Sensacja: Rosjanie dotrzymali słowa!

Zapowiedziany w wywiadzie w ostatniej Gazecie Polskiej przez prezesa PGNiG Jerzego Kwiecińskiego zwrot jego firmie przez rosyjski Gazprom kwoty 1,5 mld dol. stał się faktem. Jest to, jak określiła polska firma w komunikacie konsekwencja „wyroku Trybunału Arbitrażowego w Sztokholmie, który zmienił sposób ustalania ceny w kontrakcie jamalskim”. To jednocześnie bodaj jeden z pierwszych przypadków dotrzymania przez stronę rosyjską wcześniejszych ustaleń w kontaktach międzynarodowych. Sprawa jest tym bardziej zaskakująca, że w ostatnich miesiącach przy szorujących dna cenach ropy naftowej i gazu, budżet Rosji, który w dużej mierze opiera się na wpływach z wydobycia (i eksportu) obu surowców, przekazywanych m.in. przez Gazprom, dołuje.
Historycznie rzecz biorąc, Polska pozostająca od wieków w na ogół złych stosunkach z Rosją, miała też złe doświadczenia w kontaktach gospodarczych z tym krajem. Z moich osobistych doświadczeń przypominam sobie w tym miejscu zdanie - ostrzeżenie, które w 1981 r., podczas tzw. karnawału niepodległości, w trakcie jednego ze strajków studenckich na Uniwersytecie Warszawskim skierował do nas - ówczesnych studentów, wybitny działacz niepodległościowy, Wojciech Ziembiński: „Pamiętajcie, czerwony kiwa”.
To zapamiętałam na całe życie: nie dowierzać Ruskim i komuchom.
Naszych czytelników nie trzeba specjalnie przekonywać co do prawdziwości tego twierdzenia. Wystarczy, że przytoczę jedno z tysięcy takich świadectw.
Jestem właśnie świeżo po lekturze wspomnień Arthura Bliss Lane’a, pierwszego amerykańskiego ambasadora w komunistycznej Polsce, w latach 1945-1947. Kilkaset stron tego przejmującego świadectwa doskonale pokazuje, że stalinowska Rosja i posłuszni jej polscy, marionetkowi funkcjonariusze ówczesnych władz, nie dotrzymała (bo nie zamierzała dotrzymywać) żadnego z ustaleń podejmowanych wspólnie przez trzy zwycięskie mocarstwa, tworzące antyniemiecką koalicję w czasie II wojny. Ustaleń podejmowanych na kolejnych konferencjach w Jałcie czy w Poczdamie, dotyczących m.in. zagwarantowania przez Sowiety przeprowadzenia wolnych i nieskrępowanych wyborów parlamentarnych czy zachowania w naszym kraju wolności i swobód obywatelskich. W zamian za to, jak wiemy, otrzymaliśmy wzmagający się terror, więzienia, skrytobójcze mordy na działaczach opozycji (i nie tylko) i szybko postępującą sowietyzację naszego kraju.
Tymczasem przykład ostatnich dni pokazuje, że Rosjanie potrafią dotrzymywać słowa. I doprawdy nie wiadomo, jakie są prawdziwe przesłanki takiego ich zaskakującego działania. Tym bardziej, że przecież przez prawie ćwierć wieku PGNiG musiał jednak płacić Rosjanom zawyżane ceny za gaz w tzw. kontrakcie jamalskim, którego zresztą negocjatorem po stronie polskiej był w 1996 r. ówczesny psl-owski wicepremier Waldemar Pawlak. Nie miał, jak widać skrupułów podpisując na warunkach podyktowanych przez Gazprom, wykorzystujący swój praktyczny monopol na eksport gazu do naszego kraju, tak skrajnie niekorzystny dla Polski kontrakt.
W rezultacie, jak powiedział to GP prezes Kwieciński „cena gazu, którą płaciliśmy Gazpromowi była jedną z najwyższych na świecie. To był nasz argument przed Sądem Arbitrażowym”. Na szczęście -  jak dodał Kwieciński – „polityka rządu PiS postawiła na dywersyfikację źródeł wykorzystywanego w Polsce gazu i tym samym na uniezależnienie się od Rosji”. W końcu marca doszło do podpisania polsko-rosyjskiego aneksu, który przewidywał wypłacenie do 1 lipca przez Gazprom 1,5 mld dol. tytułem sumy nadpłat, które PGNiG przekazywał Gazpromowi od 2014 r. Kwotę tę wyliczył sztokholmski Trybunał Arbitrażowy, przed którym toczyła się sprawa wytoczona Rosjanom przez PGNiG.
Na koniec, żeby nie wszystko wyglądało zbyt optymistycznie, dodajmy, że Gazprom, choć przelał przyznaną przez Arbitraż kwotę, odwołał się od jego wyroku. Wciąż więc nie wiadomo, jaki będzie faktycznie finał tej sprawy.