Intermodal dobrym kierunkiem transportu dziś i jutro

Jak to nieraz bywa z danymi GUS, publikuje on dane za dość dawno miniony okres. Nie inaczej tym razem. Mimo to zatrzymajmy się na czwartkowej publikacji Urzędu nt. transportu intermodalnego w Polsce w 2023 r. To stosunkowo mniej znana forma działalności tej branży, mająca za to przed sobą perspektywiczną przyszłość.
Wyjaśnijmy na początek, że chodzi o rodzaj przewozów rozmaitych towarów w – w kraju, jak i za granicę za pomocą transportu lądowego, kolejowego, morskiego i lotniczego, z udziałem specjalnych miejsc przeładunkowych – terminali: przede wszystkich lądowych, jak i lądowo-morskich.
Jak tłumaczy to GUS tego typu działalność pozwala tworzyć nowoczesne łańcuchy transportowe łączące dwa lub więcej rodzajów transportu w jeden system. Oparty jest on na węzłach stanowiących punkty styku różnych gałęzi transportu uczestniczących w przemieszczaniu towarów bez zmiany jednostki ładunkowej. Im większa liczba węzłów (terminali lądowych i lądowo-morskich), tym łatwiejszy jest dostęp do sieci połączeń.
Z danych Urzędu wynika, że w Polsce na koniec 2023 r. zlokalizowanych było 39 tego typu aktywnych terminali. Tym samym było ich o 4 więcej niż w 2022 r.
Spośród 39 terminali funkcjonujących w ub.r. 4 (2 w Gdyni oraz w Gdańsku i w Szczecinie) obsługiwały przesyłki morze-kolej, morze-droga (terminale morskie), a większość (35) - obsługiwało przesyłki kolej-droga (terminale lądowe). Te ostatnie zlokalizowane były w 10 województwach
Co przy tym ciekawe choć łączna roczna zdolność przeładunkowa wszystkich naszych terminali transportu intermodalnego wyniosła na koniec ub.r. 9,2 mln TEU (jednostki objętości kontenera o długości 20 stóp, tj. o objętości ok. 39 m3) to w 4 terminalach morskich – 4,7 mln TEU, a w 35 terminalach lądowych mniej, bo – 4,5 mln TEU. Ponadto pojemność placów składowych w terminalach morskich w 2023 r. wobec 2022 r. zwiększyła się o 15,0%, a w tym samym czasie w terminalach lądowych zmniejszyła się o 7,4%.
Według GUS w 2023 r. w transporcie intermodalnym znaczny udział miały towary mieszane: zbiór różnych rodzajów towarów transportowanych razem – 23,9% (wzrost o 12,7 p. proc.), chemikalia, produkty chemiczne, włókna sztuczne – 5,0% (spadek o 0,3 p. proc.), produkty spożywcze, napoje i tytoń – 4,8% (wzrost o 1,2 p. proc.). Dla 54,2% przewiezionych ładunków ich rodzaj był nieznany (spadek o 8,1 p. proc. w porównaniu z 2022 r.). łącznie transportem samochodowym intermodalnym przewieziono ponad 18,5 mln t ładunków w kontenerach. Udział przewozów krajowych wyniósł 98,8%.
Według danych Urzędu Transportu Kolejowego do największych terminali intermodalnych należą: Baltic Hub Container Terminal w porcie gdańskim, BCT-Bałtycki Terminal Kontenerowy i Gdynia Container Terminal - w porcie w Gdyni, Spedycja Polska Spedcont Terminal Kontenerowy Łódź Olechów oraz łącznie 7 terminali PKP Cargo.
Największymi przewoźnikami intermodalnymi w 2023 r. były firmy: PKP Cargo, PCC Intermodal i DB Cargo Polska, których łączny udział w rynku wynosi ponad 50%. Spływają już jednak pierwsze dane dotyczące br.
- W I kwartale 2024 r. przewozy intermodalne w Polsce odnotowały duży wzrost w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku. Zwiększył się także udział transportu kombinowanego w kolejowych przewozach towarowych — mówił Marcin Trela, wiceprezes Urzędu Transportu Kolejowego podczas Kongresu Intermodal in Poland 2024, który w czerwcu odbywał się w Janowie Podlaskim.
Jak poinformował portal intermodalnews.pl od stycznia do marca br. pociągi intermodalne przewiozły w Polsce 6,8 mln ton ładunków, co stanowi wzrost o 18% w porównaniu do I kw. 2023 r. Praca przewozowa intermodalu wyniosła 2,3 mld ton w przeliczeniu na kilometry (tkm), co oznacza wzrost o 25%. Liczba przewiezionych jednostek w transporcie intermodalnym wyniosła w I kw. br. 424 tys., co oznacza wzrost o 7%. W jednostkach TEU było to odpowiednio 645 tys. i +2%.
Jednocześnie w tym samym czasie udział ładunków intermodalnych w kolejowych przewozach towarowych wyniósł 12,6% pod względem masy i 16,8% pod względem pracy przewozowej. To oznacza że przewozy intermodalne stanowiły większą część rynku kolei towarowych niż w poprzednich latach.
Według danych UTK do największych w I kwartale br. przewoźników w przewozach intermodalnych wg masy (łącznie ok. 2/3 przewiezionej masy) należały: firmy: PKP Cargo (18,47% udziału w tym rynku pod względem wielkości masy przewiezionych towarów), PCC Intermodal (16,36%), DB Cargo (12,12%), Captrain Polska (6,49%), Metrans Rail (5,75%) oraz Eurasian Railway Carrier (5,38%).
- Wolumen towarów przewożonych przez terminale multimodalne przez cały czas się zwiększa. Wobec tego opłaty podatkowe od tej działalności przez cały czas także będą się zwiększały – podsumował w wypowiedzi dla Gazety Polskiej Grzegorz Puda, b. min. funduszy i polityki regionalnej.