Ukraińców coraz mniej, ale zatrudniani w prawie co 4. firmie

Powolny odpływ Ukraińców, których szczególnie dużo było w naszym kraju w pierwszych miesiącach po 24 lutym 2022 r., tj. rozpoczęciu przez Rosję wojny przeciwko Ukrainie, staje się zauważalny.
Widać to zwłaszcza na naszym rynku pracy. Z jednej strony, według najnowszych danych (ogłoszonych w tym tygodniu) przez GUS, na naszym rynku pracy od stycznia 2022 r. do maja br. procentowy udział wszystkich cudzoziemców wśród osób pracujących w naszym kraju zwiększył się o 1,5 pkt. proc. – z 5,2 proc. do 6,7 proc. do poziomu 1024,2 tys.
Jednak z drugiej - choć nadal najliczniejszą grupą obcokrajowców wykonujących pracę w Polsce byli obywatele Ukrainy, których na koniec maja 2024 r. było 693,0 tys. Jednak ich udział w ogólnej liczbie cudzoziemców wykonujących pracę zmniejszył się w stosunku do stycznia 2022 r. o 5,6 p. proc.
Oznacza to tym samym, że o ile na początku 2022 r. aż 73,3 proc. wszystkich pracujących u nas (legalnie) obcokrajowców stanowili obywatele Ukrainy, to po ponad dwóch latach ich udział w tej grupie skurczył się do 67,7 proc. Jest ich wciąż nieco poniżej 700 tysięcy, a łącznie z drugimi na podium najczęściej zatrudnianych u nas obcokrajowców - Białorusinami (nieco ponad 100 tysięcy) - łącznie prawie 800 tysięcy, co stanowi ok. 80 proc. pracujących w Polsce (legalnie) cudzoziemców.
Jak wspomniałem, zauważalny jest jednocześnie w ostatnich miesiącach proces wyjazdów Ukraińców z Polski. Szukają oni zapewne krajów, w których mogą osiągać lepsze zarobki i warunki życia niż u nas - wyjeżdżają np. do Niemiec, ale także dalej: do Kanady, gdzie od lat zamieszkuje spora diaspora ukraińska.
Zjawisko odpływu z Polski pracowników z Ukrainy potwierdza Anna Szymańska w ostatnim Tygodniku Gospodarczym Polskiego Instytutu Ekonomicznego (nr 45/2024), w którym napisała, że 23 proc. firm deklaruje, że obecnie zatrudnia pracowników z Ukrainy, a aż 28 proc. ma doświadczenie w ich zatrudnianiu (zatrudnia obecnie i/lub zatrudniało w przeszłości).
Jednocześnie TG PIE potwierdza w analizowanym badaniu MIK (Miesięcznym Indeksie Koniunktury), że w stosunku do sytuacji sprzed dwóch lat lekko zmniejszyła się skala zatrudnienia ukraińskich pracowników. W październiku 2022 r. w badaniach MIK 26 proc. firm deklarowało, że zatrudnia ukraińskich pracowników.
Oznacza to, że w październiku 2024 r. o 3 pkt. proc. spadł udział firm, które obecnie zatrudniają Ukraińców. Przy czym w branży, która najczęściej zatrudnia pracowników z Ukrainy, czyli w produkcji, udział firm obecnie zatrudniających Ukraińców zwiększył się o 5 pkt. proc.
Bodaj najbardziej interesujące wydają się dane, które zamieścił TG PIE na temat branż, w których Ukraińcy pracują najczęściej. Otóż „zdecydowanie najczęściej” zatrudniają ich podmioty działające w branży produkcyjnej (41 proc.) i budowlanej (24 proc.). Jednocześnie to budownictwo jest branżą, która najbardziej odczuła odpływ ukraińskich pracowników w wyniku wojny – aż 9 proc. firm przestało ich zatrudniać po jej wybuchu.
Rzadziej zatrudniają Ukraińców firmy handlowe (16 proc.), działające w branży TSL (17 proc.) i usługowe (18 proc.).
Serwis informacyjno-usługowy dla przedsiębiorców biznes.gov.pl informuje, że w Polsce może pracować obywatel Ukrainy, który przebywa legalnie w Polsce i ma ważny tytuł pobytowy, albo przybył legalnie na terytorium Polski z Ukrainy, od 24 lutego 2022 r., w związku z działaniami wojennymi w Ukrainie i deklaruje zamiar pozostania w Polsce.
Ponadto obywatela Ukrainy można zatrudnić u nas na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. A ich pobyt jest legalny do 30 września 2025 r. Co istotne, obywatel Ukrainy, który przybył na terytorium Polski z Ukrainy od 24 lutego 2022 r. w związku z działaniami wojennymi w Ukrainie i korzysta z ochrony czasowej, utraci prawo legalnego pobytu, jeżeli wyjedzie z Polski na dłużej niż 1 miesiąc.
Według wspomnianego serwisu to ograniczenie nie dotyczy osób skierowanych do wykonywania pracy lub usług poza granicami Polski przez podmioty prowadzące działalność na terytorium Polski.