I jak co miesiąc - nowy wykład prof. Andrzeja Nowaka z cyklu "Filary polskości". Tym razem omawiał on sylwetki Słowackiego i Piłsudskiego. Przedtem jednak przez ponad 20 min. mowił o aktualnej sytuacji zwiazanej z Ukrainą i Krymem.
Spotkanie odbyło się jak zwykle w Domu Pielgrzyma "Amicus" na warszawskim Żoliborzu niedaleko placu Wilsona w dniu 11.03.2014. Początek o godz 16:30. Przyszło chyba wiecej osób niż zwykle /200-300/ i na poczatku panowała lekko napięta atmosfera. Dwie osoby zapytały mnie "Czy będzie wojna?". Skad niby mam to wiedzieć? Odpowiedziałam, że chyba nie. Modlitwa przed wykładem była w intencji pokoju na Ukrainie.
Odnosząc się do aktualnych wydarzeń, oprócz uwag o imperialnych zapędach Rosji i wykorzystywaniu w nich mniejszości, prof. Nowak przypomniał czterech wielkich Polaków zwiazanych z polityka wschodnia Polski: Juliusza Słowackiego, Józefa Piłsudskiego , Karola Wojtyłe, czyli Jana Pawła II oraz Lecha Kaczyńskiego. Opisał jak postawy jednych wpływały na drugich: Słowacki na Piłsudskiego I Wojtyłę, Piłsudski na Kaczyńskiego. Mówił też o zadziwiającej przemianie obecnej ekipy rządowej w Polsce i zastanawiał się, na ile jest ona autentyczna.
Jeszcze stosunkowo niedawno Donald Tusk zachwycał się Putinem i określał go mianem "naszego człowieka w Moskwie". Teraz zaś zrobił się skrajnie antyrosyjski. Prof. Nowak powiedział, że najlepszym sprawdzianem aytentyczności tych postaw bedzie stosunek do sprawy Smoleńska. Teraz jest dobry moment by powrócic do niej i zażądać jej wyjaśnienia. Rządzący aktualnie Polsk...a powinni z tego skorzystać. Jeśli tego nie zrobią, to ich "nawrócenie" będzie wątpliwe.
Profesor przeszedł potem do głownego tematu wykładu. Przypomniał, ze Józef Piłsudski w 1927 roku polecił sprowadzić prochy Słowackiego do kraju i pochować je na Wawelu, gdyż poeta "królom był równy". Na swoim nagrobku marszałek polecił wyryć cytat z "Beniowskiego :
"Kto mogąc wybrać, wybrał zamiast domu
Gniazdo na skałach orła, niechaj umie
Spać, gdy źrenice czerwone od gromu
I słychać jęk szatanów w sosen szumie.
Tak żyłem.".
potem A. Nowak opisal pokrótce biografię Słowackiego zwracając uwagę m.in na to, że w wieku 13 lat w salonie literackim swej matki spotkał on Adama Mickiewicza. Omówił potem warszawskie i paryskie lata Słowackiego, wspominajac o krótkim epizodzie z Towiańskim. Przede wszystkim jednak zajął się poglądami Słowackiego na historię Polski i spoleczeństwo. Słowacki był zwolennikiem republikanizmu, z tym, że prawa obywatelskie powinni według niego mieć tylko ci, którzy w jakiś sposob zasłużyli się Ojczyźnie. W "Królu Duchu" Słowacji opisywał wybitne jednostki, właśnie owych "królów ducha", którzy tworzyli historię, często wbrew społeczeństwu. W tym poemacie Słowacki opisał galerię takich postaci od mitycznych założycieli państwa polskiego po Bolesława Szczodrego /Śmiałego/.
Potem prelegent mówił o dramatach Słowackiego poświeconych Konfederacji Barskiej: "Ksiądz Marek", "Sen srebrny Salomei", a takze o "Anhellim' I "Beniowskim". Zauważył też, iż Słowacki w przeciwieństwie do Mickiewicza nie miał w sobie pokory. Uważał, że należy dążyc do zwycięstwa.
To właśnie spowodował, że miał tak silny wpływ na Piłsudskiego, który też pragnął zwycieżać. Profesor opisal pokrótce koleje życia przyszłego marszałka, pisząc o jego bracie, Bronisławie, zesłanym na Sachalin za udział w konspiracji mającej na celu zamach na cara, Aleksandra III /nieudany/. Zacytowal m. in list do Feliksa Perla pisany przez Piłsudskiego przed akcją pod Bezdanami /TUTAJ/.
Andrzej Nowak wspomniał o koncepcjach politycznych Piłsudskiego, który próbował stworzyć związek Ukrainy, Białorusi i Litwy pod przewodnictwem Polski. Nie chcieli jednak tego ani Polacy, ani Ukraińcy, ani Litwini, ani też Białorusini. Wyprawa do Kijowa razem z Petlura skończyła się niepowodzeniem. Nawet dziś Ukraińcy nie uważają Petlury za swojego bohatera.
Profesor cytował też wypowiedzi marszałka z ostatniego okresu jego zycia, w których mówil on z troska, że ci którzy naprawdę walczyli o niepodległość są odsuwani, a awansują różne szuje. Wykład trwał do 17:45, a potem były pytania z sali. Pytano, co to jest cywilizacja turańska, a następnie o Krym. Profesor opisał pokrótce dzieje Krymu i powiedział, że jego zdaniem o przynależnosci państwowej tego półwyspu powinno decydować zdanie jego rdzennych mieszkanców, czyli Tatarów krymskich, oni zas optują za Ukrainą. Ja zapytałam o deklaracje budapeszteńska. Andrzej Nowak odpowiedział, że nie należy się godzić na gwarancje wielkich mocarstw i przypomniał sytuację z XVIII, kiedy to nienaruszalność granic Rzeczpospolitej gwarantowały Rosja, Prusy i Austria, a mimo to do rozbiorów doszło.
Spotkanie zakończyło się o 18:10. Filmował je Grzegorz Kutermankiewicz dla portalu Solidarni2010.pl. Następny wykład odbędzie się 8.04.2014 w "Amicus" o 16:30. Jego bohaterami będą: Kardynał Stefan Wyszyński i Jan Paweł II.
