Musi być źle z budżetem

Musi być źle z budżetem, skoro  Domański sprzedał bony skarbowe, aż za 12 mld zł

1. Dosyć niespodziewanie 13 i 20 stycznia zostały zorganizowane przez ministerstwo finansów dwa przetargi na sprzedaż bonów skarbowych, w pierwszym terminie 45- tygodniowych, w drugim 44 -tygodniowych. W pierwszym przetargu sprzedano bony skarbowe za 4,88 mld zł przy średnim oprocentowaniu 5,45%, w drugim za 5,38 mld zł przy oprocentowaniu 5,44%, przy czym w obydwu przypadkach, bony będą dalej oferowane w ramach sprzedaży dodatkowej po minimalnej cenie z zaakceptowanych ofert, chodzi bowiem o pozyskanie zaplanowanej kwoty 12 mld zł. Bony skarbowe to krótkoterminowe papiery wartościowe z terminem zapadalności krótszym niż 1 rok, przy czym ich atrakcyjność dla nabywców polega na tym, że kupujący otrzymuje odsetki z góry, bo kupuje bony z odpowiednim dyskontem.
 
2. Wcześniej emisje bonów zdarzały się niezmiernie rzadko, ostatni przetarg na sprzedaż bonów skarbowych miał miejsce w kwietniu 2020 roku, a więc blisko 5 lat temu,  na początku pandemii Covid19, kiedy nagle potrzebne były dodatkowe duże środki na finansowanie pomocy przedsiębiorcom i ogromnych dodatkowych wydatków w ochronie zdrowia. Przy czym wtedy mimo nagłej potrzeby finansowania ogromnych wydatków budżetowych, oprocentowanie oferowanych bonów wyniosło tylko 0,5% w stosunku rocznym, teraz jest ono aż 11 razy wyższe. Trzeba oczywiście wziąć pod uwagę, że w związku z podwyższoną inflacją RPP prowadzi politykę utrzymania podwyższonych stóp procentowych ,a ta podstawowa stopa banku centralnego jest na poziomie 5,75%. Decyzja ministra finansów o sprzedaży bonów o wartości prawie 12 mld zł , przy tak wysokim oprocentowaniu, w sytuacji kiedy polskie 10-letnie obligacje skarbowe, mają  je zaledwie o 0,5 pp wyższe, świadczy o tym, że w budżecie na początku roku wręcz dramatycznie brakuje pieniędzy i musi on je pożyczać tak naprawdę na „lichwiarskich” warunkach.
 
3. Przypomnijmy, że po zwiększeniu przez rząd Tuska w ubiegłym roku deficytu budżetowego do 240 mld zł  ( jak informuje MF o jego ostatecznej wysokości dowiemy się pod koniec lutego tego roku), oraz uchwaleniu budżetu na 2025 rok z deficytem w wysokości  aż 290 mld zł, łącznie w ciągu zaledwie 2 lat, deficyty te sięgną aż 530 mld zł. Powiększą one polski dług publiczny, liczony metodą unijną z 49,6% PKB w 2023 roku do 59,8% PKB w 2025 roku i aż 61,3 % PKB w roku 2027, a jak szacuje Komisja Europejska   przekroczy on 63% PKB. W tej sytuacji aby obsłużyć potrzeby pożyczkowe netto budżetu państwa, tylko w roku 2024, trzeba było pożyczyć przynajmniej 220 mld zł, a w roku 2025, aż blisko 370 mld zł, a więc łącznie prawie 600 mld zł.
 
4. Takie pieniądze polskie państwo oczywiście jest w stanie pożyczyć, ale wiąże się to z gwałtownym wzrostem kosztów obsługi długu Skarbu Państwa, które jeszcze w 2023 roku wynosiły około 60 mld zł, w 2024 ponad 67 mld zł (nie ma jeszcze ostatecznych informacji ministra finansów, ale w związku ze wzrostem oprocentowania polskich obligacji, były one zapewne o parę miliardów zł wyższe).W roku 2025 miały wynieść ok.76 mld zł, w roku 2026 mają wynieś ok. 92 m ld zł, w kolejnych latach przekroczą 100 mld zł rocznie, ale gdy już teraz minister finansów krótkoterminowo pożycza na  prawie 5,5%, przekroczenie tej ostatniej kwoty nastąpi dużo szybciej. Koszty te to tej pory były wyraźnie niższe od 2 % PKB, w latach 2023-2025  wyniosą odpowiednio 1,8% ; 1,85% , 1,9%, natomiast od roku 2026 będzie to już zdecydowanie powyżej 2%  PKB, w roku 2027, aż 2,32% PKB.
 
5. Niestety przekroczenie przez koszty obsługi długu 2% PKB, powoduje, że znajdziemy się pod „specjalną obserwacją” rynków finansowych, a to oznacza gwałtowne podwyższenie kosztów pożyczania. Już obecnie jak wspomniałem oprocentowanie 10-letnich polskich obligacji przekroczyło 6% ( w styczniu wynosi już 6,1%), a do niedawna oscylowało w granicach 5% i to są niestety koszty rządzenia Polską przez ekipę, której znakiem rozpoznawczym jest ciągle stwierdzenie byłego ministra finansów Jana Vincenta Rostowskiego „piniędzy nie ma i nie będzie”. Decyzja ministra Domańskiego, żeby pożyczyć krótkoterminowo aż 12 mld zł na „lichwiarskich” warunkach, tylko potwierdza, że dochody budżetowe muszą iść bardzo słabo, a gotówka temu rządowi potrzebna jest jak powietrze.