Fizyka cudów

Nieco historii

Cuda to jeden z równie podstawowych, co kontrowersyjnych fenome­nów w religiach świata. Nic więc dziwnego, że wzbudzają one od wieków na­miętności nie tylko rzesz wiernych, lecz także badaczy.
Skąd te kontrowersje? Mają one źródło w samej istocie cudu, zwłaszcza w jego scholastycznym, (ściślej: tomistycznym) rozumieniu: „Cud, nadzwy­czajne i zewnętrzne, (tzn. nie mogące być doświadczalnie, zmysłowo poz­nane) wydarzenie, które wykracza poza możliwości przyrody i dlatego moż­na je wy­tłumaczyć tylko przez bezpośrednią działalność Boga. Cuda uważa się za zew­nętrzny sprawdzian i cechę wiarygodności Objawienia.” (Ks. M. Kowa­lewski, Mały słownik teologiczny). Zatem - mówiąc zwięźlej - cud ma być w pew­nym sensie „empirycznym” dowodem na istnienie Boga. Jest lu­ką, wyło­mem uczynionym przez Boga w prawach natury, by w ten sposób umocnić nas, maluczkich w wierze.
Ta koncepcja z oczywistych powodów nie satysfakcjonowała wszelkie­go autoramentu materialistów, zwłaszcza zaś pozytywistów, którzy - by się tak górnolotnie wyrazić - w empirii złożyli całą swą nadzieję. Scholastyczne koncepcje okazały się grząskie także dla teologów, pośrednio osłabiając atry­but doskonałości Stwórcy, skoro musi On raz po raz interweniować w świat poprzez zawieszanie ustalonych w nim praw (konstruktor tele­wizo­ra, w którym dla zmiany kanałów należałoby za każdym razem wy­mie­niać podzespoły nie cieszyłby się najlepszą renomą). Z kolei zwolen­nicy tezy o Bo­gu ukrytym, niedostępnym dla doznań o charakterze empi­rycz­nym tak­że - z oczywistych powodów - nie byli w stanie zaakceptować wizji Stwór­cy - Wiecznego Majsterkowicza.
Scholastyczna „fizyka cudów” prokurowała mechanizm dla teologii bar­dzo niebezpieczny, przeto skrzętnie wykorzystywany przez prądy racjona­lis­tyczne. Myślę tu o pokusie tłumaczenia poprzez cud wszelkich zjawisk, których nauka na danym poziomie rozwoju wyjaśnić nie umiała. Wizja „Bo­ga w defensywie” cofającego się przed gwałtownie ekspandującym obsza­rem oświetlonym przez naukę aż dopraszała się prostej ekstrapolacji: trzeba jedynie czasu, by nauka oświetliła wszystko. Ten poznawczy opty­mizm po­zwalał ojcom europejskiego racjonalizmu wypowiadać zdania pokroju „Bóg? Dla mnie ta hipoteza jest zbędna”.
Wobec naporu prądów pozytywistycznych teologowie wycofali się na „z góry upatrzone pozycje”, lansując koncepcję całkowitej przepaści mię­dzy naukami przyrodniczymi a metafizyką. Temat mechanizmów rządzą­cych cu­dami przezornie omijano, akcentując rolę cudu jako znaku Boże­go. Zwró­cono się do źródeł - czyli do Biblii. Autorzy Ksiąg Objawionych za­równo Starego jak i Nowego Przymierza nie pojmowali cudu w sensie scholastycz­nym. Aby to zrozumieć, trzeba zauważyć, że świat w pojęciu bib­lijnym nie jest doskonałą, raz na zawsze wprowadzoną w ruch ma­szyną, lecz ciągle po­zostaje w zależności od Stwórcy - zatem nie tylko po­czątek, lecz i aktualne trwanie zawdzięcza woli Bożej. Cud nie łamie praw natury, lecz je dosko­nali. Nie przeciwstawia się siłom stworzenia, lecz ułat­wia ich pełną reali­zację (zob. Ks. J. Kudasiewicz, Biblia, historia, nauka, Znak, 1987, s. 345 i nast.).
Idąc tym tropem, rozszerzono pojęciowy obszar słowa „cud”: „Cały świat stworzony ze swym ustalonym porządkiem (Jer 32,36 n) jest „cudem” (Ps 89,6) i „znakiem” (Ps 65,9) podobnie jak (owe) niezwykłe interwencje Boga w historii” (Słownik teologii biblijnej, Pallotinum 1982, s.163).
 

Myśląc prostolinijnie...

Pachnie to nieco słowną ekwilibrystyką. Myśląc prostolinijnie i tak nor­malnie po ludzku, bierze nas ciekawość: w jaki sposób doszło do rozmno­żenia chleba? Jakie mechanizmy wykorzystał Chrystus, chodząc po wo­dzie? Czy Zmartwychwstanie jest rzeczywiście jakimś buntem przeciwko fizyce te­go świata? Czujemy różnicę między tymi zdarzeniami a normal­nym po­rządkiem rzeczy, dostrzegamy ich „nienaturalność”. Trzeba to wy­raźnie od­dzielić od aspektu teleologicznego i symbolicznego cudów. Są one w sposób nie budzący wątpliwości ważniejsze dla teologa, dla wierzą­cego (...czy figa nie rodząca owocu uschła natychmiast (Mt. 21,19), czy nieco później (Mk 11,20), nie ma to żadnego znaczenia; ważna jest lekcja, którą kryje w sobie jakieś symboliczne działanie” - tamże). Nie zamierzam tej hierarchii ważności kwe­stionować. Zgadzam się też ze zdaniem „świat jest Znakiem, Sygnałem, Świa­dectwem”, bo nie umiem go - samego w sobie - wytłumaczyć. Lecz jakoś nie umniejsza to mej chęci poznania odpo­wiedzi na podobne sformułowanym wyżej pytania.
Sparzeni na długiej serii porażek w potyczkach z przyrodnikami teolo­gowie zastosowali taktykę ślimaka. Ogłosili swoistą „dychotomię” Rzeczy­wis­tości: świat materialny to jedno, transcendentny - drugie. Teolog nie ma kompetencji wypowiadania się w kwestii praw rządzących pierwszym, fi­zyk - na odwrót. Osiągnięty dziejowy kompromis bardzo służy obu stro­nom, położył bowiem kres nie tylko stosom dla heretyków; także wszelkiej maści „naukowym światopoglądom”. Mniej jednak służy „szaraczkom” (my­ślę tu o szaraczkach wierzących, jako że ateiści problem transcendencji w ogóle mają z głowy) którzy, myśląc zdroworozsądkowo, wyczuwają tu jakiś dysonans: toć Biblia mówi o tym, że Bóg jest w ciągłej relacji ze swym stworzeniem, więc gdzie miejsce na przepaść? Gdzie Odkupienie, gdzie Pa­ruzja?
Na ostatnie pytanie teologowie ochoczo odsyłają do Apokalipsy. Ko­niec świata jest dla nich jakimś kosmicznym kataklizmem, kolapsem obraca­jącym wniwecz świat materialny. Oczywiście, taka Paruzja to cud cudów, os­ta­te­czne i całkowite zawieszenie praw przyrody. Znów kłania się schola­styka.
Czy tak być musi? Czy jest tu miejsce na harmonię między fizyką i me­tafizyką? Czy można pomyśleć świat, w którym zjawiska, wyglądając nie­naturalnie, cudownie, opierają się na prawach w tym świecie imma­nen­t­nych, choć może dotąd tylko wirtualnie? Czy jest do pomyślenia model świata, którego prawa ewoluują, są zmienne w czasie? Czy jest do pomyślenia „nowa fizyka cudów” nie domagająca się nadzwyczajnych interwencji Stwórcy w każdym wyglą­da­jącym na nadnaturalne zjawisku, lecz z drugiej strony wolna od płaskich racjo­nalizmów w stylu Kosidowskiego?
Pozytywnej odpowiedzi na te pytania nie otrzymamy z pewnością wśród „apokaliptyków” (nazywam tak zwolenników „dychotomii” Rzeczy­wi­s­tości, stale obecnego, niezmiennego w czasie napięcia między światem materialnym a transcendentnym, zwolenników Paruzji - kosmicznego ko­la­psu). Istnieje jednak nurt przeciwny. Można by rzec, że ma on pewne pod­stawy naukowe, gdyż wywodzi się z obserwacji nad trendami we Wszech­świecie.
 

Ewolucja: od prostoty ku złożoności

Bodaj najdonioślejszą konsekwencją nowożytnej nauki jest spostrze­że­nie: świat jest procesem. Aby wagę tego, zda się truizmu, uświadomić, trze­ba pamiętać, że przez całe tysiąclecia dominowała myśl o niezmien­ności świata (pominąwszy zdarzające się od czasu do czasu intuicje filo­zofów obwie­szczających zdania pokroju „panta rei”). Nie mieściła się w gło­wie myśl, że dzieło doskonałego Stwórcy może ulegać zmianom - te bo­wiem przypisywano tworom niedoskonałym. Wrażenie owej niezmien­ności po­tęgował obraz nieba - od stuleci niewzruszony układ gwiazd. Trze­ba było astrofizyki spektralnej, by udokumentować ewolucję gwiazd. Ona też poz­wo­liła odkryć, że Wszechświat nie znajduje się bynajmniej w stanie kinema­tycznej równowagi - lecz ekspanduje.
Ewolucja Wszechświata stała się oczywistością jeszcze przed II wojną światową. Znacznie wcześniej udokumentowano mechanizmy ewolucyjne na ziemi - w świecie biologii. A potem stało już oczywiste, że ewolucja - to zja­wisko w świecie uniwersalne. Występuje na każdym poziomie orga­nizacji materii - od kwantowego po kosmiczny.
Teologowie długo nie mogli strawić tej nowej, zdawałoby się sprzecznej z Biblią wizji świata. Kto wie, czy to m. in. nie ona właśnie przyczyniła się do owej „strategii ślimaka” owocującej dychotomiczną koncepcją Rzeczy­wis­tości. Tymczasem syntetyczne spojrzenie na różnorakie występujące w świe­­cie mechanizmy ewolucyjne pozwala wyłonić prawidłowości, które teologa właśnie powinny bardzo zainteresować, więcej - rozbudować arse­nał jego argumentacji. Przecież ewolucja na każdym szczeblu rozwoju jest pro­cesem prowadzącym do powstania wyżej zorganizowanych form ma­terii. Wszechświat nie zmierza zatem bezładnie „byle gdzie”, lecz w kon­kretnym, jednoznacznie określonym kierunku. Potocznie mówilibyśmy tu o celu.
Mówiąc o ewolucji, nie sposób pominąć człowieka. Póki co, jest on - tu wszyscy zdają się zgadzać - jej ukoronowaniem. Rodzi się jednak pytanie - co dalej? Czy motor ewolucji zatrzyma się, czy, prąc nadal, wytworzy no­wy gatunek „nadludzi”? Stanisław Lem artykułuje hipotezę zakładającą, iż ewolu­cja biolo­giczna, tworząc gatunek homo sapiens osiągnęła kres możliwości. Postęp jed­nak jest możliwy, choć dzięki podstępowi: następny wytwór po­w­stanie... dłońmi człowieka. Komputer, praprzodek sztucznej inteligencji - oto nowa alternatywa, jaką serwuje nam rodzimy filozof o naukowo-fanta­sty­cznej pro­we­niencji!
Lecz istnieje tu inna alternatywa. Już wcześniej zdarzało się, że mecha­niz­my popychające materię ku wyższym formom organizacji zmieniały się sko­kowo, np. inne stymulatory działały w ewolucji kwantowej (wczesna faza Wszechświata), inne w ewolucji chemicznej, jeszcze inne w bio­logicznej. Ku takiej koncepcji skłania się Teilhard de Chardin, francuski jezuita, paleontolog, wielki mistyk i myśliciel. Dokonana przezeń synteza intuicji i wiedzy przy­rodniczej wypchnęła go poza obręb jakiejkolwiek paradygmatyki, skutkiem czego myślenie Teilharda było obce obu stronom - zarówno teologom (na­cier­piał się on sporo od ówczesnej hierarchii, dla której był niewygodny, przeto wysyłano go byle dalej, m.in. do Chin, gdzie zapisał się jako współ­odkrywca tzw. człowieka pekińskiego), jak i przyrodnikom, którzy nigdy nie traktowali jego pomysłów serio, umieszczając je w getcie mistyki.
Tymczasem wizja Teilharda, prowokując niezwykłą śmiałością, posiada klarowną logikę właściwą intelektualistom, którzy odebrali solidne przy­rod­­nicze wykształcenie. Wydaje się być coraz świeższa. W czym należy upa­trywać owej mocy?
Teilhard wystartował od spostrzeżenia będącego obecnie truizmem: ewo­­lucja jest procesem realizującym się na każdym poziomie rzeczy­wistości kosmicznej. Patrząc tak szeroko można pokusić się o poszukanie jej cech wspólnych. Teilhard zauważył, że na każdym poziomie działa iden­tyczny me­chanizm dialektyczny: dywergencja - konwergencja – wyło­nie­nie nowej jakości.
Jak przystało na wizjonera, Teilhard stosuje do objaśnienia swej kon­ce­p­cji niezwykle obrazowy, poetycki język (kto wie, może to właśnie temu językowi zawdzięcza ów „epi­tet” wizjonera?). Myśląc o uniwersalnych, im­ma­nentnych we Wszechświecie mechanizmach ewolucyjnych, stosuje okreś­lenie „zwijającego się” Wszechświata. Gdzie indziej używa obrazu-modelu wznoszącej się spirali zbieżnej w Ognisku. Celem i Ogniskiem ewoluują­cego Wszechświata jest punkt Omega - czyli Chrystus Kosmiczny.
Wznoszenie się po spirali opisuje sens prostej prawidłowości ewolucji: prowadzi ona zawsze w jednym kierunku: ku wyższym formom organizacji materii. „Wszechświatem włada nie tylko rozpaczliwa entropia, o której wciąż słyszymy, a która redukuje wszystko do form najbardziej elemen­tarnych i naj­bardziej stałych. Z tego deszczu popiołów wynurza się, wzno­sząc się wyżej, jakiś kosmiczny wir, w którym tworzywo wszechświata, wy­ko­rzystując preferencyjny rozkład losowy, skręca się i zwija coraz ciaśniej w co­raz bardziej złożone i coraz bardziej ześrodkowane skupiska” (Pierre Teilhard de Chardin, Zbieżność wszech­świata, w zbiorze „Moja wizja świa­ta, IW Pax,1987, s. 357). Teilhard używa także określenia „przebóstwiania” świata. W Jego optyce Zbawienie jest również procesem; świat ewoluując, wydaje z siebie owoce materii coraz bardziej złożone (zatem doskonałe), coraz mocniej „przesiąka” pierwiast­kiem duchowym.
W różnych fazach ewolucji działają różne stymulatory decydujące o roz­woju. Np. w fazie biologicznej postęp był możliwy poprzez współ­działanie dwóch zjawisk: zmienności gatunków (mutacje genów) i doboru natural­ne­go (walka o byt). Według Teilharda, z chwilą pojawienia się czło­wieka (etap hominizacji) ewolucja dokonuje się już nie w płaszczyźnie bio­logicznej, lecz duchowej, zaś jej stymulatorem jest Miłość. Ona to ma do­pro­wadzić do peł­nej duchowej integracji świadomości, co jest zasad­niczym celem Wcielenia (jedna owczarnia i jeden pasterz).
Na obszarze naszego doświadczenia człowiek jest jedyną istotą żywą, która nie tylko wie, lecz nadto wie, że wie”. („Moja wizja świata”, s. 174). Czło­wiek dysponuje świadomością. Od tego momentu następuje rozwój noosfery: warstwy duchowej (myśli) na ziemi. To ona stanowi obecnie środowisko działań ewolucji.
 

Między duchem a materią

Świadomość jest produktem wysoko zorganizowanej materii. Wyłoniła się w toku jej ewolucyjnych przeobrażeń, lecz w jej ponadmaterialny (du­cho­wy) charakter nikt nie wątpi, choć przypisuje się jej różny status ontologiczny. Czy jednak istnieje jej realne i bezpośre­dnie oddziaływanie na materię? Realne - to znaczy pozostawiające skutek materialny. Bezpośrednie - to znaczy bez udziału „przekaźnika” (np. czło­wie­ka, który wprowadzony w stan ekstazy na koncercie rockowym demo­lu­je krzesła na widowni).
Twierdzącej odpowiedzi na to pytanie udziela parapsychologia. Znamy mo­żliwości telekinetycznych „siłaczy” łamiących siłą woli łyżeczki. Sły­szymy o podrygujących stołach w seansach spirytystycznych. Lecz sły­szy­my także sceptyczne opinie naukowców, oskarżenia o szarlatanerię, ilu­zjo­nistyczne oszustwa... Gdzie leży prawda?
W odpowiedzi na szereg negatywnych wyników naukowych ekspery­men­tów wierzący w autentyczność parapsychologicznych zjawisk wysuwa­ją argumenty o zakłócającym wpływie właściwego metodologii pozytywne­go poznania sceptycyzmu. Skoro czynnikiem mającym wpływ na zacho­wanie się materii jest tu wiara, wola (atrybuty świadomości), to rzeczy­wiście sceptycyzm nie sprzyja powodzeniu eksperymentu.
Istnieje silna pokusa, by część cudów (zwłaszcza tych opisanych w Ewan­­gelii) tłumaczyć mechanizmem oddziaływania świadomości na ma­terię. Chrystus wielokrotnie podkreśla znaczenie wiary uzdrawianego, a w Na­­zarecie, wobec bardzo niesprzyjającej, sceptycznej aury wydaje się być bezsilny: „I niewiele zdziałał tam cudów z powodu ich niedowiarstwa” (Mt 13,58).
Kwestionując totalnie możliwość jakiegokolwiek bezpośredniego od­dzia­ływania świadomości na materię, pozostawiamy bez wyjaśnienia wiele zja­wisk, których udokumentowanie jest bardzo solidne. Weźmy choćby ko­relację między zaufaniem do lekarza a skutecznością jego leczenia. Za­ob­ser­wowano przed laty w Afryce pewien paradoks: skuteczność miejsco­wych cza­row­ników była większa niż białych lekarzy uzbrojonych w moc racjo­nalnej, opartej na pozytywnej nauce medycyny. Jedynie czynnik wiary mo­że go skutecznie wyjaśnić. Również fenomen wszelkiej maści Harrisów, bio­energo­terapeutów nie daje się objaśnić bez udziału pewnej sprzyjającej psychicznej aury (czasem wręcz psychozy).
Sama intuicja podpowiada, że skoro świadomość jest owocem wysoko zorganizowanej materii (jesteśmy, jak powiada Ditfurth „dziećmi Wszech­świata”), to byłoby czymś nienaturalnym, wręcz dziwacznym, gdyby mię­dzy duchem a materią występowała jakaś drastyczna szczelina, nieciągłość.
Tymczasem postawienie choćby hipotezy o istnieniu takich powiązań jest z punktu widzenia nauki pozytywnej niepurawnione. Paradygmatyka, a za nią i metodologia fizyki są zbyt mało elastyczne. Fizyka bowiem - to nauka badająca mechanizmy w świecie materii - zatem jeden z pod­mio­tów takiej hipotezy już leży poza granicami jej kompetencji i za­inte­resowań.
Lecz fizyka może obserwować potencjalne efekty takich oddziaływań. Przy­­pomina to trochę sytuację badań nad cząstkami elementarnymi. „Zoba­czyć” wprost ich nie można, owszem, lecz ślad, jaki pozostawiają - tak (ko­mo­ra Wilsona).
Większość tzw. „poważnych” fizyków dystansuje się od parapsychologii. Wydaje się jednak, że skutki tego nie działają w interesie samej fizyki. Prę­dzej czy później z problemem wypadnie się zmierzyć (kiedyś taką na­dzieję dawała biofizyka, teraz optymizm nieco chyba osłabł). Obecnie jednak pole oddano w ręce „amatorów” dziarsko i bez zahamowań szer­mujących quasi­naukową terminologią. Mamy więc pola bioniczne, siły lub energie kos­miczne - słowem bełkot profanów, którzy nie chcą przyjąć do wiadomości, że wszelkie te pojęcia obłożone są rygorem metodologicznej ścisłości i sto­sowanie ich w takich przypadkach ma wyłącznie sens po­etyckiej alegorii.
 

Parafizyka: szarlataneria, czy nadzieja?

Istnieją jednak na terenie fizyki (lub w bliskich jej okolicach) teorie i hipotezy rokujące nadzieję, że podejmowanie prób metodologicznie poprawnego wyjaśnienia owych zjawisk nie będzie bez­owocne. Chciałbym tu zwrócić uwagę na dwie. Pierwej jednak zau­waż­my, że wytłumaczalność cudów jest „od biedy” możliwa już od czasów Bolt­zmanna i Maxwella (ściślej - od dokonań w dziedzinie termodynamiki statystycznej). Prawdopodobieństwo tego np. że w podgrzewanym kocioł­ku woda zamarznie jest, co prawda niezwykle znikome, lecz niezerowe.
Znaczenie prawdopodobieństwa w fizyce okazało się jednak bardziej fun­damentalne, niżby to miało wynikać z modeli termodynamiki statys­ty­cznej, opisującej, koniec końców, makroskopowe stany układów fizycz­nych. Początek wieku dwudziestego przynosi przełom: kwantowy model rze­czywistości. Wbrew intuicyjnym oczekiwaniom fizycznych autorytetów (Einstein: „Bóg nie gra w kości”), prawdopodobieństwo staje się imma­nen­tną cechą mikroświata. Okazuje się wręcz, że nie ma czegoś takiego, jak or­bita elektronu; możemy jedynie mówić o maksimum prawdopodo­bień­stwa (funkcja falowa w równaniu Schrodingera jest duża tam, gdzie prawdopo­dobnie znajduje się cząstka). Okazuje się, że równoczesny po­miar pędu i po­łożenia cząstki a priori nie może być dowolnie dokładny (zasada nieozna­czoności Heisenberga).
Objaśnienie wszelkich zjawisk występujących w świecie (również ma­kro­­skopowych) musi rozpocząć się na poziomie elementarnym, czyli kwan­towym. Jeśli zatem gdziekolwiek należy poszukiwać fundamentalnych me­chanizmów oddziaływania świadomości na materię, to tu właśnie. Kie­rując się tym, niektórzy badacze poszukują „łącznika” między świado­mo­ścią, któ­ra jest wielkością niefizyczną, lecz realną, a rzeczywistością ma­terialną. Ame­rykański fizyk, laureat Nagrody Nobla z 1973 r Brian D. Josephson za­proponował hipotezę o dwojakiego rodzaju zmianach jakim podlegać może funkcja falowa. W warunkach „normalnych” jej ewolucja jest zgodna z rów­naniem Schrodingera (określa ją operator zwany hamilto­nianem). Nato­miast „przy obserwacji” (czyli przy udziale czynnika świado­mości) hamilto­nian zmienia się drastycznie i funkcja ta (wektor stanu) ulega kolapsowi. (Laurence M. Beynam, Fizyka kwantowa i zjawiska paranor­malne).
Myśl tę rozwinął inny fizyk amerykański, Evalyn H. Walker. W zbudo­wa­nym przezeń modelu (a właściwie teorii świadomości) poniżej klasycz­nego (obserwacyjno-teoretycznego) poziomu kwantowego istnieje poziom subkwantowy; jest to miejsce, gdzie lokuje się wszelkie doświadczenie pod­miotowe. Świadomość pozostaje tu w oddziaływaniu ze światem fizy­cznym poprzez wektor stanu opisujący oddziaływania kwantowo-mecha­niczne (tu­ne­lo­wanie elektronów), które stanowią o działaniu synaps (podstawowych elementów mózgu) jako przełączników.(zob. E. H. Walker, N. Herbert, Zmienne ukryte na zbiegu fizyki i zjawisk paranormalnych)
Sedno proponowanych tu modeli objaśniających oddziaływanie świa­do­mo­ści na realizację procesów kwantowych leży w założeniu różnicy za­cho­wania się cząstek pod wpływem świadomości; różnica owa wynika z ”od­chy­lenia” biegu zdarzeń od najbardziej prawdopodobnego toru (jaki za­szedłby w stanie „czystym”) Świadomość działa tu zatem jako swoisty „wzma­cniacz prawdopodobieństwa”.
Koncepcja ta bardzo koresponduje z ciekawą interpretacją mechaniki kwantowej zaproponowaną przez H. Everetta III, J. A. Wheelera i R. N. Gra­hama. Interpretacja ta znana pod nazwą EWG oparta jest o nieska­zi­telny (w sensie matematycznym) model tzw. superprzestrzeni, której każ­dy punkt to cały wszechświat. Rzeczywistość realizuje się poprzez wybór ko­lejnych wirtualnie możliwych wszechświatów zgodnie z regułą maksi­mum prawdopodobieństwa. (zob. Fizyka kwantowa i i zjawiska paranor­malne.)
Jeśli zastosować koncepcję Walkera (kolaps wektora stanu powodowa­ny oddziaływaniem czynnika świadomości - woli) do modelu EWG, okaże się, że owo oddziaływanie to nic innego, jak „zepchnięcie” trajektorii, którą po­dąża realizowana rzeczywistość w kierunku innego - mniej prawdopo­dob­nego punktu superprzestrzeni (wirtualnego wszechświata).
Na pierwszy rzut oka nie zdajemy sobie sprawy z powagi konsekwencji prawdziwości powyższych hipotez. Pierwsze implikacje podważają wiary­godność wszelkich eksperymentów (jeśli ktoś byłby uczuciowo zaangażo­wa­ny w eksperyment, np. chciałby potwierdzić własną hipotezę, mógłby spo­­wodować zmianę jego rezultatów!). Pominąwszy wszelkie inne kon­se­kwencje (m.in. społeczne), zauważmy tylko, że zmieniłby się obraz świa­ta w sposób równie przełomowy jak na początku wieku (newtonowko-koper­nikańska koncepcja czasu i przestrzeni musiała ustąpić ze względu na kon­sekwencje mechaniki kwantowej i obu teorii względności). Subiekty­wizm nabiera tu nowych rumieńców. To już nie tylko zabawa z grą zmy­słów (np. odurzonych halucygenami; ekstremalny obraz znajdujemy w ”Kon­gresie futurologicznym” Lema). To rzeczywisty wpływ zmysłów na materię!
 

Cud objaśniony?

Nas jednak interesuje tu możliwość wyjaśnienia mechanizmów cudów. Przy założeniu prawdziwości powyższych hipotez wydają się one oczy­wi­stymi. Raz jeszcze podkreślę, że wyjaśnienie takie w niczym nie depre­cjo­nuje ich symbolicznego przesłania. Czy jednak owo wyjaśnienie nie desakralizuje cudów? Czy nie zabiera im boskich atrybutów?
Niewątpliwie tak - odpowiedzą „apokaliptycy”, zwolennicy przepaści mię­­dzy rzeczywistością materialną a transcendentną. Rzeczywiście, całko­wi­ta rozłączność sfer sacrum i profanum wyklucza takie rozwiązanie. Czy jednak owa rozłączność da się w ogóle utrzymać - choćby w perspektywie Wcie­lenia?
Zwolennicy wizji przebóstwiającego się w procesie ewolucji Wszech­świa­ta znajdą tu jednak wzmocnienie swych argumentów. Popatrzmy: roz­wój teilhardowskiej noosfery to nasilająca się erupcja myśli, integrującej się świadomości. Im większy stopień integracji tym (należy sądzić) inten­syw­niejsze jej oddziaływanie na materię. To, co kiedyś było cudem (stało poza granicami wytyczonymi przez fizykę), dziś staje się możliwe! I wcale nie mamy do czynienia z jakimś „zawieszeniem praw natury” - po prostu, po­przez wysiłek świadomości (wola, bardzo silna wiara) Rzeczywistość rea­lizuje się innym torem (aktualizując inne wszechświaty wirtualne w super­przestrzeni EWG), niż bywa to w wypadku jego braku.
 

Bóg: Ojciec, czy Ryzykant?

Brnąc konsekwentnie w tym kierunku, musimy zadać pytanie o sta­bil­ność praw rządzących światem. Skoro bowiem Rzeczywistość jest proce­sem, może i prawa fizyki zmieniają się w czasie?
Taka wizja jest fizykom nieobca. Padają tu bardzo poważne hipotezy (np. kwestionuje się stałość stałych fizycznych). Padają też bardziej fanta­styczne, choćby obraz Graczy kształtujących lokalnie pra­wa fizyki w „Nowej Kosmogonii” Lema.
Być może, powyżej pewnego poziomu koncentracji świadomości moż­liwa będzie kreacja praw fizyki. (Zauważmy, że poziom naszej wiary jest praktycznie zerowy; Chrystus wielokrotnie wypominał to swoim uczniom: „jeśli będziecie mieć wiarę jak ziarnko gorczycy...” (Mt 16, 20)). Prędzej czy później przypisane nam będą atrybuty Boga - taka nadzieja płynie z kart Ewangelii. Owa Myśl, która zrodziła świat niewątpliwie nas przekracza. Nie­wątpliwie ku Niej zmierzamy. Lecz czy dojdziemy tam w sposób ciągły, czy skokowy? Któż to wie? Możemy tylko sądzić, że - skoro świat jest pro­cesem, dlaczego miałby się skończyć kolapsem? Skoro Bóg jest Ojcem, to cze­mu nie miałby stopniowo powiększać obszaru naszych możliwości – w mia­rę dojrzewania i wzrostu odpowiedzialności?
Patrząc na świat, trzeba mieć wiele optymizmu, by uwierzyć, że On nie robi tego zbyt pochopnie.

Forum jest miejscem wymiany opinii użytkowników, myśli, informacji, komentarzy, nawiązywania kontaktów i rodzenia się inicjatyw. Dlatego eliminowane będą wszelkie wpisy wielokrotne, zawierające wulgarne słowa i wyrażenia, groźby karalne, obrzucanie się obelgami, obrażanie forumowiczów, członków redakcji i innych osób. Bezwzględnie będziemy zwalczali trollowanie, wszczynanie awantur i prowokowanie. Jeśli czyjaś opinia nie została dopuszczona, to znaczy, że zaliczona została do jednej z wymienionych kategorii. Jednocześnie podkreślamy, iż rozumiemy, że nasze środowisko chce mieć miejsce odreagowywania wielu lat poniżania i ciągłej nagonki na nas przez obóz "miłości", ale nie upoważnia to do stosowania wulgarnego języka. Dopuszczalna jest natomiast nawet najostrzejsza krytyka, ale bez wycieczek osobistych.

Komentarze

Obrazek użytkownika dogard

12-04-2013 [10:15] - dogard | Link:

musze jedno napisac--cholernie sie ciesze,iz fizyka wcale nie jest jednoznacznym wskaznikiem zachowan wszechswiata .Badnia nanoczasteczek wskazuja na dzialania wbrew ustalonym regulom fizyki.Im wiecej hipotez tym mniej wlasciwych odpowiedzi.Wiec wiemy,iz malo co wiemy.To wielce pouczajace.

Obrazek użytkownika tsole

12-04-2013 [10:54] - tsole | Link:

Dobrze ze padło to słowo "ustalonym", bo inaczej myśl ta nie byłaby poprawna. W fizyce najlepiej są widoczne "zakręty" czyli rewolucje burzące dotychczasową wiedzę w  bardzo perfidny sposób, bo jednocześnie ją potwierdzające. Przykład: mechanika relatywistyczna. Szczególna teoria względności obala właściwie klasyczną, galileuszowsko-newtonowską mechanikę, lecz jednocześnie potwierdza jej słusznośc w dziedzinie małych prędkości. Tak, że możemy tu mówić o uogólnieniu. Trochę gorzej jest już z rewolucją kwantową, która zburzyła dotychczasową wiedzę o porządku świata. Z początkiem XX w. to, co wydawało się budowlą zakończoną legło w gruzach i fizyka wkroczyła w erę nowej paradygmatyki. Dziś jest już ona ciasna, mamy w zasadzie dziwną stagnację - dziwną, bo występującą w atmosferze burzliwych dokonań empirycznych (obserwacyjnych). Kto wie, czy ostatnie nie będą zaczynem kolejnej rewolucji w fizyce, bo jeśli okazuje się, że znana nam postać materii stanowi ledwie 5% jej ogółu we Wszechświecie, a pozostałe 95% jest nieosiągalne dla naszej obserwacji, to moim zdaniem coś jest nie halo z teoriami. Mam zamiar o tym pisać na tych łamach, więc już zapraszam :)
Tak więc albo fizyka przeżyje kolejny przełom i powstaną nowe "ustalone" reguły, albo dojdzie do marginalizacji tej dyscypliny. Moim zdaniem poznanie przyrodnicze biegnie asymptotycznie do rzeczywistości, tj zbliżamy się coraz bardziej do prawdziwego obrazu, do którego jednak nigdy nie dotrzemy (jak w przypadku uciekającego horyzontu). To jedna (dla mnie osobiście) z najmocniejszych przesłanek za istnieniem Boga.
Pozdrawiam!

Obrazek użytkownika dogard

12-04-2013 [14:37] - dogard | Link:

mnie nie interesuje,wole PRAWDE---o ktora zaprawde trudno.

Obrazek użytkownika NASZ_HENRY

12-04-2013 [17:14] - NASZ_HENRY | Link:

Nauka każe wątpić;
Religia każe wierzyć ;-)

Obrazek użytkownika Leszek Witkowski

12-04-2013 [19:04] - Leszek Witkowski | Link:

Bardo ciekawe rozwazania.
Dociekliwosc jest jedna z najwspanialszych cech czlowieka rozumnego, a dziecinne pytanie - DLACZEGO ? chyba najistotniejszym pytaniem czlowieka.
Daleki jestem od poznania, a tym bardziej zrozumienia fizyki kwantowej, lecz jak kazdego, frapuja mnie rzeczywiste fakty wymykajace sie prawom fizyki.
Chociaby fenomen Ossowieckiego, Harrisa i innych uzdrowicieli, eksperymenty plk. Norberta Okolowicza, ktore znam z wiarygodnych relacji - "duch" zanurzal reke czy noge w roztopionym wosku i nastepnie wkladal ja do wiadra z woda. Powstawal odlew ktorego w zaden sposob nie mozna bylo wykonac w "fizyczny", ludzki sposob.
Pan Norbert zgromadzil spora kolekcje takich odlewow - wszystkie splonely w Powstaniu, szkoda.
Istnieje wiele innych tego typu zjawisk.
Jak Pan zauwazyl, posiadamy bardzo nikla wiedze o otaczajacym nas swiecie.
Fakty wskazuja, ze swiadomosc, wola, potrafia czynic cuda - wbrew przyjetym prawom.
To fascynuje.
Chociazby jak udokumentowane cudowne zjawiska czynione przez Sw. Kinge.
Albo techniczna strona powstania fotografii, a wlasciwie obrazu negatywowego Chrystusa utrwalonego na Calunie Turynskim, o ktorym wiemy tylko tyle, ze promienie wydobywaly sie z Ciala rownolegle w kierunkach gora - dol, a nie centrycznie dookola jak to powinno byc - zgodnie z logika.
A hipnoza, rozdzkarstwo ! A odrzucana przez naukowcow teoria "Perpetum mobile", ktorym jest przeciez wszechswiat, nie mowiac juz o jego najdrobniejszych czastkach jakimi sa atomy.
To jest wspanialy swiat niewiadomych, a czesto nie odkrytych jeszcze mozliwosci, ktore moga drzemac w kazdym z nas.
Od dawna interesowala mnie odpowiedz na pytanie - skoro materia tworzy energie, a energia ludzkiej woli potrafi stworzyc energie innego rodzaju, to czy mozliwy jest proces stworzenia materii przez jakiegos typu energie ?
Bardzo wielka szkoda ze naukowcy sa tak sceptyczni i niechetni w stosunku do badam zjawisk wymykajacych sie utartym normom.
Coz, ktos powiedzial, ze glupota ludzi inteligentnych jest najbardziej razaca.

Obrazek użytkownika tsole

12-04-2013 [19:17] - tsole | Link:

"Bardzo wielka szkoda ze naukowcy sa tak sceptyczni i niechetni w stosunku do badam zjawisk wymykajacych sie utartym normom."
Rzeczywiście, jest takie zjawisko, także w środowisku przyrodników, gdzie zdawałoby sie, nie powinno brakować ludzi dociekliwych, bez uprzedzeń  i otwartych na poszukiwanie nowych rozwiązań - jedynym kryterium powinna być w tej dyscyplinie weryfikacja empiryczna czyli zgodnośc z doświadczeniem/obserwacją. Tymczasem obserwujemy funkcjonowanie czegoś na kształt "salonu" naukowego, gdzie się nie bada tylko bywa. Gdzie za pewne poglądy, hipotezy, inicjatywy badawcze można popaść w totalny ostracyzm. Los taki spotkał np, wspomnianego u mnie w tekście Everetta, fizyka, który już w latach 50. XX w. postawił hipotezę wieloświatu (multiverse), za co spotkał go taki ostracyzm, wylądował w getcie dziwaków i nikt go poważnie nie traktował. Dziś spekulacje kosmologów nt. multiversu są na porządku dziennym i nikogo nie gorszą.
Z getta zaczyna powoli wyłazić także parafizyka. Sporo sie spekuluje nt. tzw. kwantowej teorii świadomości, powstała nawet taka dyscyplina jak neuroteologia.
Dziękuje za interesujący komentarz i pozdrawiam!

Obrazek użytkownika goral

26-05-2013 [23:18] - goral | Link:

Dziekuje za temat, ktory pan porusza..Nie znalem pana blogu..Ale zakres tematyczny na nim jest fascynujacy dla mnie..Jakze nie moze byc skoro mowimy o Ojcu Stworzenia Wszystkiego..Od wielu lat interesuje sie tematem ,ktory pan tutaj analizuje i przybliza..Nauka Newtona jest praktycznie w dzisiejszych czasach w Agoni..Wyczerpala wszystkie mozliwosci poznawcze,miedzy innymim przez swoj empiryzm..Przyblizyla Poznanie w jakims stopniu,ale bylo w niej tyle niedomowien i bledow logicznych , ze potrzebujemy nowej formy i narzedzia..Nie jest to calkowicie prawda..bowiem to narzedzie jest juz znane,tylko nie umiemy z niego korzystac Mysle o Duchu ktory kazdy z nas posiada i Wolnej Woli ktora to nas obdarzyl..
Bylem scetykiem zapatrzonym w "klasyczny realizm"..(cokolwiek to jest)..Oczywiscie poza tym dialektycznym..
No i dane mi bylo bez udzialu wlasnej woli i checi,doswiadczyc empirycznie tego "czego oko nie widzialo ,uszy nie slyszaly".."Kurtyna Niebios" zostala mi uchylona na chwile....Nie pije nie pale nie znane mi sa jakiekolwiek uzywki,Na dodatek zdarzylo sie to podczas mszy liturgicznej podczas Ofiary Przemienienia... (bylem i jestem wierzacym praktykujacym chrzescijaninem w obrzadku Kosciola Rzymskieg i w tej tradycji bylem wychowywany ,ze wszystkimi Swietymi Sakramentami)Od tego czasu NIC nie jest takie same..Poza Nim..Swiat w ktorym zyje (udanie)moje prywatne zycie..Wkrotce po tym zrozumialem co chcial powiedziec Tomasz z Akwinu w przypowiastce o naszej ludzkiej probie poznania Boskosci Boga...Wracajac do tematu..W post-Newtonowskim swiecie panuje jak na razie haos..Ale w mojej opini jest on tworczy..Ciagle to nowe technologie i instrumenty pomagaja zajrzec dalej.Jego Obecnosc W nas rowniez a moze przede wszystkim pomaga i pozwala wyjsc poza ten kawel skaly nazywany przez nas Ziemia i coraz smialej szukac we wszechswiecie,ktory jak sie okazuje nie jest taki pusty..Ta vacum wszedzie wszechobecna jest pelna Energi..Interesujaca konepcje tworzy i kresli Nassim Haramein w swoim modelu Geometrii Przestrzeni,,Haramein-Rauscher metrics,zaczynaja przyprawiac o bol glowy "uznane slawy" fizyki kwantiwej i "specjalistow" od "strong fields" :)))Wcale udanie zaczyna udawac mu sie praca nad marzeniem Einsteina w poszukiwaniu i nadaniu ksztaltu "United Fields Theory" Wspomnialem tylko o tych probach..A ON musi posiadac niezwykle poczucie humoru..Patrzy na nas i sie usmiecha..Jest to zapraszajacy usmiech..

Obrazek użytkownika tsole

27-05-2013 [13:01] - tsole | Link:

"Kurtyna Niebios" zostala mi uchylona na chwile"
Gratuluję. Ja miałem okres zwątpienia na tyle długi, że jest sens mówić o nawróceniu, lecz stanów mistycznych nie było dane mi skosztować.

"potrzebujemy nowej formy i narzedzia"
Zgoda. Jakkolwiek mam przekonanie, że poznanie (przyrodnicze) zmierza ku nowym paradygmatom, to do Nassima Harameina mam raczej stosunek sceptyczny. Kuhn miał rację z załamywaniem się paradygmatów, ale zawsze nowa fizyka była budowana na fundamencie starej. Nawet często wbrew intencjom takich rewolucji animatorów (vide Planck).

"A ON musi posiadac niezwykle poczucie humoru"
O, z pewnością. Nade wszystko jest jednak pełen troskliwości, choć obserwując świat można dojść do zupełnie przeciwnych wniosków. lecz jeśli zwątpimy - utoniemy.

Obrazek użytkownika goral

28-05-2013 [17:26] - goral | Link:

Zacytuje pana:"Kuhn miał rację z załamywaniem się paradygmatów, ". Tutaj z panem moge sie tylko zgodzic czesiowo..Tak naprawde to nie wiemy jakie byly fundamenty i paradogmaty nauki ktora nazywamy fizyka. Zniszczona i spalona Krolewska Bibioteka w Aleksandrii pozwalila by odpowiedziec na wiele pytan.
W listopadzie 2009 roku ,bylem zaproszony i uczestniczylem w ewenemencie swiatowej skali(nikt wtedy jeszcze o tym nie wiedzial).Byla to skromna i niepozorna wystawa Nowym Yorku pod nazwa The Lost World Of Old Europe
After shock w srodowiskach (kulturoznawstwa ,archeologi,antropologi etc.etc)trwa do dzisiaj i to w wzrastajacej skali.Zalaczam link,(moze zainteresuje..http://www.youtube.com/watch?v...)
Nie ulega watpliwosci,ze logicznym paradgmatem jest zalamywanie sie paradogmatow z panska teza wlacznie:"ale zawsze nowa fizyka była budowana na fundamencie starej" Zaakceptuje pana teze pod warunkiem uwzglednienia mozliwosci,o poznaniach Fizyki w przeszlosci a ktore to z roznych przyczyn sa "chowane pod dywan"..Aby nie byc goslownym przytocze tu tylko nazwisko Tesli..Serdecznie pozdrawiam.

Obrazek użytkownika goral

28-05-2013 [17:43] - goral | Link:

Obrazek użytkownika goral

27-05-2013 [14:40] - goral | Link:

Witam serdecznie..Zostawilem wczoraj nieco "cierpki" wpis na panskim blogu.Mam nadzieje,ze nie zranilem..
Nie wiem czy Gratulacje to wlasciwe slowo..Podczas tego wielominutowego doswiadczenia,w ktorym mi bylo dane uczestniczyc,pamietam wlasne przerazenie i strach ktory mi wtedy towarzyszyl i ktorego poziom byl mi zupelnie nieznany..(a przezylem sporo)..Ten aspekt mojego doswiadczenia pozwolil mi przypomniec,ze Jego nieskonczonej Milosci i Milosierdziu towarzyszy rowniez Jego Boska Potega i nie na darmo jednym z jego imion w naszej ludzkiej probie poznania Jego Boskosci jest El Shaddai...
Pisze pan o wlasnym Zwatpieniu..Moglbym byc przez wieksza czesc wlasnego zycia panskim kompanem w podrozy..
Moge pana zapewnic,ze warto byc cierpliwym w tej naszej wedrowce do Wiecznosci i Niesmiertelnosci..Nic sie nie konczy.."Oko nie widzialo,ucho nie slyszalo"..to co teraz i tutaj doswiadczamy to po moim wtedy przezyciu oceniam jako "catharsis"..Bowiem rzeczywiscie trzeba byc niezmiernie czystym aby moc z nim obcowac w Wiecznosci..Tutaj krotochfilnie przyrownal bym siebie do zarowki hologenowej,na ktorej dotkniecie tlustego palca pozostawia slad..Maly i nieistotny,,wystarczajacy jednak aby po zaswieceniu ta zarowka natychmiast sie spalala..Czyzby nasza inperfekcja i brak czystosci w Jego Obecnosci powodowal ten sam efekt na naszych Duszach??
Szczerze sie ciesze cie,ze poznalem pana blog..Pomoze mi on kroczyc z wieksza pewnoscia w kierunku Swiatla,nie wspomnajac, ze razem w drodze jest latwiej i ciekawiej..