15 STYCZNIA 1944 r NA WOŁYNIU ROZPOCZĘŁA SIĘ AKCJA ,,BURZA" Do akcji „Burza” zmobilizowano łącznie ok. 100 tys. żołnierzy i oficerów Armii Krajowej. 28 stycznia 1944 r. w miejscowości Suszybaba na Wołyniu powołano 27. Wołyńską Dywizją Piechoty AK. Utworzona dywizja miała kontynuować tradycje międzywojennej 27 (kowelskiej) Dywizji Piechoty. Przyjęto także numery wchodzących w jej skład pułków. Niewielkie jednostki kawalerii przyjęły numerację dawnych pułków Wołyńskiej Brygady Kawalerii.
27 Wołyńska Dywizja AK była jedną z największych jednostek Polskiego Państwa Podziemnego działających w ramach akcji „Burza”. Na swoim szlaku bojowym walczyła z dwoma okupantami i broniła polską ludność przed siłami UPA. Wzięli udział w 100 mniejszych i większych walkach i potyczkach. Akcja „Burza” to operacja wojskowa zorganizowana i podjęta przez oddziały AK przeciw wojskom niemieckim w końcowej fazie okupacji niemieckiej. Rozkaz do jej rozpoczęcia wydał w listopadzie 1943 komendant główny Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski.
Dowództwo Armii Krajowej zdecydowało o skierowaniu sił konspiracyjnych do walki z Ukraińską Powstańczą Armią. Decyzja ta była reakcją na rzeź wołyńską, którą UPA fundowała Polakom mieszkającym na kresach wschodnich.
20 lipca 1943 r Komendant Okręgu Wołyńskiego AK wydał rozkaz powołania oddziałów partyzanckich, które będą chronić ludność polską przed atakami UPA.
W sumie powstało 9 oddziałów liczących łącznie ok 1200 żołnierzy. Oprócz oddziałów AK działały również oddziały samoobrony liczące ok 3600 ludzi, którzy stacjonowali w około 100 placówkach. Żołnierze tych formacji stali się trzonem 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK.
Gdy 4 stycznia 1944 r oddziały Armii Czerwonej przekroczyły granicę ZSRR z Polską dowództwo Okręgu AK Wołyń zdecydowało się przystąpić do realizacji planu „Burza” na Wołyniu.
Komendant Okręgu Kazimierz Bąbiński „Luboń” planował również stworzyć jednostkę wielkości korpusu, której zadaniem byłaby walka z wycofującymi się Niemcami i wystąpienie wobec sowietów w roli gospodarza tych terenów.
Realizacja planu „Burza” rozpoczęła się na Wołyniu 15 stycznia 1944 r. Tego dnia ogłoszono mobilizację wszystkich Sił Okręgu. Walki rozpoczęły się 19 stycznia 1944 r. W okresie od stycznia do czerwca 1944 dywizja stoczyła około 100 walk tracąc 600 zabitych żołnierzy. Straty niemieckie szacuje się na 700-750 zabitych i co najmniej 900 rannych.
,,Jeszcze w listopadzie otrzymaliśmy od ,,Bomby" kpt. Władysław Kochański meldunek. Radziecka partyzantka generała Naumowa w sile ok 12 tysięcy ludzi jest w moim rejonie.
,,Jako Wojsko Polskie podległe komendzie głównej AK w Warszawie zgłosiłem gotowość współdziałania w walce" - mówił mjr Tadeusz Klimowski w audycji z cyklu z ,,Z kart historii AK i Polski Podziemnej" nadanej w Radiu Wolna Europa w 1967 roku.
,,Już podczas tych działań można było zauważyć, że Sowieci nie zamierzali uznawać polskiej niezależności. Wspólna walka z III Rzeszą nie przeszkodziła w rozbrajaniu polskich oddziałów, aresztowaniu dowódców i żołnierzy AK, a także przedstawicieli władz cywilnych Polskiego Państwa Podziemnego.
Czuliśmy swą siłę 6 tysięczna masa żołnierska bez praw kombatanckich, których wtedy skąpili nam jeszcze wielcy politycy alianccy rzucała się w wir walki. Ta walka była ucieczką od stokroć cięższej walki wewnętrznej" wspominał ówczesny szef sztabu 27. Dywizji AK mjr Klimowski.
Pomimo tego mobilizowano kolejne oddziały, które wraz z Armią Czerwoną wyzwalały tereny dawnego państwa polskiego.
,,Ani jeden strzał nie padł z naszej strony w kierunku Rosjan. Obowiązywał nas ciągle wielokrotnie powtarzany z Warszawy i Londynu rozkaz współdziałania z Armią Czerwoną. Więc współdziałaliśmy, a oddziały nasze topniały" powiedział mjr Klimowski.Akcja ,,Burza" objęła prawie całe tereny II RP, ale nie osiągnęła zamierzonych celów. Po zakończeniu walk polskie oddziały były rozbrajane, aresztowane, a nierzadko rozstrzeliwane. Wielu AK-owców trafiło na zesłanie do ZSRR lub zostało wcielonych do Armii gen. Berlinga.
Akcję ,,Burza" zakończył 26 października 1944 r rozkaz komendanta głównego AK gen. Leopolda Okulickiego. Wzięło w niej udział ponad 100 tysięcy żołnierzy, z których około 20-30 tysięcy wywieziono w głąb ZSRR, a 50 tysięcy uwięziono.
Zdumionym Polakom przedstawiono żądanie złożenia broni. W tym czasie oddziały polskie zostały otoczone przez wojsko sowieckie. Wymuszone złożenie broni odbyło się tego samego dnia w Skrobowie, rozformowanie jednostki nastąpiło 26 lipca. 25 lipca w Skrobowie odbyło się spotkanie oficerów dywizji ze stroną sowiecką pod przewodnictwem gen. Bakanowa. Zdumionym Polakom przedstawiono żądanie złożenia broni. W tym czasie oddziały polskie zostały otoczone przez wojsko sowieckie.
Wymuszone złożenie broni odbyło się tego samego dnia w Skrobowie, rozformowanie jednostki nastąpiło 26 lipca. Żołnierzy dywizji rozstrzeliwano m.in. w Kąkolewnicy na Uroczysku Baran i na Zamku w Lublinie. Po rozwiązaniu dywizji, w listopadzie 1944 r, NKWD utworzyło w Skrobowie na Lubelszczyźnie specjalny obóz „filtracyjny”, jeden z kilkudziesięciu tego typu obozów NKWD na terenie Polski.NInternowano w nim żołnierzy Armii Krajowej aresztowanych przez NKWD. 27 marca 1945 r 48 więźniów obozu dokonało brawurowej ucieczki. Ci, którzy zostali w Skrobowie, zostali wkrótce wywiezieni do łagrów.
DOWÓDCY DYWIZJI
płk Kazimierz Damian Bąbiński „Luboń” 16 stycznia - 10 lutego 1944
ppłk dypl. Jan Wojciech Kiwerski „Oliwa” 11 lutego - 18 kwietnia 1944
mjr Jan Szatowski „Kowal” 19 kwietnia - 3 maja 1944
mjr dypl. Tadeusz Sztumberk-Rychter „Żegota” 4 maja - 15 lipca 1944
płk Jan Kotowicz „Twardy” 16 - 26 lipca 1944
Walki żołnierzy Armii Krajowej w operacji „Burza” zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem na jednej z tablic po 1990 r. „OPERACJA „BURZA” CZERWIEC – WRZESIEŃ 1944”.
CZEŚĆ I CHWAŁA BOHATEROM
Żródło :
https://pl.wikipedia.org…
https://dzieje.pl/aktual…
https://www.bryk.pl/.../…...
http://www.polskieradio…...
https://www.facebook.com…
- Zaloguj lub zarejestruj się aby dodawać komentarze
- Odsłony: 708