Dezinformacja rosyjska w Polsce (3). Insynuacje

 
23 marca był dla rosyjskiego Onetu był „dniem sądnym”, gdy narzędziem propagandy była głównie insynuacja przestępstwa. W wypadku przeciwników reżimu – dodatnia (tj. insynuacja, że są przestępcami), w wypadku funkcjonariuszy odwrotnie – ujemna. Przyjrzyjmy się trzem takim przykładom.

Jednym z najbardziej wyrazistych przeciwników podbojów państwa rosyjskiego jest Michaił Saakaszwili. Wolny Czyn relacjonował pełne emocji wystąpienie prezydenta Gruzji na wiecu w Kijowie 2 marca[1] gdy zapowiedział, że Gruzini udzielą zbrojnej pomocy Ukrainie w razie napadu Rosji. Wydaje się, że rząd rosyjski za Saakaszwilim nie przepada. I oto układ graficzny notatki Gruzja: były prezydent Saakaszwili wezwany na przesłuchanie.

W treści artykułu (tutaj: http://wiadomosci.onet.pl/swiat/gruzja-byly-prezydent-saakaszwili-wezwany-na-przesluchanie/xm9tx ) brak stwierdzenia expressis verbis, że prezydent Gruzji jest winny przestępstw(a). Jednak ogromna większość odbiorców nie czyta treści artykułów, zadowalając się tytułem i akapitem wprowadzającym – a w tym wypadku taką zawierają insynuację. Skutek manipulacji pogłębia wybór zdjęcia. Qui s’excuse, s’accuse – co się wykłada, że kto się tłumaczy, ten się oskarża; z wielu różnych powszechnie dostępnych ujęć prezydenta, a jest człowiekiem wyrazistym i pełnym temperamentu, propagandzista wybrał zdjęcie o charakterze eksplikacyjnym - prezydent Saakaszwili wygląda tu, jakby się z czegoś tłumaczył.
 
Podobna jest manipulacja w artykule o przekształceniu się w partię ukraińskiej organizacji Prawy Sektor („Prawy Sektor został partią”, tutaj: http://wiadomosci.onet.pl/swiat/prawy-sektor-zostal-partia/cc17s )

Wybór zdjęcia lidera Prawego Sektora, Dmytro Jarosza, znów nie jest przypadkowy. Dostępne są zdjęcia Dmytro Jarosza z krawatem – choć trzeba przyznać, że Prawy Sektor przypuszczalnie sam gustuje w stylistyce wojskowej; takie właśnie, mundurowe ujęcia dominują w wyszukiwarce grafik Google. W krótkim artykule o przekształceniu Prawego Sektora w partię polityczną za najsłuszniejsze propagandzista uznał takie oto informacje:

Prawy Sektor był bardzo aktywny podczas protestów na kijowskim Majdanie Niepodległości.

W świecie Zachodu preferuje się formy krótkie, szybkie. Tu zauważmy, z jaką bizantyjską lubością propagandysta wylicza pełne nazwy: „Sąd Rejonowy”… „nakaz aresztowania”… „środek zapobiegawczy”… „Komitet Śledczy Federacji Rosyjskiej”… „międzynarodowy list gończy”… - notabene, formy bizantyjskie znane są i Polakom z autopsji i nowomowy narzuconego im obecnie kalekiego państwa. W odróżnieniu od omówionego wcześniej artykułu z insynuacją pod adresem Saakaszwilego, tu próżno szukać jakichkolwiek racji strony przeciwnej, nie mówiąc o komentarzu Jarosza albo Prawego Sektora do doniesień. Nade wszystko jednak, w artykule o nowej partii politycznej próżno szukać informacji o jej programie, statucie itp. – najwyraźniej odbiorca znać ich nie powinien.
 
Trzecia manipulacja jest ujemna, czyli wybielająca opisywaną osobę i dotyczy – a jakże – Siergieja Aksjonowa, mianowanego przywódcą separatystów krymskich (Sergiej Aksjonow – człowiek, który wprowadził Krym do Rosji – sic! – całość tutaj: http://wiadomosci.onet.pl/prasa/sergiej-aksjonow-czlowiek-ktory-wprowadzil-krym-do-rosji/7q66r ).

Oto jak propagandysta omawia karierę Aksjonowa:

Ekipa Aksjonowa dementuje te pogłoski, on sam pozwał do sądu swojego dawnego rywala politycznego, Michaiła Bachariewa, który publicznie zarzucił mu przynależność do grupy przestępczej. Aksjonow oskarżył go o zniesławienie i proces wygrał.

Dziś przedstawia się jako uczciwy przedsiębiorca, który wszystkiego dorobił się pracą własnych rąk. W tej opowieści o społecznym aktywiście nic nie wyjaśnia, jakim sposobem w cztery dni ze zwykłego posła stał się najbardziej wpływowym człowiekiem na Krymie. Sam kategorycznie zaprzecza, jakoby zawierał jakieś układy z Moskwą. „Nie przyjmuję od nikogo rozkazów. Nie było obietnic, żądań ani instrukcji. Mieszkańcy Krymu sami zadecydują o przyszłości Krymu” – zapewniał przed referendum.

Aksjonow nie tłumaczy się z zarzutów o udział w mafii; nie musi - robi to dziennikarz, ale i ten stara się uniknąć efektu tłumaczenia i wybiera atak na odbiorcę już na poziomie werbalnym. Spójrzmy: doniesienia potwierdzone "nie do końca" (czyli prawdziwe w części? W większości?), "miał rzekomo", ale są to "pogłoski", bo w rzeczywistości to uczciwy przedsiębiorca etc. i społeczny aktywista etc. oraz wygrał proces przeciw tym, co go nie lubili. Nie był w Moskwie ten proces? A ci co nie lubili jeszcze żyją?

Włoski kryminolog Cesare Lombroso (1835-1909) w pewnym uproszczeniu twierdził, że przestępcę można poznać po wyglądzie. Teorie Lombroso zostały powszechnie potępione. Patrząc na fotografię Aksjonowa nabieram pewności, że Włoch miał rację ;-)) – jeśli mogę sobie pozwolić na osobisty wtręt.

Być może propaganda Sowietów zakłada, że fotografia delikwenta na tle flag nada mu znamiona męża stanu i w ten sposób zniweluje efekt, a być propagandzista nie przewidział, że tylko w Rosji mężowie stanu tak właśnie wyglądać mają i wyglądają. Jak to mówią, co kraj to obyczaj. Ja eksponowałbym to zdjęcie na każdym kroku, gdyż w rzeczy samej wiele ono wyjaśnia ;-)) Oczywiście nie Aksjonow, a ruscy spadochroniarze wstydząc się mundurów i oznak swego bandyckiego państwa siłą oderwali Krym od Ukrainy, przynajmniej tymczasowo. Gdyby Aksjonowa nie było – Putin bez trudu wynająłby kogoś innego; może nawet bez wyglądu zawodowego mafioso.

W wywodzie Aksjonowa intrygujące są dwa ostatnie zdania. Jak już wspomniałem, qui s’excuse, s’accuse; kto się tłumaczy, ten się oskarża – a więc można co najmniej przypuszczać, że jest odwrotnie. I potwierdzałaby to informacja z jednego z portali ukraińskich, że Aksjonow to od dawna obywatel Rosji, przerzucony na Krym z tym właśnie zadaniem, które widzieliśmy.

Wszelako Aksjonow ważny nie jest nawet gdyby nie był gangsterem, tedy nie zapisałem źródła tej informacji; wypada więc prosić, by czytelnik potraktował ją jako mą insynuację pod adresem kacapa.

 
Kilka prostych form obrony przed manipulacją w postaci insynuacji:

- żądamy źródeł informacji – przypisów, łaczy, itd.;

- baczmy na mowę-trawę („miał rzekomo”; „nie do końca potwierdzone”; etc.), zwłaszcza wartościującą już na poziomie werbalnym („pogłoski”, „społeczny aktywista”, „pracą własnych rąk”, etc.) i gdy ją wykryjemy, odczytujemy przekaz odwrotnie względem intencji propagandysty; niniejszy artykuł również zawiera sformułowania wartościujące na poziomie werbalnym, ale w odróżnieniu od propagandystów Moskwy – nie zamierzam tego ukrywać;

- baczmy, czy opisywana osoba nie zaczyna się tłumaczyć (Aksjonow), albo czy dano jej wybór: tłumaczyć się czy nie (nie dano Jaroszowi). Zwłaszcza w tym drugim wypadku - odczytujemy przekaz odwrotnie względem intencji propagandysty. Uwaga: odczytywanie przekazu odwrotnie często jest zawodne; gdy że Ziemia jest okrągła twierdzi Gazeta Wyborcza – nie jest to jeszcze powód, że tak nie jest. Poza tym propagandystom łatwo przeciwdziałać takiej obronie i czasem widać przekazy konstruowane właśnie tak i po to, by adresat manipulacji odwrócił ich znaczenie - zgodnie z intencją napastnika.

- że kogoś wzywa prokurator albo za kimś wydano list gończy, o niczym jeszcze nie świadczy, a w państwach komunistycznych, jak Rosja lub okupowana Polska, informacje takie należy odczytywać odwrotnie względem intencji propagandysty. To samo dotyczy „wygrania procesu”, jak w wypadku Aksjonowa. W Polsce też procesy wygrywa Michnik, przegrywa Wyszkowski, itd.;

- językowe dłużyzny i pustosłowia to oznaka pustki, przestrzeni, stepu; śmiejmy się z durniów co myślą, że im dłuższe wypowiedzi, tym ważniejsze osoby. Język ma być jak szabla - znaczyć, wyrażać treści.
 

 
Zobacz też:
http://naszeblogi.pl/45154-dezinformacja-rosyjska-w-polsce-1-karykatury
http://naszeblogi.pl/45216-dezinformacja-rosyjska-w-polsce-2-kompozycja-przekazu
 
Kontakt: tel. 511 060 559
ppraworzadnosc@gmail.com
https://sites.google.com/site/wolnyczyn
http://www.youtube.com/user/WolnyCzyn 
http://mariuszcysewski.blogspot.com