Czy sport może mieć coś wspólnego z akcjami z filmów szpiegowskich? Równo trzy lata temu po raz kolejny okazało się, że tak. 8 grudnia 2022 amerykańska koszykarka Brittney Griner, która siedziała w rosyjskim więzieniu za posiadanie olejku haszyszowego została wymieniona za Rosjanina Wiktora Buta ,słynnego handlarza bronią. Ona spędziła w więzieniu w Rosji 9 miesięcy -on w amerykańskim 12 lat (wcześniej 2 lata siedział w Tajlandii). Nazywano go „Merchant of Death” ("Handlarz śmierci"). Przez kilkanaście lat szmuglował głównie sowiecką i rosyjską broń na Bliski Wschód i do Afryki. W USA dostał wyrok 25 lat więzienia i grzywnę 15 milionów dolarów. W Rosji powitano go jak bohatera : został lokalnym posłem z listy partii Putina.
Najsłynniejszym polskim szpiegiem- sportowcem był Jerzy Pawłowski - najbardziej utytułowany szermierz w naszej historii. Był mistrzem olimpijskim w szabli indywidualnie w Meksyku w 1968 roku. Miał wtedy 36 lat, ale pierwsze medale olimpijskie zdobył już dwanaście lat wcześniej podczas IO w Melbourne ( srebro indywidualnie i srebro w drużynie). Do tego dołożył jeszcze kolejny srebrny medal podczas igrzysk w Rzymie w 1960 i brązowy w Tokio cztery lata później. Był też 7-krotnym(!) mistrzem świata, z czego aż trzy razy indywidualnie ( Paryż 1957 i 1965 oraz Moskwa 1966). Był też 6-krotnym wicemistrzem świata i pięć razy zdobywał medale brązowe. Gdy był jeszcze czynnym szermierzem, jednym z najlepszych na świecie został zwerbowany przez Amerykanów. Był rok 1964-w tym samym roku zdobył dla Polski medal olimpijski w Japonii... AKAPIT. Przekazywał CIA informacje o ludziach z kręgów polityczno-wojskowych PRL. Aresztowano go po jedenastu latach szpiegowania. Siedział w więzieniu dziesięć lat (dostał wyrok taki sam, jak Wiktor But : ćwierć wieku) i też został wymieniony -tyle,że na legendarnym „moście szpiegów” Glienicke, który łączył Poczdam z Berlinem Zachodnim. Amerykanie przekazali wówczas w zamian m.in. Mariana Zacharskiego (który jednak w amerykańskim więzieniu siedział „tylko” cztery lata).
Mistrz Jerzy Pawłowski wprawił w osłupienie Amerykanów, gdy po wyjściu z więzienia w PRL odrzucił możliwość mieszkania w USA - wolał żyć w Polsce. Ówczesne władze sportowe zabroniły mu zawodowo pracować w szermierce: a chciał szkolić młodzież. Napisał książkę. Zajął się malowaniem. Był dwa razy żonaty i miał synów: starszy był kajakarzem (zmarł cztery lata temu). Jego dwóch wnuków to aktorzy(o tym samym,co on nazwisku).
Jak widać życiorysy sportowców bywają czasem jeszcze bardziej fascynujące niż ich dokonania sportowe ,nawet wielkie ,jak w przypadku Jerzego Pawłowskiego.
*Artykuł ukazał się w tygodniku "Sieci"