W Klubie im. Gen. Władysława Sikorskiego w Glasgow City 29 stycznia 2022 r. odbyło się spotkanie Klubu Historycznego, poświęcone osobie ppłk. Władysława Czermińskiego ps. „Jastrząb”. Organizatora samoobrony polskiej na Wołyniu, opierającej się zbrodniczej działaności ukraińskich nacjonalistów OUN - UPA oraz oficera 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, wraz z którą przeszedł szlak bojowy zmagając się z przeważającymi siłami okupanta niemieckiego i sowieckiego.
Dziś chcę Wam opowiedzieć o „Pierwszym partyzancie Wołynia”. To zaszczyt móc Was zaprosić do wspaniałej przygody (1,5 godz.) o tym żołnierzu Wołynia, który się kulom nie kłaniał. Był bowiem prawdziwie najlepszym z najlepszych. I gdybym dziś miał usiąść, by napisać książkę „Siedmiu wspaniałych” w wersji polskiej to por. „Jastrząb”, byłyby tam z pewnością.
Władysław Czermiński ur. się 15 sierpnia 1910 r. we wsi Jeżewo, gm. Zawidz, pow. Sierpc w województwie mazowieckim (na płn-wschód od Płocka). Ochrzczony w miejscowym kościele św. Bartłomieja. Ukończył seminarium nauczycielskie w 1929 r. w Wymyślinie (dziś dzielnica Sierpca). W 1932 r. ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Krakowie. Był ambitny, kontynuował naukę jako student na Uniwersytecie Lwowskim. Warunki obiektywne zmusiły go do podjęcia pracy zawodowej. Pierwszą posadę jako pedagog otrzymał w okolicach Kostopola. Ród Czermińskich pochodził z Wołynia, a konkretnie z Dubna nad Ikwą. Jak sam miał mawiać: "Tam leżą kości moich przodków".
Władysław Czermiński po roku zostaje przeniesiony do miasta Kowla (Zachodni Wołyń) do szkoły powszechnej im. Ignacego Mościckiego, w której prowadził lekcje wychowania fizycznego (WF). Po niedługim czasie skierowano go na posadę nauczycielską we wsi Mielnica w pow. kowelskim. W 1936 r. mianowany kierownikiem szkoły powszechnej II stopnia w Drozdniach w pobliżu Kowla. Tu pracuje do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku.
W dniu 15 września do dworu w Zastawiu k. Kowla p. Laudańskich, schronił się gen. Mariusz Zaruski, głośny swego czasu taternik, twórca GOPR-u. Wraz z niim kilku wyższych oficerów. Komuniści ukraińscy szykowali napad i rzeź. Ostrzeżony przez zaprzyjaźnionych Ukrańców Władysław Czermiński wyprowadza wszystkich do Kowla. W kilka dni po wkroczeniu wojsk sowieckich do miasta powołano konspiracyjny Związek Obrońców Wołynia (ZOW), na czele gen. Mariusz Zaruski, a zastępcą por. Władysław Czermiński. Niedługo potem sowiecki patrol zatrzymuje we wsi Drozdnie por. Władysława Czermińskiego. Za kierownikiem szkoły wstawia się jednak b. stanowczo Ukrainiec Karp Klimuk z Drozdeń. To poskutkowało i de facto ratuje życie przyszłemu bohaterowi Wołynia!
W czas okupacji niemieckiej por. Władysław Czermiński aktywnie angażował się w prace konspiracyjne w Kowlu, w Maniewiczach, w dużej wsi polskiej w Budach Ossowskich na Ziemi Swojczowskiej, pomieszkiwał w domu polskiej rodziny Lemińskich. Polscy nauczyciele organizowali komplety tajnego nauczania z zakresu szkoły średniej dla młodzieży. Do grona nauczycielskiego należał i por. Władysław Czemiński ps. „Jastrząb”, zameldowany w Budach Ossowskich.
Banda OUN-UPA ze wsi ukraińskiej Wołczak, dowódcą był Porfiryj Antoniuk ps. „Sosenko”, usiłowała pochywcić i skrytobójczo zamordować na wiosnę 1943 r. por. Władysława Czermińskiego. To się na szczęście nie udało i przyszły legendarny dowódca „Jastrząb”, dość przytomnie, w dość cudownych okolicznościach wymyka się oprawcom i ponownie ucieka do miasta Kowla.
Z chwilą rozpoczęcia banderowskiego ludobójstwa na masową skalę 11 lipca 1943 r. por. Czermiński pozostawał w dyspozycji dowódcy Inspektoratu Rejonowego AK. Widząc co się dzieje w terenie mjr Jan Szatowski ps. „Kowal” 16 lipca skierował "Jastrzębia" do dużej wsi Zasmyki, k. Kowla. Przybył tam zatem z grupą kilku uzbrojonych młodych ludzi z konspiracji i angażując przybyłą wcześniej grupę pod dowództwem ppor. Henryka Nadratowskiego ps. "Znicz" (grupa radowicka), stworzył samoobronę i pierwszy lotny oddział partyzancki AK.
Niedługo potem 29 sierpnia 1943 r. w niedalekiej ukraińskiej wsi Gruszówka zgromadziły się dwie sotnie UPA oraz chłopi ukraińscy z okolicznych wsi w liczbie kilkuset osób i szykowali się do morderczego ataku na Zasmyki. Sytuacja była niezwykle groźna i wymagała zdecydowanych działań. Zdecydowano się uprzedzić atak upowców. O zmroku 30 sierpnia oddział partyzancki „Jastrzebia”, liczący ok. 70 żołnierzy, idąc okrężną drogą, wyszedł na tyły zgrupowania OUN-UPA. Nagły atak na uśpione jeszcze sotnie UPA i czerń banderowską, po krótkiej walce skutkował rozgromieniem znacznie silniejszych sił wroga. Zwycięstwo było przygniatające, nadzieja i odwaga wstąpiły na powrót w serca Polaków. W walce zginął szer. Stanisław Romankiewicz ps. "Zając", po stronie ukraińskiej straty były znacznie większe.
Pogrzeb "Zająca" 1 września, pośmiertnie odznaczonego "krzyżem walecznych", był wielką manifestacją patriotyczną podczas której ks. proboszcz z Zasmyk Michał Żukowski, ogłosił powstanie "Rzeczypospolitej Zasmyckiej".
Znacznie więcej o losach tego mężnego dowódcy z Wołynia znajdziecie w dokumencie filmowym pt. „Jastrząb z Wołynia - opowieść o poruczniku Władysławie Czermińskim”, opublikowanym 15 lutego 2022 r. przez Skład Z Filipinkami:
https://youtu.be/nJI7wei…
Albowiem za George Santayana: „Kto nie pamięta historii skazany jest na jej ponowne przeżycie” (The one who does not remember history is bound to live through it again”.
Spotkanie i wykład poprowadziłem osobiście. Wyrosłem bowiem w rodzinie z żywymi tradycjami kresowymi i patriotycznymi. Temat Wołynia i Kresów był w moim domu obecny. Pamięć o naszych przodkach, o zeimi, która została tam za Bugiem nie gaśnie.
Miłość do Wołynia zaszczepił mi dziadek Bolesław Roch ps. „Jaworski” (1920-2002),, wywodzący się z Zastawia, k. wsi Kohylno na Ziemi Swojczowskiej, żołnierz 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, który walczył na Zachodnim Wołyniu w latach 1943-44 pod rozkazami por. Jana Ochmana ps. „Kozak”. Z kolei pamięć o męczennikach z Podola podtrzymywała babcia Julia Marut z d. Nowak (1922-2017), uboga włościanka ze wsi Chłopówka k. miasteczka Chorostków na Ziemi Tarnopolskiej.
Dziękując raz jeszcze wszystkim, którzy pomagali mi duchowo i organizacyjnie przygotować ten b. ważny wykład historyczny, chcę szczególnie wymienić Kamila Kamińskiego, który wykonał gigantyczną robotę, przygotowując plakat, organizując samo spotkanie i w końcu montując sam powyższy film z wykładu. Chcę także podziękować wielu innym osobom za obecność i ciekawą dyskusję na zakończenie spotkania. Zapraszamy tym samym na kolejne spotkania, najbliższe będzie 27 lutego w niedzielę. Nadto dodam, iż kolaż zdjeć ze spotkania 29 stycznia można zobaczyć pod adresem: https://www.facebook.com…
- Zaloguj lub zarejestruj się aby dodawać komentarze
- Odsłony: 2540
Wypuszczenie jakiegokolwiek bandyty z OUN-UPA, złapanego na gorącym uczynku i w tamtych warunkach, musiało łączyć się z b. wysokim ryzykiem, iż już następnej nocy, ten sam bandzior w innym miejscu, w innej wsi znów będzie gwałcił, mordował, rabował i palil, a na to żaden mądry dowódca i żołnierz, podczas Rzezi Wołyńskiej nie mógł sobie pozwolić, gdyż Saomoobrona Wołyńska była w wielkiej mniejszości i nie posiadała właściwie broni. Polacy na Wołyniu podczas Rzezi Wołyńskiej walczyli po prostu wobec ogromnej przewagi liczebnej OUN-UPA, która do tego stosowała batrbarzyńskie, zwierzęce sposoby walki.
Reasymując, na Wołyniu było banderowskie ludobójstwo szczególne, dokonane w niezwykle okrutny sposób przez bandziorów. To nie były regularne armie, stojące i walczące na ubitej ziemi wg ogólnoludzkiech norm, to była po prostu Rzeź Woyłyńska, a wołyńscy Polacy mieli do czynienia z nocnymi wilkami, rzeźnikami spod znaku tryzuba, zwących się OUN-UPA. Taka jest prawda, takie są fakty historyczne! Dlatego właśnie lokalni dowódcy wołyńscy wydawali doraźne wyroki śmierci wobec złapanych na gorącym uczynku banderowcach.
W przeciwnym razie gdzie owi jeńcy banderowscy mieliby być niby przetrzymywani, kto miał ich pilnować, gdy nie było się nawet komu bronić w razie ataku banderowców, kto miał im dać jeść, jak sami Polacy nie mieli co włożyć do ust sobie i swoim rodzinom. Kto nie był na Wołyniu, kto to tego nie widział, kto nie przeżył, ten absolutnie nie wie, jak wygląłdało to piekło czerownych nocy. Tamci ludzie tam byli, oni to widzieli i słyszeli, to oni też walczyli każdej nocy o przetrwanie! Pozdrawiam b. serdecznie STRoch
Do powyższego listu dołączony został ten piękny wiersz pt. „Przyjaźń” Pana Romualda Drohomireckiego z Olsztyna (e-mail : romualddrohomirecki [email protected]), jak rozumiem dedykowany por. Władysławowi Czermińskiemu ps. „Jastrząb”:
Przyjaźń
Przyjaźń kwiatem lecz pachnie piękniej niż róża
Przyjaźń jest wiatrem, silniejszym niż burza
Przyjaźń jest puchem, delikatnym jak chwila
Przyjaźń jest słońcem, jest lotem motyla
Przyjaźń jest myślą, namiętnym pragnieniem,
Jest gwiazdą kojarzoną z cudownym marzeniem
Jest liściem na wietrze. Jest serca drżeniem i biciem
Przyjaźń jest darem i jest całym życiem
Jest i nie przemija jako coś jedynego,
bo ma w sobie sekret - życia wiecznego.
Przyjaźń to tęsknota, czy jesteś daleko czy blisko.
Przyjaźń jest najważniejsza, PRZYJAŹŃ ponad wszystko.
Ta pamięć o ludobójstwie dokonanym przez zdziczałe, demoniczne bandy OUN-UPA, to także owa Boża sprawiedliwość. I jest to tylko jeden z Jej elementów, bo inny to choćby godny pochówek dla ofiar Rzezi Wołyńskiej, których to pochówków Ukraińcy po dziś dzień robić nie chcą. Zatem niech ma Bóg w opiece każdego, ktoby się choćby w myślach ważył zdetronizować miłosierdzie z tronu, na którym dumnie wiecznie zasiada, bo Bóg jest Królem na Niebieskich Przestworzach.