Polska w oczach Zachodu

Od dziewięciu lat będąc posłem do Parlamentu Europejskiego obserwuję stereotypy i mity dotyczące Polski generowane w elitach politycznych UE. Polska od niemal dekady jest członkiem Unii, ba, zdążyła nawet kierować – w teorii oczywiście – Wspólnotami Europejskimi w drugiej połowie 2011 roku. Ale obraz Polski wciąż nie nadąża za naszą formalną pozycją w „rodzinnej Europie”.
Byłemu dyplomacie RFN, a obecnie ważnemu deputowanemu CDU wyrwało się kiedyś w windzie w gmachu Parlamentu Europejskiego w Strasburgu, że „ci Polacy tyle dostali pieniędzy, to czego oni jeszcze chcą? Może decydować?”. Ta szczera i nieostrożna wypowiedź pokazuje mentalność unijnej klasy politycznej. A może ściślej: polityków ze starej „piętnastki”, a więc Unii w kształcie do 1 maja 2004 roku. Owa mentalność jest również udziałem eurobiurokracji pochodzącej z „15”, zarówno gdy chodzi o urzędników Komisji Europejskiej, Rady UE, europarlamentu czy EEAS (Europejska Służba Działań Zewnętrznych czyli unijna dyplomacja).
Jaki obraz Rzeczpospolitej i Polaków wyłania się z moich doświadczeń i setek nieformalnych rozmów? Polska traktowana jest jako kraj duży, biedny i łatwy w negocjacjach. Nasze państwo w walce o sprzeczne narodowe interesy w ramach 28 krajów członkowskich UE stanowi „easy target” czyli łatwy cel. Polacy nie mają takiego wizerunku, jak Hiszpanie, których w Europie się nie lubi, bo zawsze − trawestując Sienkiewicza − „unijne sukno” ciągną w swoją stronę i do perfekcji opanowali dojenie Unii pod różnymi powodami i pretekstami. Opinia nie tyle o Polakach, co polskich władzach jest nieskomplikowana: to państwo zakompleksione, które łatwo pozyskać dla swoich partykularnych celów. Jak? Świecidełkami. Dla ludzi władzy w Polsce − największym kraju „nowej Unii” bardziej prestiżowa jest sprawa kolejnej nagrody jakiejś europejskiej fundacji lub uczelni niż wynegocjowanie istotnych rzeczy dla polskiej gospodarki. W Europę i świat idzie po prostu sygnał o polskiej „prywacie”, o braku instynktu państwowego wśród rządzących elit. Klasa polityczno-biznesowo-medialna III RP używa proeuropejskiej retoryki nawet w rozmowach 1 na 1, co budzi nieufność, ponieważ żaden Niemiec, Holender czy Francuz nie wierzy, że przywódcy państwa narodowego mogą na serio brać dyrdymały o unijnej równości i jedności. Gdy ludzie Tuska czy Komorowskiego lub nawet oni sami powtarzają te euroslogany, nikt z UE nie chce dać się przekonać, że oni tak naprawdę bezrefleksyjnie myślą.
Mamy też opinię chorobliwie antyrosyjskich. Nawet żenujące zagrywki ministra Sikorskiego, który bezskutecznie ubiegając się o funkcję sekretarza generalnego NATO, proponował w przyszłości Moskwie akces do Paktu, są odbierane jako mydlenie oczu. Przekonanie, że nawet prorosyjscy politycy typu Tusk i Komorowski mogą, pod presją polskiej opinii publicznej, być zmuszeni do wykonywania nieprzyjaznych dla Rosji gestów, legło u podstaw decyzji, żeby to nie promoskiewski Tusk zostanie kandydatem Europejskiej Partii Ludowej na szefa KE w Brukseli, lecz jeszcze bardziej promoskiewska prezydent Litwy Dalia Grybauskaite. Lepiej mieć prorosyjskiego polityka z małego kraju, niż prorosyjskiego polityka na telefon z kraju dużego, który to polityk może jednak obawiać się wzięcia za twarz przez własny, szczerze antyrosyjski, naród.
Wreszcie ostatni, bardzo mocny stereotyp Polski jako kraju antysemickiego, „umaczanego” w Holocaust, z trupem Żyda w szafie. Niestety, ten stereotyp jest utwierdzany przez niektóre środowiska w Polsce w ramach ich walki z formacją patriotyczno-niepodległościową.
Skuteczność walki z tymi obraźliwymi dla nas stereotypami zależy w niemałej mierze od wysiłków państwa polskiego − a więc rządu. Niestety, na realne przeciwdziałanie antypolskim mitom poczekamy aż do zmiany Rady Ministrów.