Polskie " Amazonki" bohaterowie Rzeczypospolitej

Z materiałów IPN :

https://www.facebook.com…

"Ochotnicza Legia Kobiet – „amazonki” w wojsku Rzeczpospolitej. 

Upięte w kok włosy schowane pod maciejówką, wojskowa bluza, na ramieniu przewieszony karabin, w 1918 r. widok maszerujących ulicami miasta kobiet-żołnierzy szokował przechodniów. Koniec jednej wielkiej wojny był początkiem kolejnej, był zatem czas, aby przyzwyczaić oczy do munduru, ale nadal dla zdaniem wielu mężczyzn, ale również i kobiet, damie nie uchodziło walczyć o swój dom jak mężczyzna, z bronią w ręku! 

Powodów dla, którego kobiety stanęły w jednym szeregu broniąc przed napastnikami młodego państwa polskiego można przytoczyć kilka. Na pewno emancypacja – 28 listopada 1918 r. polskie kobiety uzyskują prawa wyborcze, po wtóre patriotyzm młodych panien z pochodzących z inteligenckich domów, wykuty na historii życia Emilii Plater, powstańca listopadowego, ale przede wszystkim okoliczności miejsca i dnia bieżącego nadają wagę powziętym decyzją. Walki w Lwowie wybuchają nagle w nocy z 31 października na 1 listopada 1918 r. Żołnierze narodowości ukraińskiej ogłaszając powstanie Zachodnio-Ukraińskiej Republiki Ludowej przejmują główne gmachy w mieście. Ich działania mają duże szanse powodzenia, gdyż polskie oddziały są daleko od Lwowa. Do walki w obronie swoich domów stają mieszkańcy miasta. W Komitecie Obywatelskim Polek kpt. Aleksandra Zagórska organizuje, spośród kandydatek na sanitariuszki, oddział kurierek. Specyfiką walk w mieście jest wiele wyizolowanych punktów oporu, zatem łączniczki okazują się być niezastąpione.

Przenoszą rozkazy i listy, pokazują drogę żołnierzom, kolportują prasę i zbierają informacje. W grudniu 1918 r. Dowództwo Miasta, przystając na pomysł Aleksandry Zagórskiej, przekształca milicję kobiecą w formację ściśle wojskową, skoszarowaną, uzbrojoną i umundurowaną, której nadano nazwę Ochotnicza Legia Kobiet. Ogłoszenie statusu OLK ma miejsce w Warszawie. By sprawa się dopełniła, by nikt nieprzychylny służbie kobiet w Wojsku Polskim nie przeszkodził, Zagórska osobiście jedzie do Marszałka Piłsudskiego, który w marcu 1919 r. oficjalnie zatwierdza status OLK w strukturach WP.

Podczas wojny Rzeczpospolitej z bolszewicką Rosją szeregi OLK zwiększyły swoją liczebność do 2,5 tys. żołnierek. Ochotniczki wzięły udział w walkach obronnych m.in. w Wilnie i Warszawie. Dowódcą wileńskiego oddziału OLK zostaje por. Eugeniusz Olejniczakowski a jego zastępcą jest ppor. Wanda Gertz. Wydarzenia w Wilnie, na chwilę przed atakiem jazdy Gaj Chana na miasto obserwuje brytyjski korespondent wojenny „The Tims’a”. W relacji opisuje, że mieszkańcy uciekają w panice wykorzystując także dachy pociągów, ale na swoich stanowiskach pozostaje jednak 250 żołnierek z OLK. Kiedy sytuacja staj się dramatycznie zła, dowództwo obrony Wilna przekształca OLK w batalion liniowy.

Na front idą wszystkie zdolne do walki dziewczęta, także dwadzieścia studentek Uniwersytetu Wileńskiego, które do OLK wstąpiły w ostatnich dniach, bronią odcinek od Nowej Wilejki do miejscowości Pogiry, kilkanaście kilometrów od Wilna. Kiedy miasto pada przed przeważającymi siłami bolszewików niektóre z legionistek trafiają do niewoli, większości udaje się wycofać do Warszawy. Obrończynie Wilna zostają przyłączone do batalionu liniowego warszawskiej OLK z zadaniem utrzymania punktów obrony w okolicach Parku Skaryszewskiego.

Po wojnie OLK została rozwiązana w 1922 r. Ponownie odezwały się głosy, że kobiety w koszarach to stan nienormalny, ale głównym powodem rozformowania kobiecych oddziałów była powojenna finansowa zapaść młodego państwa polskiego. Jedna z lwowskich ochotniczek Maria Wittek, późniejsza pierwsza generał Wojska Polskiego we wspomnieniach o dniach końca żołnierskiej służby z żalem napisała, że „Zwalnianie z wojska legionistek było najcięższym dla nich zawodem życiowym. Niektóre za nich zostały bez środków do życia i w miesiącach zimowych bez dachu nad głową. Odchodziły w poczuciu wielkiej krzywdy, którą, jak uważały, uczyniło im wojsko, któremu oddane były bez reszty…”

Duch służby wojskowej jednak w kobietach nie ustał i już w 1923 r. z inicjatywy członkiń dawnych organizacji Związku Strzeleckiego oraz Polskiej Organizacji Wojskowej w miejsce rozformowanej OLK powołano Przysposobienie Obronne Kobiet. Krótko przed wybuchem II wojny światowej w szeregach PKW było ponad 47 tys. kobiet. Uczestniczyły one w kampanii wrześniowej, a w czasie okupacji działały w polskim ruchu oporu..."

Cześć i Chwała Bohaterom