Czy Polska zmierza ku finansowej przepaści?

    Czasem trudno uwierzyć, że całe państwo może żyć „na kredyt”. Ale jeszcze trudniej uwierzyć, że wszyscy się do tego przyzwyczaili – media, ekonomiści, politycy, a nawet większość obywateli. Z coraz większym spokojem przyjmujemy kolejne komunikaty o rekordowym długu publicznym, o „przejściowym” deficycie czy planowanym wzroście zadłużenia. Nikt nie zadaje podstawowego pytania: jak długo jeszcze można się zadłużać, zanim wszystko runie?

System, który nigdy nie miał prawa działać

   Współczesna gospodarka działa w oparciu o pieniądz dłużny. Brzmi technicznie? A jednak to sedno problemu. Większość pieniądza w obiegu to nie gotówka z NBP, ale cyfrowe zapisy tworzone przez banki komercyjne w momencie udzielania kredytu. Oznacza to, że nowe pieniądze trafiają do gospodarki tylko wtedy, gdy ktoś się zadłuży.

   A co gorsza – trzeba oddać nie tylko pożyczony kapitał, ale też odsetki, których… nigdy nikt nie wyemitował. Tego braku pokrycia nie da się nadrobić inaczej, jak przez dalsze zadłużanie. To systemowy deficyt popytu i niedobór pieniądza, który trzeba łatać nowymi kredytami lub… zadłużeniem państwa.

Polska gospodarka: iluzja wzrostu, rzeczywistość długu

   W Polsce ten mechanizm osiągnął poziom absurdu. Dług publiczny przekroczył 1,7 biliona złotych. Obsługa tego długu kosztuje nas więcej niż cały budżet edukacji. A mimo to nie słyszymy o reformie systemowej. Słyszymy o potrzebie „większej dyscypliny”, „oszczędnościach”, „przywracaniu równowagi fiskalnej”.
Tyle że tej równowagi nie da się przywrócić w systemie, który z definicji wymaga coraz większego długu, by w ogóle funkcjonować. Kolejny rząd – niezależnie od tego, czy będzie „prospołeczny” czy „rynkowy” – stanie przed tą samą ścianą: albo się dalej zadłużamy, albo tniemy wszystko i gasimy światło.

Co dalej? Scenariusze nie są optymistyczne

   Bruksela już uruchomiła wobec Polski procedurę nadmiernego deficytu. Rynki finansowe zaczynają podnosić koszt naszego długu. Wkrótce przyjdzie moment, kiedy po prostu nie będzie z czego pożyczać. I wtedy trzeba będzie zacząć sprzedawać – nie towary, ale majątek narodowy, usługi publiczne, resztki suwerenności. Scenariusz grecki? Nie, polski. Własnej produkcji.

Czy naprawdę nikt tego nie widzi?

   To pytanie, które zadaję sobie coraz częściej. Dlaczego żadne ugrupowanie polityczne nie stawia sprawy jasno? Dlaczego nikt nie mówi: „ten system nie działa i nigdy nie działał”? Odpowiedź może być brutalna: bo to niepopularne. Bo wymaga myślenia wykraczającego poza logikę budżetu domowego. Bo wymaga odwagi, której brakuje w polityce.
Ale czas odwagi nadchodzi. I jeśli się nie znajdzie – przyjdzie czas przymusowej reformy, narzuconej z zewnątrz, według warunków, które będą dla społeczeństwa katastrofalne.

Czas na plan B – pieniądz, który służy ludziom, nie bankom

   Nie chodzi o rewolucję. Chodzi o reformę. Narodowy Bank Polski powinien odzyskać pełne prawo emisji pieniądza. Nowe środki powinny trafiać do gospodarki nie poprzez zadłużanie obywateli i państwa, ale jako realna, suwerenna emisja – proporcjonalna do wzrostu produkcji i potrzeb społecznych.
To nie utopia. To minimum konieczne, jeśli chcemy uniknąć katastrofy, która już majaczy na horyzoncie. Gdy żyjesz w systemie, który się nie bilansuje, masz dwie opcje: zmienić system albo czekać, aż on sam się rozpadnie. Polska nie ma już czasu na drugie wyjście.

Praeterea, puto Kaczyński discedere debere et Sakiewicz veniam petere.