KATOLICYZM KONTRA PROTESTANTYZM

Paweł Chojecki, 24.04.2013

W odpowiedzi na mój tekst „CHRZEŚCIJANKA POLITYK” Pan Tomasz Nowicki napisał polemikę „Żelazna Dama, żelazna wiara”. Postaram się odnieść do podstawowych tez Pana Tomasza dotyczących protestantyzmu i zestawienia go z katolicyzmem.

Głównym zarzutem Polemisty (podobnie jak zapewne większości katolików) jest odejście protestantyzmu „od nauki Chrystusa”. Niestety Pan Tomasz nie podał żadnego konkretu, do którego mógłbym się odnieść. Mogę więc tylko ogólnie ustosunkować się do tego zarzutu. Otóż protestantyzm w swej istocie był wielkim wołaniem o powrót do nauki Chrystusowej! Większość współczesnych katolików nie zdaje sobie sprawy z tego, w jakim stanie duchowym i moralnym był katolicyzm przełomu XV i XVI wieku. Pobożny augustiański zakonnik (wybrał klasztor o najsurowszej regule) z podróży do Rzymu wrócił zdruzgotany i zgorszony – a działo się to w roku 1510, na siedem lat przed napisaniem 95 tez. Jestem głęboko przekonany, że ogromna część dzisiejszych szczerych katolików zareagowałby podobnie jak Luter, widząc duchowy, polityczny i materialny nierząd ówczesnego Kościoła.

Dzisiejsi katolicy nie zdają sobie też sprawy, ile w ich Kościele się zmieniło dzięki protestanckiej reformacji. To, że możecie „bezkarnie” czytać Słowo Boga; że możecie go czytać w swoim ojczystym języku; że nabożeństwa odprawiane są już nie w niezrozumiałej łacinie; to że wzrosłą rola świeckich w życiu Kościoła - to wszystko (i wiele więcej) zawdzięczacie Lutrowi. Czy te zmiany są „odejściem od nauki Chrystusa”?

Warto też krótko wspomnieć o istocie sporu, który doprowadził do szesnastowiecznego podziału. Pretekstem była powszechna w tamtych czasach praktyka sprzedaży odpustów. Oznaczało to, że za konkretną sumę pieniędzy można było wykupić zmarłego dziadka, ojca itp. z czyśćca do nieba. Wysyłani z Rzymu handlarze odpustów naciągali często bardzo biednych ludzi na łgarstwa w rodzaju:

„Kupujcie, kupujcie odpusty! Z każdą monetą co zadźwięczy, jedna mniej dusza w czyśćcu jęczy! Kto kupi mój odpust i złoży hołd temu oto krzyżowi, świętszemu jeszcze niż krzyż, na którym skonał Chrystus, będzie zbawiony, choćby nawet zgwałcił Matkę Boską! Kupujcie odpusty św. Piotra, kupujcie odpusty!”.

Ksiądz katolicki i profesor biblistyki Marcin Luter nie mógł pozostać obojętny na tak jawne naigrywanie się z prawdy Ewangelii. Naukę o usprawiedliwieniu – że człowiek może uzyskać sprawiedliwość w oczach Boga tylko jako dar z łaski Bożej, który przyjmuje się przez wiarę – znalazł w Piśmie Świętym na kilka lat przed kluczowym rokiem 1517. Głosił ją publicznie w swoich wykładach (także na piśmie) i nie wzbudzało to reakcji Rzymu czy lokalnego biskupa. Dlaczego? Ponieważ poglądy w tej sprawie były do tej pory kwestią debat teologicznych, których pierwsze ślady znajdujemy już na kartach Pisma Świętego:

A pewni ludzie, którzy przybyli z Judei, nauczali braci: Jeśli nie zostaliście obrzezani według zwyczaju Mojżeszowego, nie możecie być zbawieni. Gdy zaś powstał zatarg i spór niemały między Pawłem i Barnabą a nimi, postanowiono, żeby Paweł i Barnaba oraz kilku innych spośród nich udało się w sprawie tego sporu do apostołów i starszych do Jerozolimy. Dz.Ap. 15:1-2

Znany jest spór św. Augustyna z Pelagiuszem, ale na przestrzeni dziejów Kościoła do czasów Lutra było też wielu innych obrońców zbawienia jako daru, a nie nagrody za dobre uczynki (np. Klaudiusz z Turynu z IX w.). Dopiero w reakcji na ogromną popularność pism Lutra (ich zastosowanie uderzało w potęgę finansową papiestwa), które rozeszły się po całej Europie, Rzym zdecydował się zająć kwestią usprawiedliwienia na Soborze Trydenckim (1545-1563 r.). Kluczowym dla przyszłości Kościoła okazał się Dekret o usprawiedliwieniu wraz z 33 kanonami z anatemami potępiającymi błędy w tej materii. Dla sporej części katolików ich treść może być zaskakująca. Rzym bowiem oficjalnie potępił naukę o zaufaniu Chrystusowi jako jedynej drodze zyskania sprawiedliwości przed Bogiem:

„Jeśli ktoś twierdzi, że wiara usprawiedliwiająca jest tylko ufnością w miłosierdzie Boga, który odpuszcza grzechy ze względu na Chrystusa, albo że ta ufność jest jedynym źródłem usprawiedliwienia – niech będzie wyłączony.” Sobór Trydencki, Kanon 12 (za Breviarium Fidei str. 328)

Tym aktem (który jest w myśl jego nauki nieomylny) Kościół rzymsko-katolicki zanegował istotę chrześcijaństwa – doskonałość Ofiary Jezusa na Krzyżu i wystarczalność wiary, jako sposobu jej przyjęcia przez człowieka. Zarzucanie więc protestantyzmowi „odejście od nauki Chrystusa” jest twierdzeniem nader ryzykownym - szczególnie w świetle przestrogi ap. Pawła:

Dziwię się, że tak prędko dajecie się odwieść od tego, który was powołał w łasce Chrystusowej do innej ewangelii, chociaż innej nie ma; są tylko pewni ludzie, którzy was niepokoją i chcą przekręcić ewangelię Chrystusową. Ale choćbyśmy nawet my albo anioł z nieba zwiastował wam ewangelię odmienną od tej, którą myśmy wam zwiastowali, niech będzie przeklęty! Gal. 1:6-8

Ewangelia (dobra nowina o zbawieniu) według ap. Pawła jest następująca:

Gdyż wszyscy zgrzeszyli i brak im chwały Bożej, i są usprawiedliwieni darmo, z łaski jego, przez odkupienie w Chrystusie Jezusie, Rzym. 3:23-24
Uważamy bowiem, że człowiek bywa usprawiedliwiony przez wiarę, niezależnie od uczynków zakonu, Rzym. 3:28
Wiedząc wszakże, że człowiek zostaje usprawiedliwiony nie z uczynków zakonu, a tylko przez wiarę w Chrystusa Jezusa, i myśmy w Chrystusa Jezusa uwierzyli, abyśmy zostali usprawiedliwieni z wiary w Chrystusa, a nie z uczynków zakonu, ponieważ z uczynków zakonu nie będzie usprawiedliwiony żaden człowiek. Gal. 2:16
Albowiem łaską zbawieni jesteście przez wiarę, i to nie z was: Boży to dar; nie z uczynków, aby się kto nie chlubił. Efez. 2:8-9

Mój Polemista sam jednak chyba do końca nie wierzy w zarzut odejścia protestantyzmu od nauki Chrystusa, który prowadzi ostatecznie „do degeneracji osobowości”, bo sam pisze o owocach protestantyzmu w życiu Thatcher i Reagana z zachwytem:

„Jeśli powinniśmy coś w podejściu lady Margaret do polityki docenić, to szczerość, prostolinijność i jasną świadomość celu. Taki sam był Reagan i podobnie zwyciężył. Nade wszystko zaś powinniśmy podziwiać w niej odporność na pokusy władzy. A odporność tę zawdzięcza wychowaniu opartemu na głębokiej wierze. Wiara stanowiła fundament jej osobowości i choć była to wiara daleka od pustej dewocji, to stanowiła nieodłączną (choć nie prezentowaną nachalnie) motywację politycznych posunięć pani premier.”

Drugi zarzut dotyczy postaw propaństwowych:

„Jeśli protestantyzm coś zatracił w swej antropologii, to zrozumienie dla uwarunkowania jednostki w społeczności. W efekcie społeczeństwa (niegdyś) protestanckie uległy atomizacji na skutek odrzucenia uznania pracy na rzecz zbiorowości jako głównego celu rozwoju ludzkiej indywidualności oraz zamykania oczu na to, że indywidualność ta nie może kształtować się i rozwijać w oderwaniu, w zaprzeczeniu kultury wytwarzanej przez zbiorowość w przestrzeni i w czasie. Czego skutkiem jest egoizm, egocentryzm i zerwanie ciągłości kulturowej (…)”

Doprawdy nie wiem, skąd te wnioski. Może po obserwacji dzisiejszych zlaicyzowanych społeczeństw postprotestanckich? Warto jednak zapytać, czy społeczeństwa postkatolickie Zachodniej Europy są lepsze? Jeśli ktoś chce zobaczyć, jak wygląda stan świadomości obywatelskiej państw protestanckich (gdzie nadal żywa jest wiara i działalność kościołów), trzeba patrzeć nie na Szwecję, ale na USA, Australię czy Nową Zelandię.

Co do historii wieków poprzednich, oddam głos dr Barbarze Fedyszak-Radziejowskiej:

„Może warto też przypomnieć zwolennikom marksistowskiego zawołania: "byt określa świadomość", że pewien zupełnie inny myśliciel, Max Weber, twierdził, że kapitalizm zrodził się nie z "bytu", tylko ze świadomości, czyli protestanckiego, purytańskiego etosu, który spowodował niebywałą kumulację kapitału w wyniku ograniczanej z powodów etycznych i religijnych konsumpcji. Innymi słowy, nie tyle chciwość, ile powściągliwość przyczyniła się do "wybuchu kapitalizmu", zamożność buduje nie "wolność od norm i ograniczeń", lecz przestrzeganie "tradycyjnych" wartości chrześcijańskich.

Jak więc można opisując protestantyzm z jego niedościgłą etyką pracy oraz budową silnych, obywatelskich państw narodowych mówić o „odrzuceniu uznania pracy na rzecz zbiorowości”???

To właśnie dzięki protestantyzmowi ukształtowała się zamożność społeczeństw Zachodu i to dzięki niemu rozwinęło się demokratyczne społeczeństwo obywatelskie. Kościół rzymsko-katolicki potępiał demokrację i bronił stosunków feudalnych aż do końca XIX wieku…

ipp 106

O miejscu, gdzie należy rozpocząć długi marsz do prawdziwie Wolnej Polski piszę w kwietniowym numerze miesięcznika "idź POD PRĄD" dostępnym już w kioskach RUCH, EMPiK i Garmond (oraz w prenumeracie elektronicznej).

Zapraszam do siebie na Twittera:

"E. Błasik: "E. Klich potajemne dogadywanie się z Rosjanami" http://tiny.pl/h8j3w - Nie działał na własną rękę. Kto posłał go do Rosjan???"

"Posiadanie broni w Polsce - dyskusja na Akademii Obrony Narodowej (m.in. Dziewulski, Turczyn, Loranty, Urbański)"

"@SciosBezdekretu A jakiemu ośrodkowi w Polsce zależy na "niezależnych mediach"? Dotychczas chodzi tylko o media "NASZE"!"

"Eksperci WHO to szkodliwi durnie" - Ryszard Legutko (http://wpolityce.pl/wydarzenia/52030-akceptowalny-seks-szesciolatka-i-zabawa-w-doktora-czteroletniego-malucha-czyli-najnowsze-pomysly-edukacyjne-men) Wreszcie w PiS język odpowiedni do opisywanych zjawisk!

"Lewica francuska dzięki parlamentarnej większości absolutnej zmienia odwieczne obyczaje - to demokracja. Węgry z Bogiem w Konstytucji- to dyktatura"

Zaloguj lub zarejestruj się aby dodawać komentarze
Odsłony: 53822

wychodzi najlepiej ze swoim awatarem. Powodzenia ;-) PS Coryllus uważa, że kluczowym rokiem był rok 1526 i bitwa pod Mohaczem co umożliwiło "Sacco di Roma" przez ziomków Lutra oraz ekspansje protestantyzmu ;-)

Każdy odpowiada osobiście za autorytety, których słucha:
Albowiem przyjdzie czas, że zdrowej nauki nie ścierpią, ale według swoich upodobań nazbierają sobie nauczycieli, żądni tego, co ucho łechce,
I odwrócą ucho od prawdy, a zwrócą się ku baśniom; 2 Tym. 4:3-4
Pozdrawiam,
Paweł Chojecki

mam wiec dowod,iz jestes nauczyciele nawet nie basniowym, a zaklamanym I WROGIM KATOLIKOM.Cytuje twoja wypowiedz, przytoczona przez Lisiewicza--"wyniesienie na oltarze arcykaplana najwiekszego spisku wszechczasow o kryptonimie JP II".Wrzuccie rowniez w Goolach 'Wielka Prostytutka', dowiecie sie wiecej z 'ekumenicznej' mysli deprawatora ,a nie nauczyciela.PO trujacych owocach go poznajemy.Taki to pastor.

Katolik nie jest zobowiązany wierzyć, że Jan Paweł II był wspaniały we wszystkim, co robił.

sytuacji i POstawie pastora jako wrednego oszczerce...jestem pewny,iz dobry czlowiek nie powinien tolerowac napastliwosci i chamstwa zadnego pastora do ludzi innej wiary.ON SIE CHYBA SAM SPOWIADA.

podobnie ja mam prawo nie wierzyć, że wszystko co robi pan pastor Chojecki jest wspaniałe we wszystkim...powiem więcej, chyba mi wolno wierzyć w fakt iż pan pastor Chojecki jest oszusem inteletualnym i człowiekiem o złej woli...podobnie jak Michnik zresztą... to tylko parafraza śp. Zbigniewa Herberta

Fakt, że Luter był dobrze wykształconym katolickim księdzem rzeczywiście daje do myślenia. Zazwyczaj myśli się o nim jako o "urodzonym" wrogu katolicyzmu. Tymczasem jego czyny wynikały z troski o kościół i chęci powrotu do prawdy Ewangelii.

Podkreślam, że był to nie tylko wykształcony, ale i bardzo pobożny ksiądz katolicki. Ten fakt jest niestety przedmiotem małej refleksji...
Pozdrawiam,
Paweł Chojecki

zarówno dziś jak i w średniowieczu pamiętałby o posłuszeństwie wobec przełożonych i o pokorze. Prędzej zaszyłby się w jakims eremie do końca życia niż opuścił Kościół, z własnego życia zrobiłby dla świętości kościoła zrobiłby ofiarę. Wielu mamy świętych, którzy tak uczynili. No, ale to Katoliccy święci, to się nie liczą. Powszechnie wiadomo, że katolicki znaczy gorszy i głupszy. Kiedyś już pisałam Panu, że Luter chciał dobrze, ale nieco się zapędził w swoich ambicjach. Nie dlatego, że był złym czlowiekiem, ale że był tylko człowiekiem i dał się podpuścić tym, którzy nie chcieli w niczym ustąpić i sobie samemu - bo nie chciał też ustąpić a przecież nie był papieżem czy nawet biskupem... To tak jakby jakiś pracownik widziąl na wyższym szczeblu patologię i chciał z nią walczyć, jednak ani na krok nie ustąpił przełożonym widząc jedynie swoje racje i uznając swoją równość wobec nich ze względu na owe racje. Luter zapomniał o podstawowej cesze chrześcijanina i samego Chrystusa (wzór do naśladowania czy nie?) - pokorze i posłuszeństwie Ojcu. Ojcami Lutra byli przełożeni! Problem jego w końcu okazał się taki: on nie ma przełożonych, bo ich nie uznaje. I tak się skończyło. Sam stał się jedynym przełożonym. Szukał Boga? A co znalazł?Jakie dobro? Czy kościoły protestanckie są świętsze? Jeśli tak, to szkoda, że jest to świętość ukryta, jedynie dla wtajemniczonych. Przykro mi, ale osiągnal efekt domina w Kościele i jedyną jakością stał się rozłam. Świętość pozostała na podobnym poziomie. reforma KK dokonała się po Ltrze i pomimo Lutra a nie za jego zasługą, choć Luteranie gotowi są przypisać sobie nie jedno w tej materii. KK dojrzał nie do szacunku odmienności wyznania a do akceptacji faktu, że czasem są i ateiści. Gdyby Luter nie wystąpił i tak by dojrzał do tego - z racji potęgi grzechu i patologii.

Demonstruje Pan myślenie kategoriami cywilizacji turańskiej - gdzie posłuszeństwo wodzowi jest najwyższą wartością. W cywilizacji łacińskiej liczy sie posłuszeństwo PRAWDZIE!!! Luter był człowiekiem cywilizacji łacińskiej - tak stoję inaczej stać nie mogę, tak mi dopomóż Bóg!
Pozdrawiam,
Paweł Chojecki

Niestety dobrowolnie wyzbył się z pęt cywilizacji łacińskiej i oddał się w ramiona cywilizacji bizańtyńskiej ,w której rozdział tzw państwa od Kościoła jest jedną z zasad istnienia.W cywilizacji turańskiej władca jest bogiem jak podaje Koneczny [chociaż Norwid to dostrzegł pierwszy],to prawda.W łacińskiej władza bogiem nie jest ale pochodzi od Boga jak podaje sw Paweł i dlatego posłusznym być trzeba każdej władzy pod warunkiem ,że nie jest wymierzona przeciw Bogu i jego przykazaniom,bo najpierw słuchajcie Boga potem ludzi, mówi inny ewangelista. Myślę ,że pastor wie z kim Luter zrównał i utożsamił Boga-Stwórcę w póżniejszym okresie swojego życia. Demokracja swego czasu istniała tylko w Polsce katolickiej.Polska katolicka nie przyjęła monarchii absolutnej wzorowanej na imperializmie rzymskim i co się z tym wiąże niewolnictwa jako jedyna w Europie.Mamy wielkie demokratyczne i katolickie tradycje

W konflikcie z papieżem Luter wybrał wierność prawdzie - to wzorzec cywilizacji łacińskiej. Co do polskiej demokracji - warto zapytać, dlaczego nie przetrwała? Gdy padała Rzeczpospolita pod rządami katolickie kontrreformacji, zrodziło się nowe państwo wolności - USA (protestanckie dodam dla uściślenia).

Nie wybrał wierności prawdzie.Zezwolił na rozwód pewnemu księciu co jest wbrew nauce Jezusa a więc wbrew prawdzie.To jeden przykład Cesarz Maksymilian w liscie do elektora saskiego pisał,że może tzreba będzie użyc Lutra jako narzędzie polityczne i wykorzystywano go bezwzględnie do różnych politycznych rozgrywek.A,że walka w Europie pomiędzy panującymi dynastiami a ideami narodowymi,którym przodowała Polska katolicka i właśnie papiestwo toczy się nieprzerwanie to i Luter spada dynastom z ''nieba''[sacco di roma,sekularyzacja Prus dla nas tragiczna w skutki czy doktryna pod związek szmalklandzki będący zarzewiem wojen religijnych] a cytaty z jego pism wykorzystano do postawienia tezy,że etyka obowiązuje tylko osoby prywatne,wladców juz nie.To czysty bizantynizm.Podobnie jak i władza religijna w rękach świeckich,którą Luter przyznał książętom posunięta aż do używania pzremocy wobec tego kto się z tym nie zgadzał.W taki sposób w protestantyżmie dynasta stawał się panem ludzkich sumień a więc mamy tu negację wolności Wielu badaczy,Koneczny również nazywa protestantyzm-rejudaizmem.Bo np bigamia była dopuszczalna wśród patriarchów, a po zburzeniu świątyni Jerozolimskiej Zydom kapłani są nieprzydatni to i Luter się bez ''księży''moze obejść.Kalwin również /A anabaptyści juz wprost zakładają królestwo ''Nowy Izrael'' Luter popełnia dogmatycznie wiele herezji ,ze słynnym jeżeli grzeszysz,wystarczy że będziesz się jeszcze więcej modlił czy też z odrzuceniem rozumu,który trzeba zabić ponieważ ''jest zgorzkniałym i całkowicie zepsutym nieprzyjacielem Boga,.Dlatego pobozni we wierze zabijają te bestię,która jest większa od całego świata.I w taki sposób przynoszą Bogu najdoskonalszą OFIARĘ''Jest to herezja oczywista,bo najdoskonalszą ofiara jest Msza Swięta Polska demokracja nie przetrwała ,najkrócej mówiąc bo cywilizując wschód ,będąc przedmurzem cywilizacji łacińskiej straciliśmy z nią kontakt.Odsunęliśmy się od zachodu[słynna sarmacja'' co było fatalnym błędem.No i mając absolutystycznych sąsiadów sami demokracji nie obroniliśmy a właśnie ten absolutyzm monarchiczny ich łączył .Takich sąsiadów nie miała Ameryka to i miała dużo łatwiej.jedynie trochę plemion indiańskich do wytrzebienia i zorganizowanie taniej siły roboczej pozdrawiam

Prędzej zaszyłby się w jakims eremie do końca życia niż opuścił Kościół, z własnego życia zrobiłby dla świętości kościoła zrobiłby ofiarę. Uchyliłby się w ten sposób walki o prawdę. Dzięki Bogu tego grzechu uniknął.

Lutra do praktyki politycznej ówczesnego Rzymu wydaje się zrozumiała i nie była odosobnioną reakcją.To że wykożystano ją politycznie to niewątpliwy fakt ,np gdzie podział się kapitał Hanzy.Od teologii bardziej mnie interesuje praktyka polityczna i społeczna Państw protestanckich , i pozostałości fanatyzmu i nietolerancji. tagore

W średniowiecznych uniwersytetach teologia była królową nauk. Pozostaję zacofany...
Bóg dawno temu rozwikłał problem własności złota - Agg. 2:8
Pozdrawiam,
Paweł Chojecki

w Bizancjum...

Ciekawi mnie zestawienie etyki protestanckiej z rozwojem kapitalizmu w państwach Zachodu. Spotkałam się z taką interpretacją dzieł Webera, że protestanci dlatego są bogatsi od katolików, gdyż mają większą motywację do gromadzenia dóbr materialnych tu na ziemi, gdyż jest to ich drogą do nieba - tym sobie zasługują na niebo - przyznam się, że dziwi mnie wciąż ta interpretacja, co Państwo na to?

Tego rodzaju "rewelacje" mogą wypisywać ludzie, którzy nie mają najmniejszego pojęcia o protestantyzmie. Istotą protestantyzmu jest "tylko z łaski" - czyli bez zasług. Wszystko zasłużył dla nas w stopniu doskonałym Chrystus. Jak wiec można stawiać tezę, że bogactwem protestanci zasługują na niebo???
Pozdrawiam,
Paweł Chojecki

Oni mają niby większą motywację do gromadzenia bogactw ziemskich przez szczególne wezwanie do pracowitości i oszczędności. Bogactwa nie są więc celem same w sobie, ale koniec końców sprowadza się to do tego, że bracia reformowani w ten sposób więcej są w stanie nazbierać. Łatwo wiec im powiedzieć, że Bóg darzy ich w tej materii szczególną Łaską, znaczy - szczególnym błogosławieństwem. To jednak interpretacja prawie teologiczna a Max Weber raczej refleksje socjologiczne snuł i trudno dziwić się jego spostrzeżeniom. Z punktu widzenia socjologii trudno zaprzeczyć wnioskom, iż protestantyzm sprzyja bogaceniu się. Empiria tylko to potwierdza: Szwajcaria najlepszym przykładem. Protestantyzm nie wzywa do bogacenia się za wszelką cenę, walki o materialne dobra, ale najpierw wpłynął na bocactwo swoich społeczeństw a potem ograniczył ich zdolnośc do solidaryzmu (przez ich przyzwyczajenie do bogactwa i powodzenia, do gromadzenia i oszczędzania), co widać w Europie również i co nie przeszkadza pięknie mówić o humanitaryźmie itp. Luter chciał naprawy Kościoła, bo patologie miały miejsce (miały i mają, i będą mieć), ale nie znaczy to, że Kościół tym uświęcił on czy Kalwin i że ich kościoły kiedykolwiek stały się święte lub zyskały więcej "łaski" bożej.

Biblia (i tradycyjni protestanci) nie mówi o uświęceniu kościołów, ale nawracających się grzeszników - każdy sam zda sprawę przed Bogiem.
Tak więc każdy z nas za samego siebie zda sprawę Bogu. Rzym. 14:12
Wyznania(kościoły) są lepsze i gorsze. Można mówić o stopniu posłuszeństwa całości nauki Jezusa. Linia graniczna oddzielającą kościoły chrzescijańskie od innych jest sprawa ewangelii - czy uznają doskonałość i wystarczalność Ofiary Jezusa dla zbawienia nawracającego się grzesznika.
Pozdrawiam,
Paweł Chojecki

O Kalwinie któryś z papieży powiedział, że "siła tego heretyka jest to, że pieniądz nie ma dla niego żadnego znaczenia". Kalwinizm wiąże się z zaufaniem w opiekę Boga. Ufający człowiek jest bardziej skłonny do podejmowania ryzyka i nowych wyzwań. Ubocznym skutkiem może być bogactwo, ale to najmniej ważny owoc. Szwajcaria była bardzo biednym krajem jeszcze 200 lat temu. Kalwin potępiał też zbytek i to przejęli kalwiniści (nie wszędzie np. nie w szlacheckiej Polsce a szkoda). To też sprzyja bogaceniu się, bo człowiek wydaje mniej głupio. Oczywiście bogactwo sprzyja rozwojowi egoizmu, ale co tu winien Kalwin. Zresztą popatrzmy, co z Polaków robi nawet nie rzeczywiste bogactwo, co jego miraż.

To jest ciekawe stwierdzenie.. i tak np. w Niemczech landy katolickie sa najbogatsze i utrzymuja bankrutujace protestanckie ;)

przecież protestanci dowodzą, że człowiek w żaden sposób nie zasługuje na niebo, ale że zbawienie jest łaską, darmowym darem od Chrystusa w oparciu o zaufanie mu jako zbawicielowi. nie wiem skąd takie pomysły.

w niemczech najbogatsza i to zdecydowanie jast katolicka bawaria.Jednoczesnie przypominam,iz POLSKA byla przez ostatnie 200 lat ,z malymi przerwami ,ciagle grabiona, niszczona, rujnowana.Gdyby bogactwo Polakow przechodzilo z pokolenia na pokolenie--ech ,sami pomyslcie.TYLE W TEMACIE BOGACTWO, A RELIGIA.