Zaostrzenie odpowiedzialności karnej za chuligaństwo

Strach się bać, wszędzie widać chuliganów i chuligańskie wybryki. Jak nie kibice, to opozycja, jak nie związkowcy, to meksykańscy marynarze na występach gościnnych. Widać rząd przejął się na poważnie dramatyczną sytuacją w kraju, gdyż cytuję słowa Donalda Tuska z konferencji prasowej po posiedzeniu Rady Ministrów w dniu 20 sierpnia 2013 r.: „Będziemy starali się wpłynąć zarówno na policję jak i prokuraturę i, w ramach naszych możliwości, na sądy, aby przede wszystkim surowo i możliwie natychmiast karać tych, którzy używają przemocy”. Ułatwiając Panu Premierowi zadanie i by jego starania nie skończyły się wyłącznie na samych staraniach proponuję sięgnąć do starych i sprawdzonych już w praktyce wzorców z lat 50 – tych XX wieku. Problem chuligaństwa jest bowiem znany i jego przyczyny rozpoznanie. Także lekarstwo już dawno wynaleziono. Wystarczy odkurzyć nieco Dziennik Ustaw – rocznik 1958 i w numerze 34 znajdziemy jakże uroczą lekturę: ustawa z dnia 22 maja 1958 r. o zaostrzeniu odpowiedzialności karnej za chuligaństwo (Dz. U. Nr 34, poz. 152, ze zm.). Cytuję całą ustawę w pierwotnej wersji, żeby ułatwić wszystkim zadanie jej odszukania.
 
Ustawa z dnia 22 maja 1958 r. o zaostrzeniu odpowiedzialności karnej za chuligaństwo (Dz. U. Nr 34, poz. 152, ze zm.)
 
Art. 1.  Chuligański charakter przestępstwa lub wykroczenia stanowi okoliczność wpływającą na zaostrzenie wymiaru kary.
Art. 2.  Jeżeli sprawca w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub przynajmniej w trzeciej części kary pozbawienia wolności popełni z tych samych pobudek lub tego samego rodzaju nowe przestępstwo, będące czynem o charakterze chuligańskim, wymierza się karę pozbawienia wolności przy zastosowaniu art. 60 § 1 kodeksu karnego, jednak nie niższą od:
  1)  6 miesięcy za przestępstwo określone w art. 127, 129, 130, 132, 156, 237 § 1, 250, 251, 252 § 1 lub 263 § 1 kodeksu karnego; 
  2)  roku za przestępstwo określone w art. 131, 133 § 1, 154, 163, 235 § 1, 236 § 1, 240 lub 241 kodeksu karnego. 
Art. 3.  W sprawach o przestępstwa o charakterze chuligańskim sąd nie stosuje warunkowego zawieszenia wykonania kary, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności danego przypadku uzna zawieszenie wykonania kary za celowe.
Art. 4.  W przypadku czynnej napaści określonej w art. 133 § 1 kodeksu karnego na funkcjonariusza Milicji Obywatelskiej lub innych organów powołanych do ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego, jeżeli działanie sprawcy ma charakter chuligański, wymierza się karę więzienia od roku do lat 5.
Art. 5.  W kodeksie karnym wprowadza się następujące zmiany:
  1)  w art. 240:
  a)  wyrazy ,,wynikła śmierć lub" zastępuje się wyrazem ,,wynikło", 
  b)  dotychczasową treść art. 240 oznacza się jako § 1, 
  c)  dodaje się nowy § 2 w brzmieniu:
 
,, § 2. Kto bierze udział w bójce lub pobiciu człowieka, jeżeli stąd wynikła śmierć, podlega karze więzienia do lat 10. ";   
  2)  w art. 241 wyrazy ,,do lat 2" zastępuje się wyrazami ,,do lat 5". 
Art. 6.  § 1. Schwytanego na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem sprawcę przestępstwa określonego w art. 127, 132, 156, 237 § 1, 239 § 1, 250, 251, 252 § 1, 256 § 1 i 263 §§ 1 i 2 kodeksu karnego, a popełnionego jako czyn o charakterze chuligańskim, Milicja Obywatelska zatrzymuje i doprowadza do sądu powiatowego, który bezzwłocznie przystępuje do rozpoznania sprawy; przeprowadzenie dochodzenia nie jest konieczne, a funkcjonariusz Milicji Obywatelskiej składa na piśmie lub ustnie do protokołu rozprawy głównej przy jej rozpoczęciu zawiadomienie o przestępstwie; zawiadomienie to zastępuje akt oskarżenia. Przepisy art. 253 i 256 kodeksu postępowania karnego nie mają zastosowania.
§ 2. Każda osoba wezwana przez funkcjonariusza Milicji Obywatelskiej do stawienia się w sądzie w charakterze świadka obowiązana jest stawić się we wskazanym miejscu, dniu i godzinie. Art. 105 kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio.
§ 3. Tryb postępowania określony w §§ 1 i 2 stosuje się także w przypadku, gdy do zatrzymanego zastosowano tymczasowe aresztowanie.
§ 4. W postępowaniu określonym w § 1 nie może być wymierzona kara wyższa niż 6 miesięcy aresztu. Jeżeli sąd uzna za konieczne wymierzenie kary surowszej, kieruje sprawę do postępowania zwykłego, stosując do zatrzymanego tymczasowe aresztowanie.
§ 5. Minister Sprawiedliwości po wysłuchaniu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej ustali w drodze rozporządzenia sposób udziału obrońcy w postępowaniu określonym w §§ 1-4.
§ 6. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Prokuratorem Generalnym Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Ministrem Spraw Wewnętrznych i po wysłuchaniu opinii prezydium właściwej wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa) ustali w drodze rozporządzenia wykaz miejscowości, w których stosuje się tryb postępowania określony w §§ 1-4.
§ 7. Szczególnego trybu postępowania określonego w §§ 1-4 nie stosuje się do nieletnich.
Art. 7.  W prawie o wykroczeniach wprowadza się następujące zmiany:
  1)  w art. 29 wyrazy ,,karze grzywny do 37 złotych 50 gr" zastępuje się wyrazami ,,karze aresztu do 1 miesiąca lub grzywny do 1.000 złotych"; 
  2)  w art. 30 wyrazy ,,podlega karze aresztu do tygodnia lub grzywny do 375 złotych" zastępuje się wyrazami ,,podlega karze aresztu do 3 miesięcy lub grzywny do 4.500 złotych."; 
  3)  w art. 31 wyrazy ,,podlega karze aresztu do dwóch tygodni lub grzywny do 150 złotych" zastępuje się wyrazami ,,podlega karze aresztu do 2 miesięcy lub grzywny do 3.000 złotych". 
Art. 8.  W ustawie z dnia 15 grudnia 1951 r. o orzecznictwie karno-administracyjnym (Dz.U. z 1951 r. Nr 66, poz. 454) po art. 53 dodaje się nowy art. 531 w brzmieniu:
 ,, Art. 531.
 § 1. W sprawach o wykroczenia określone w art. 28-31 prawa o wykroczeniach oraz w art. 14 ustawy o zwalczaniu alkoholizmu orzekają kolegia przy prezydiach rad narodowych dzielnicowych, powiatowych i miejskich w miastach stanowiących powiaty miejskie. 
 § 2. W sprawach tych stosuje się odpowiednio przepisy niniejszej ustawy, z tym że:
  1)  kolegia mogą wymierzać również karę aresztu, natomiast kary pracy poprawczej nie wymierza się; 
  2)  obrońcą może być osoba upoważniona do występowania przed sądem na podstawie przepisów prawa o ustroju adwokatury; 
  3)  wymierzoną grzywnę zamienia się, w razie nieściągalności, na areszt zastępczy na zasadach określonych w art. 10 prawa o wykroczeniach; 
  4)  od orzeczenia nie służy odwołanie do kolegium przy prezydium rady narodowej bezpośrednio wyższego stopnia, lecz ukarany, prokurator, organ Milicji Obywatelskiej albo organ, który złożył zawiadomienie, mogą zwrócić się do kolegium, które wydało orzeczenie, z żądaniem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego; art. 500-509 kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio; 
  5)  prawomocne orzeczenie kolegium skazujące na karę aresztu wykonują organy administracji więziennej; przepisy kodeksu postępowania karnego o wykonaniu kary pozbawienia wolności stosuje się odpowiednio; 
  6)  nie można wszcząć postępowania karnego, jeżeli od popełnienia czynu upłynął rok; nie można wydać orzeczenia skazującego, jeżeli od popełnienia czynu upłynęło lat 3; nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się orzeczenia albo od przerwania kary upłynęło lat 3 (przedawnienie kary nie biegnie w okresie jej odroczenia); 
  7)  orzeczenie skazujące uważa się za niebyłe po upływie lat 3 od wykonania, darowania lub przedawnienia kary.  "  
Art. 9.  W sprawach o przestępstwa i wykroczenia o charakterze chuligańskim sąd może zarządzić ogłoszenie na koszt skazanego w prasie lub w inny sposób sentencji prawomocnego orzeczenia, a ewentualnie też uzasadnienia tego orzeczenia w całości lub w części.
Art. 10.  Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
 
Ustawa jak znalazł na obecną chwilę. Wystarczy drobny retusz i w mig można będzie uchwalić ustawę zaostrzającą odpowiedzialność za chuligaństwo, w końcu nawet obecny przepis art. 115 § 21 Kodeksu karnego brzmi tak jakoś nazbyt łagodnie: „Występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.”.  A przecież wystarczyłoby dopisać jeszcze ze dwa zdania w kodeksie karnym (miejsce do uzgodnienia), które mógłby brzmieć mniej więcej tak:
„§ 1. Schwytanego na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem sprawcę czynu o charakterze chuligańskim, Platforma Obywatelska zatrzymuje i doprowadza do sądu rejonowego, który bezzwłocznie przystępuje do rozpoznania sprawy; przeprowadzenie dochodzenia nie jest konieczne, a funkcjonariusz Platformy Obywatelskiej składa na piśmie lub ustnie do protokołu rozprawy głównej przy jej rozpoczęciu zawiadomienie o przestępstwie; zawiadomienie to zastępuje akt oskarżenia.
§ 2. Każda osoba wezwana przez funkcjonariusza Platformy Obywatelskiej do stawienia się w sądzie w charakterze świadka obowiązana jest stawić się we wskazanym miejscu, dniu i godzinie.”

I problem chuligaństwa zostanie rozwiązany w mig. Wystarczy nieco aktywności obywatelskiej. Gdyby jednak problem narastał i jesień tego roku była bardziej gorąca od lata, to można sięgnąć po jeszcze jeden rocznik Dziennika Ustaw, Nr 5 z 1946 r. poz. 46. Nie zaszkodzi zacytować w całości by wiedzieć czym pachną wypowiedzi niektórych Nadredaktorów czy też Nadszyszkowników o narastającym „faszyzmie” w Polsce

Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego (Dz. U. Nr 5, poz. 46)

Na podstawie ustawy z dnia 3 stycznia 1945 r. o trybie wydawania dekretów z mocą ustawy (Dz. U. R. P. Nr 1, poz. 1) - Rada Ministrów postanawia, a Prezydium Krajowej Rady Narodowej zatwierdza, co następuje:  
Art. 1.  Kto, idąc na rękę ruchowi faszystowskiemu lub narodowo-socjalistycznemu, publicznie albo w związku z wykonywaniem urzędu lub zleconych czynności w zakresie zarządu państwowego albo reprezentując Państwo Polskie w stosunkach z rządem obcego państwa lub jego urzędnikami, działał na szkodę Narodu lub Państwa Polskiego przez:
a)  umniejszenie lub osłabienie siły zbrojnej polskiej lub sprzymierzonej,
b)  osłabienie ducha obronnego społeczeństwa,
podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 3, dożywotnio lub karze śmierci.
Art. 2.  1. Kto, sprawując naczelne funkcje kierownicze w zakresie organizowania sił zbrojnych i potencjału gospodarczego i wojennego Państwa Polskiego oraz przygotowania i przeprowadzenia jego obrony, przez zaniedbanie lub nienależyte wykonanie powierzonych mu obowiązków przyniósł korzyść faszyzmowi lub narodowemu socjalizmowi,
podlega karze więzienia lub więzienia dożywotniego.
2. Kto, będąc upoważniony do działania w imieniu Państwa Polskiego na terenie międzynarodowym, działał na korzyść faszyzmu lub państwa faszystowskiego albo uprawianej przezeń polityki międzynarodowej,
podlega karze więzienia lub więzienia dożywotniego.
Art. 3.  Kto, idąc na rękę ruchowi faszystowskiemu lub narodowo-socjalistycznemu, działał w zakresie rozstrzygania w sprawach publicznych na szkodę Narodu lub Państwa Polskiego w sposób inny niż przewidziany w art. 1 lub 2,
podlega karze więzienia.
Art. 4.  Kto rozpowszechniał albo sporządzał, przechowywał lub przewoził w celu rozpowszechniania pisma, druki lub wizerunki, nawołujące do popełnienia przestępstw, przewidzianych w art. 1 lub 3 lub też zawierające pochwałę tych przestępstw,
podlega karze więzienia.
Art. 5.  1. Kto brał udział w dręczeniu osoby przebywającej lub osadzonej w miejscu odosobnienia, obozie, areszcie lub zakładzie karnym z powodu jej działalności politycznej lub społecznej,
podlega karze więzienia.
2. Tej samej karze podlega, kto przyczynił się do przestępstwa przewidzianego w ust. 1 lub spowodował je.
Art. 6.  Kto przez oszukańcze zabiegi, stosowanie nacisku moralnego lub korupcji:
a)  usiłował narzucić lub narzucił Narodowi Polskiemu antydemokratyczną ustawę konstytucyjną,
b)  usiłował zmienić lub zmienił prawnie obowiązujący ustrój państwowy Rzeczypospolitej Polskiej w duchu faszystowskim,
podlega karze więzienia lub więzienia dożywotniego.
Art. 7.  1. Do przestępstw, przewidzianych niniejszym dekretem, stosuje się przepisy części ogólnej kodeksu karnego z 1932 r., o ile dekret niniejszy nie stanowi inaczej.
2. Termin przewidziany w art. 86 lit. a) i b) kodeksu karnego wynosi 25 lat, a przewidziany w art. 87 lit. a) i b) kodeksu karnego - 30 lat.
3. Przepisu art. 6 kodeksu karnego nie stosuje się do przestępstw przewidzianych w niniejszym dekrecie.
Art. 8.  Uchyla się rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 czerwca 1934 r. w sprawie osób, zagrażających bezpieczeństwu, spokojowi i porządkowi publicznemu (Dz. U. R. P. Nr 50, poz. 473).
Art. 9.  Wykonanie niniejszego dekretu porucza się Ministrowi Sprawiedliwości.
Art. 10.  Dekret niniejszy wchodzi w życie z dniem ogłoszenia i ma zastosowanie do przestępstw, przewidzianych niniejszym dekretem, a popełnionych przed dniem 1 września 1939 r.
 
Powyższe nieco przydługie cytaty powinny pozwolić zorientować się, osobom mniej obeznanym w prawie, do czego zmierzają wypowiedzi szefa rządu i jego ministra oraz do jakich niechlubnych przepisów, czasów i praktyk nawiązują swoimi wypowiedziami. Trudno jest w to uwierzyć, ale fakty są takie jakie są. Można to samemu sprawdzić, usłyszeć i przeczytać, dlatego też tym głośniej trzeba zaprotestować, bo łatwo jest uchwalić przepis, ale ciężko jest potem żyć z takim prawem. Już sam Horacy zwracał uwagę: „Quid leges sine moribus? – vanae proficiunt” (Czym są prawa bez obyczajów? – są puste). Tutaj poszukajmy odpowiedzi na źródło takich a nie innych zachowań. Przykład idzie z góry, z prasy, radia i telewizji. Jeżeli przez lata się kłamie, oszukuje, lży, znieważa, prowokuje czy też robi podobne rzeczy, to wcześniej czy później zrodzi to odpowiednią reakcję społeczną.  Mechanizmy życia społecznego są na tyle trudne do sterowania, że granie na negatywnych emocjach i odwracanie uwagi od rzeczywistych problemów i tak nie spowolnią procesu upadku. Warto pamiętać, że kto sieje wiatr, ten zbiera burzę.