„To niemożliwe, żeby bank tworzył pieniądze”

   Rozmawiam o tym z ludźmi od lat. Z przedsiębiorcami, inżynierami, lekarzami, wykładowcami. Z osobami z tytułami naukowymi, certyfikatami, medalami i dyplomami. Wydawałoby się – elita intelektualna. I za każdym razem reakcja jest niemal identyczna: uniesienie brwi, protekcjonalny uśmiech, a czasem wręcz irytacja. „Banki nie tworzą pieniędzy, człowieku! Przecież to brednie!”. Gdy próbuję tłumaczyć, że bank komercyjny kreuje nowe pieniądze w momencie udzielania kredytu — z powietrza, na podstawie obietnicy spłaty — słyszę, że „czytałem za dużo teorii spiskowych”. A przecież nie mówię niczego, czego nie potwierdziłby raport Banku Anglii czy publikacje NBP.
Dlaczego więc tak trudno przebić się z tą wiedzą? Bo uderza w coś znacznie bardziej wrażliwego niż niewiedza — w nasze poczucie, że żyjemy w logicznym, uczciwym i przewidywalnym świecie.

Wiedza, której nikt nas nie nauczył

   Od dziecka uczymy się wielu rzeczy: że trzeba ciężko pracować, oszczędzać, być odpowiedzialnym. Uczymy się o liczbach, procentach, a potem o inflacji i podatkach. Ale nikt — ani w szkole, ani na studiach — nie tłumaczy, skąd naprawdę bierze się pieniądz. Nie uczy się, że niemal cały pieniądz w gospodarce to dług wygenerowany przez banki komercyjne, które przyznają kredyty, tworząc środki, których wcześniej nie było.
Zamiast tego mamy ekonomiczne bajki: że państwo „drukuje pieniądze”, że trzeba „zaciskać pasa”, że deficyt to zawsze zło. Te frazesy działają jak mantry – i kiedy ktoś je kwestionuje, pojawia się naturalny opór. Bo przecież gdyby to była prawda, to mówiono by o tym głośno, prawda?

No właśnie: dlaczego nikt o tym nie mówi?

Wiedza niewygodna jest spychana do narożnika

   Gdyby społeczeństwo naprawdę zrozumiało, jak działa obecny system finansowy — że działa niczym odkurzacz zasysający pieniądz od dołu do góry; że dług publiczny jest nie do spłacenia nie dlatego, że „państwo jest rozrzutne”, ale dlatego, że system tak został zaprojektowany — to legitymacja dla obecnej elity władzy ekonomicznej rozpadłaby się jak domek z kart.
Zrozumienie natury pieniądza zniszczyłoby zaufanie do banków, obnażyłoby impotencję polityków i kompromitowałoby media powtarzające przez dekady, że „nie ma pieniędzy”. A więc... lepiej milczeć.

Dlatego śmieszymy, drażnimy, irytujemy

   Osoby, które próbują tłumaczyć problem długu systemowego, niewydolności gospodarki i konieczności reformy pieniądza, traktowane są jak dziwacy. W najlepszym razie jak idealiści bez kontaktu z realiami. W najgorszym – jak groźni szarlatani.
To mechanizm obronny. Ludzie nie chcą wiedzieć, że pracują w systemie, który ich wykorzystuje. Że nawet jeśli przedsiębiorstwo działa świetnie, to cała gospodarka nie może się zbilansować, bo w systemie brakuje pieniędzy na spłatę odsetek. Że wzrost jest nie opcją, lecz koniecznością, bo bez niego wszystko się zawali.

Ale to nie znaczy, że mamy milczeć

   Wiedza na temat systemu pieniądza dłużnego, automatyzacji, strukturalnego bezrobocia i suwerenności ekonomicznej musi wyjść poza niszowe kręgi. Bo bez tej świadomości – ani obecny rząd, ani żaden przyszły nie będzie w stanie uniknąć katastrofy. Już teraz Polska znalazła się w fazie nadmiernego deficytu. Już teraz spłacamy długi, zaciągając nowe. Już teraz płacimy za system, który nie działa.
Jeśli się nie obudzimy, obudzi nas inflacja, kryzys i społeczne rozruchy.
Więc mówmy — nawet jeśli nas wyśmiewają. Historia pokazuje, że prawda zawsze zaczyna się od niewygodnych pytań.

Praeterea, puto Kaczyński discedere debere et Sakiewicz veniam petere.