W Europie trzęsienie ziemi, w Polsce bez zmian

W momencie gdy piszę ten komentarz, wyniki exit poll wskazują na wyraźne zwycięstwo Platformy Obywatelskiej i porażkę, choć niedużą, PiS. Na trzeciej pozycji widać wręcz rewolucję. Bardzo dobry wynik Konfederacji, która po raz pierwszy dostała się do europarlamentu, jest na pewno zaskoczeniem dla wielu analityków. Jeszcze większe zdumienie budzi zupełna klęska Trzeciej Drogi. Lewica po raz kolejny otrzymała słaby wynik. Uderza niezwykle niska frekwencja – w granicach 40 proc. Nie cała Polska poszła na wybory, a szczególnie mało osób głosowało w bastionach PiS-u. Wygląda na to, że ta partia nie zdołała zmobilizować swojego twardego elektoratu. O tym, co nie zagrało w tej kampanii, za chwilę.

Przeprowadziliśmy sondaż tuż przed wyborami, jeszcze zanim pojawiły się jakiekolwiek społeczne skutki afery wokół aresztowanych oraz poranionych żołnierzy i, jak się okazało, niestety w jednym przypadku zabitego żołnierza. To badanie wyraźnie odbiega od wyników exit poll w dwóch punktach: poparcia dla PO, które zdecydowanie zyskało, i poparcia dla Trzeciej Drogi, która straciła jedną trzecią swojego elektoratu. Wygląda na to, że publikacja Onetu, który ujawnił sprawę zatrzymanych żołnierzy, i skuteczne „uszycie” w całą aferę Kosiniaka-Kamysza, lidera PSL, wykończyło tę partię i jej bezpośredniego koalicjanta. Ludowcy mają ostatni moment, by wyciągnąć z tego wnioski. Obawiam się jednak, że nie są do tego zdolni.

Co do PiS-u, to oczywiście były to dla tej partii bardzo trudne wybory. Tylko raz w wyborach europejskich ta formacja odniosła wielki sukces – 5 lat temu. Teraz, po utracie władzy, trudno było przekonać ludzi, że wygrana coś zmieni. Niemniej kilku błędów można było uniknąć. Przede wszystkim brakowało wyrazistego hasła kampanii. Nie pamiętali go nawet dziennikarze, i to w momencie, gdy rozgrzane są takie tematy jak Zielony Ład czy sprawa imigrantów. Po drugie, lekceważenie własnego potencjału i kombinowanie z mediami, jakby to było pole rozgrywki politycznej. Proszę sobie wyobrazić partię konserwatywną, która chce być największą w kraju i nie daje żadnego swojego spotu do największej nadającej w rodzimym języku telewizji konserwatywnej. Wszystkie spoty zamieszczone u nas pochodziły od poszczególnych kandydatów.

Po trzecie, bardzo zaszkodziły wewnętrzne awantury i partykularyzmy poszczególnych kandydatów. Tak polityki się nie robi. To, że w wyniku chaosu organizacyjnego z opóźnieniem wpuszczono reportera Republiki do sztabu PiS-u na wieczór wyborczy, najlepiej pokazuje, że coś trzeba tam mocno poprawić. Zobaczymy, jakie będą ostateczne wyniki wyborów. Europę czekają zmiany, a już na pewno zobaczymy zupełnie inną konfigurację w europarlamencie. W wielu krajach mogą nastąpić przyspieszone wybory, na przykład we Francji. Rozpoczyna się proces, którego końca nikt nie może być pewien. Na pewno nic już nie będzie takie samo.

Tekst z najnowszego wydania tygodnika "Gazeta Polska" z 12.06.2024