Bohaterowie Rzeczypospolitej. Admirał Jerzy Świrski

"ADMIRAŁ JERZY ŚWIRSKI zm 12 czerwca 1959 r w Londynie. Jest jednym z najbardziej niesprawiedliwie ocenianym oficerem w historii polskiej floty wojennej. Tymczasem to właśnie jemu zawdzięcza ona dni swojej największej chwały. Oficer Floty Imperium Rosyjskiego, kontradmirał Marynarki Wojennej, szef Kierownictwa Marynarki Wojennej (1925–1947), wiceadmirał Marynarki Wojennej Polskich Sił Zbrojnych.
aż do jej rozformowania w 1947 r. Po wojnie pozostał na emigracji.

Z jednej strony autor nadambitnych planów rozbudowy floty, z drugiej – człowiek, który dzięki akcji "Peking" uratował przed niechybnym zniszczeniem najważniejsze polskie jednostki. Z jednej strony człowiek, który dowodził flotą w godzinach najcięższej próby, z drugiej – autorytarny przełożony, którego postawa była krytykowana przez podwładnych. Do dziś pozostaje jednym z najbardziej niejednoznacznych polskich dowódców doby II wojny światowej.

Jerzy Świrski urodził się 5 kwietnia 1882 w Kaliszu, w ówczesnym Królestwie Polskim. Jego ojciec Włodzimierz, pochodzący z kniaziowskiej rodziny h. Lis, był oficerem armii rosyjskiej, dowódcą piechoty fortecznej w Dęblinie. Matką była Celina z Wasiłowskich, z domu Turskiej (siostrą Celiny była Maria Konopnicka) 

Ukończył Korpus Kadetów w Moskwie. W latach 1889–1902 uczył się w Morskim Korpusie w Petersburgu Był również absolwentem kursu dla oficerów nawigatorów. W 1902 otrzymał promocję oficerską i jako miczman zasilił carską Marynarkę Wojenną. 

Początkowo był oficerem wachtowym i młodszym oficerem nawigacyjnym krążownika „Askold”. Służył nst we Flocie Czarnomorskiej, od 1905 r oficer wachtowy pancernika „Rostisław” stawiacz min „Dunaj” i kanonierki „Doniec”.

Następnie pływał jako oficer minowy i oficer nawigacyjny na stawiaczu min „Dunaj” oraz oficer nawigacyjny na krążowniku „Pamiat' Merkurija”.

 W 1908 r na krótko został kierownikiem wyszkolenia stawiacza min „Kronsztadt”. W latach 1909–1911 był oficerem nawigacyjnym na krążowniku „Pamiat' Merkurija” (po raz drugi) i pancerniku „Jewstafij”. Służył też jako oficer nawigacyjny Dywizjonu Torpedowców i dowódca torpedowca „Striemitielnyj”. 

W 1912 r został flagowym oficerem nawigacyjnym Brygady Pancerników. Od 1914 był członkiem komisji ds. szkolnych we Flocie Czarnomorskiej.

Podczas I wojny światowej zajmował stanowisko oficera nawigacyjnego Floty Czarnomorskiej, gdzie w 1917 awansował do stopnia kapitana I rangi (komandora).
W roku 1918 został szefem Sztabu Morskiego i ministrem spraw morskich Ukraińskiej Republiki Ludowej. W tym samym roku otrzymał awans na kontradmirała Hetmanatu.

Jeszcze przed końcem wojny, w grudniu 1917 roku, nawiązał pierwsze kontakty z polskimi organizacjami, był aktywnym członkiem Domu Polskiego w Sewastopolu. Po upadku URL powrócił do Polski. 

Początkowo był dyrektorem Ligi Odrodzenia Marynarki Polskiej, a następnie wyjechał do Francji, gdzie udzielał się w Komitecie Narodowym Polskim.

20 maja 1919 r został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony z dniem 14 kwietnia 1919 roku do Departamentu dla Spraw Morskich w Warszawie na stanowisko szefa Sekcji Organizacyjnej. 

10 lipca 1920 roku został zastępcą szefa Departamentu dla Spraw Morskich w Warszawie. W okresie od 6 sierpnia do 5 września 1920 roku pełnił obowiązki szefa departamentu.

Od września 1920 r był dowódcą Wybrzeża Morskiego w Pucku. 30 stycznia 1921 roku został zatwierdzony w stopniu pułkownika marynarki z dniem 1 kwietnia 1920 r i 5. lokatą w Korpusie Morskim. 

15 lutego 1921 r stopień pułkownika marynarki został mu zmieniony na stopień komandora. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu komandora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r i 4. lokatą w Korpusie Morskim. 
 
24 listopada 1922 r Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz zatwierdził go z dniem 1 stycznia 1922 r na stanowisku dowódcy Floty i komodora z siedzibą w Pucku. 

8 sierpnia 1924 r przeniósł się wraz z Dowództwem Floty do Gdyni-Grabówka.

19 maja 1925 r Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zwolnił go ze stanowiska dowódcy Floty i mianował szefem Kierownictwa Marynarki Wojennej w Warszawie.

2 grudnia 1930 r Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki nadał mu z dniem 1 stycznia 1931 r stopień kontradmirała w korpusie oficerów marynarki wojennej i 1. lokatą. Jednocześnie zezwolił mu na nałożenie oznak nowego stopnia przed 1 stycznia 1931 r.

W imieniu Skarbu Państwa podpisywał umowy na budowę niszczycieli, okrętów podwodnych i stawiacza min ORP "Gryf".
4 września 1939 ewakuował się wraz z Ministerstwem Spraw Wojskowych do Francji, a następnie do Wielkiej Brytanii. 

W tym samym roku podpisywał wraz z Wodzem Naczelnym, generałem broni Władysławem Sikorskim i ambasadorem Edwardem Raczyńskim umowę polsko-brytyjską. Generał Sikorski powierzył mu dalsze pełnienie funkcji szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej.

W 1941, wkrótce po awansie na wiceadmirała, popadł w konflikt z generałem Sikorskim, który postanowił go odwołać. W konsekwencji posadę stracił także zastępca wiceadmirała Świrskiego komandor Karol Korytowski.

Pretekstem stała się samobójcza śmierć dowódcy ORP "Wilk" i grupy okrętów podwodnych, komandora podporucznika Bogusława Krawczyka, który nie mógł pogodzić się z polityką kadrową admirała.

Lojalność wobec sojuszników przyniosła mu Order Łaźni. W październiku 1942 r Morgenstern odszedł na własną prośbę, a na jego stanowisko powrócił Korytowski. 

Po śmierci generała Sikorskiego adm. Świrski odzyskał dawną pozycję.

Po wojnie admirał Świrski nie powrócił do Polski i pozostał na emigracji. Był wybitnym dowódcą i politykiem. Wpisał się w historię Polski nie tylko jako doskonały oficer, dowódca i wychowawca marynarskich pokoleń.

Ale także jako twórca trzech znaczących planów rozwoju Polskiej Marynarki Wojennej: Głównych wytycznych dla sanacji Marynarki Wojennej (1925), koncepcji funkcjonowania PMW w oparciu o bazy brytyjskie (1939) oraz Rozwoju Marynarki Wojennej po wojnie (1943).

Zmarł 12 czerwca 1959 w Londynie; został pochowany na tamtejszym cmentarzu Brompton.
.

ODZNACZENIA.

* Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)

* Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)

* Złoty Krzyż Zasługi (18 marca 1933)

* Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[

* Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

* Order św. Anny II i III klasy z mieczami (Rosja)

* Order św. Stanisława II i III klasy z mieczami (Rosja)

* Order św. Włodzimierza IV klasy z mieczami (Rosja)

*Order Krzyża Wolności (Finlandia)

* Komandor Orderu Białej Róży (Finlandia)

* Komandor z Gwiazdą Orderu Łaźni (Wielka Brytania)

* Krzyż Wielki Orderu Miecza (Szwecja, zezwolenie w 1934)

* Wielki Oficer Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa, 1934)

* Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)

* Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja)

* Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja, 1914)

* Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)

* Order Zasługi Morskiej (Francja, 1931)

* Medal Zwycięstwa (międzysojuszniczy)

* Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (28 czerwca 1957).."

https://www.facebook.com/share...