i innym zupełnie obcy. Nie zdajemy sobie sprawy, że w dzisiejszym świecie brak własnej inteligencji, a więc warstwy oddanej sprawom Polski, zajmującej się obroną wszystkiego co polskie i nasze (łącznie z własnością) oraz tego co jest dla nas zrozumiałe, czeka nas kompletny niebyt i status robotów bez przydziału. Lub śmierć.

Poziom kulturowy ściśle związany jest z tożsamością, obecnością w kulturze światowej, pozycją w hierarchii politycznej i obowiązkami swojej obrony. Im więcej niewolnika w duszy, tym większy ciężar na plecach. 

Poziom polityczny
Punktem odniesienia Niemców, Francuzów, Anglików, Amerykanów czy  Rosjan jest państwo. Oni nie mają wątpliwości, że tylko państwo jest w stanie zapewnić im stabilizację, bezpieczeństwo i dobre wykształcenie. Wszystkie te państwa zachowały swoją ciągłość elit (nawet Rosja), nie mają więc problemu z własną polityką zagraniczna, definiowaniem swojej wolności, swojego miejsca na ziemi, bo mają swój punkt odniesienia – własne tradycyjne państwo, własną myśl i własne tradycyjne cele. My, zamknięci w PRL-owskim getcie, pozbawieni rodzimej inteligencji, zachowujemy się jak ćmy we mgle: od ściany do ściany. Nie wiemy także, jakie nasze poszczególne rządy miały punkty odniesienia?

Punktem odniesienia dla rządu Tuska, jak możemy przypuszczać, była Bruksela. Przez pierwsze dwa lata rządów PiS punktem odniesienia było dobro Polski. Po dwóch latach, ten punkt odniesienia zatraca już swoje kontury. Ogólnie jednak naród polski doczekał się bezwarunkowego rozdawnictwa, ale nie doczekał się współdecydowania. Jest demokracja, ale naród gdzieś się zagubił. Co zrobi w nadchodzących wyborach parlamentarnych? Czy ponownie swój punkt odniesienia zawiesi na haku bezwarunkowego „dobrobytu”, czy też zbierze siły i otworzy bramy do swojego archiwum, w którym schowane są odpowiedzi na pytania co robić?!

Zakończenie
Wszystko wskazuje na to, że Europa Zachodnia nie jest w stanie poradzić sobie z obecnym kryzysem cywilizacyjnym (o tej bezradności pisałem już w 2004 r. w „Ostatnia na drogę”). Po raz kolejny będą ją musiały bronić Stany Zjednoczone, ale dziś pojawia się pytanie, czy USA jest wstanie obronić sama siebie? Jak na razie wszystko wskazuje na to, że proces cywilizacyjny rozwija się w kierunku absolutnego podporządkowania sobie ludzi i ich zniewolenia. Dąży się więc do tego, aby człowiek, czy naród lub państwo nie miały żadnego punktu odniesienia, a więc wszyscy mają zostać podporządkowani jednemu celowi.

W PRL mieliśmy człowieka radzieckiego (homosovieticus), a więc bezpizornego. Planując podporządkowanie sobie Europy Środkowej, trudno nie skorzystać z „darowanego”. Człowiek radziecki znakomicie pasuje do unijnego człowieka beznarodowego, o którego tak domagała się niedawno Angela Merkel, mówiąc o konieczności likwidacji państw narodowych. Polacy są nieźle już w tym kierunku wyedukowani. Atak, jak zwykle, nastąpi w najsłabszy punkt konstrukcji. Marsz Niepodległości 2018 wstrzymał działania, ale nie zmienił koncepcji. Czy jesteśmy na tę ewentualność przygotowani? A jeżeli tak, to jaki na tę okoliczność mamy punkt odniesienia? Bo naród o żadnym jeszcze nie słyszał.