Wracamy do polskości? Rząd Olszewskiego i jego obalenie

Dziś to pytanie zadają na ulicach Warszawy.
A ja dziś wspominam 4 czerwca 1992.
Wracam do tematu polskości. O książce Artura Kłusa pt. Premier. Jan Olszewski"

Temat, o którym zawsze warto myśleć i dyskutować, to dalsze losy Polski. W 34 latach istnienia III RP było wiele wydarzeń również dramatycznych, a najważniejsze moim zdaniem za czasów ustroju postpezetpeerowskiego były dwa: obalenie przez większość sejmową rządu Jana Olszewskiego nocą z 4 na 5 czerwca 1992 roku i śmierć prezydenta Lecha Kaczyńskiego w wybuchu samolotu nad Smoleńskiem porankiem pamiętnego 10 kwietnia 2010.

O premierze Olszewskim przez całe lata w III RP było do niedawna dość głucho. Wypadł z łaski i pamięci części również swoich dawnych, dziś najbardziej wpływowych przyjaciół, a choćby tylko znajomych, często wręcz swoich klientów za czasów PRL. Bronił  przyjaciół za darmo przed łapskami „organów” w PRL, zaciekle, inteligentnie, bo cenił ich za to, co robili w opozycji. Ale oni się z nim pokłócili (mantra już od 1991 roku: „Co się stało z tym cudownym człowiekiem?”), jak mawiał śp. Jerzy Targalski „wyrzucili go na śmietnik”. Był ośmieszany, nazywany „oszołomem”, choć jego szlachetna postać i mądre słowa utrudniały działanie przemysłu pogardy.

Na tle tego przemilczenia wyróżniały się dwie jedyne przez ponad 20 lat książki o nim i jego rządzie (wyjątkowo bywają na Allegro). To wspaniały wywiad pt. „Prosto w oczy” Ewy Polak-Pałkiewicz o latach PRL-u i III RP i „Przerwana premiera ”Janka Strękowskiego i Radosława Januszewskiego, wówczas dziennikarzy „Tygodnika Solidarność”, opis kilku dni, które wstrząsnęły Polską, czyli demokratycznego zamachu stanu na rząd Olszewskiego. Historia jednak powoli oddaje mu sprawiedliwość. Po śmierci Olszewskiego, wyszły jego wspomnienia pt. „Ta historia wciąż trwa”, spisane przez Justynę Błażejowską, i jej autorstwa cieniutka broszurka biograficzna, powstaje biografia adwokacka Premiera, który w końcu był prawnikiem i większość życia adwokatem. Ale to już ostatnie lata, po śmierci Mecenasa.

Wyszła też w ostatnich latach bardzo gruba, jak to dziś w modzie, książka Artura Kłusa pt. „Premier Jan Olszewski”, ofiarowana mi przez Autora ponad trzy lata temu (jestem pełna winy, że piszę o niej dopiero dziś). Ten niezbędnik dziennikarza niezwykle obszernie, z licznymi dokumentami, 19 rozmowami z Janem Olszewskim, dziesiątkami  wywiadów z jego współpracownikami, adwersarzami, ówczesnymi dziennikarzami itd., niemal dzień po dniu opowiada o okolicznościach sprawowania władzy i losach tego rządu. Autor, socjolog i historyk, na ponad 820 stronach metodycznie opisuje w niej fakty, ludzi i okoliczności z sześciu miesięcy funkcjonowania rządu Jana Olszewskiego, pierwszego premiera rządu, powstałego po pierwszych od końca lat 1930. wolnych wyborach parlamentarnych (jesienią 1991).
Artur Kłus opisał, co przez długie lata III RP można było znaleźć w podręcznikach zreformowanego parokrotnie do imentu szkolnictwa  o tym spadkobiercy najlepszych tradycji polskich, tradycji PPS, zasłużonym dla walki z komunizmem współtwórcy Polskiego Porozumienia Niepodległościowego, doradcy wielkich, obrońcy maluczkich, współtwórcy Komitetu Obrony Robotników, współautora terytorialnej koncepcji NSZZ „Solidarność” itd.

Autor zerknął, co jest o Olszewskim w podręcznikach historii, a zrobił to w roku 2019, nie tak znowu dawno. Kilka szczegółowo przejrzał. Było niewiele i fałszywie. Cytuję za nim. Np. chodzi o „polityka wprawdzie wywodzącego się z obozu solidarnościowego, lecz sterującego w kierunku własnego, prawicowego, przeciwnego nurtowi liberalno-demokratycznemu, ugrupowania politycznego. (…) psychozy lustracyjno-dekomunizacyjnej, każącej szukać współpracowników b. służb bezpieczeństwa szczególnie wśród polityków. (…) Nie oszczędzono nawet samego Lecha Wałęsy.”(1) Albo tak, w podręczniku dla szkół średnich: „Macierewicz wybrał teczki tych osób z akt MSW, nie sprawdzając ich autentyczności i zawartości.”(2) Albo inny podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych: „Olszewski został odwołany w związku z tzw. aferą lustracyjną. Ówczesny szef MSZ [!] [Macierewicz] przedstawił najwyższym władzom państwowym i klubom parlamentarnym dwie listy nazwisk osób rzekomo powiązanych z peerelowskimi służbami bezpieczeństwa.”(3) Pomijam już fakt, że tak ważnemu rządowi poświęca się tam po dwa zdania, akapit.

A my nie możemy dziś wyjść ze zdumienia, że dorośli już ludzie, kształceni z tych podręczników, nie mają pojęcia o niczym. Mam nadzieję że te haniebne cytaty i opracowania tak poważnego tematu w fałszywych dwóch zdaniach czy chudym akapicie, są już usunięte z podręczników, a jeżeli nie, to jest wielkie zadanie dla Ministra Czarnka i ludzi, którzy w odpowiednim departamencie MEN-u mają przeglądać tzw. podstawy programowe i odchudzać programy, żeby nie były absurdalnie rozdęte, ale oprócz tego sprawdzić, czy to, czego uczymy młodych Polaków, jest prawdziwe.

Wracając do książki Artura Kłusa. Tak ocenił on okres sprawowania władzy przez rząd Jana Olszewskiego: „Te kilka miesięcy ukształtowało nie tylko polską scenę polityczną na kolejne dziesięciolecia, ale również wyznaczyło kierunek rozwoju krajowej polityki, w końcu ugruntowało także myśl polityczną, także po konserwatywnej stronie sceny.” Na marginesie - nie chodziło moim zdaniem o stronę „konserwatywną”, i dziś w gruncie rzeczy chodzi o to tylko częściowo, przeciw rozpasaniu niektórych form tzw. ponowoczesności. O to, że była dzika prywatyzacja, czyli uwłaszczenie nomenklatury, gdzie sprzedawano zakłady pracy za złotówkę. Że gospodarka liberalizowała się na sposób osiemnastowieczny, lekceważąc los wielu ludzi, skazywanych na bezrobocie. Od pamiętnych wyborów kontraktowych 1989 roku, a nawet wcześniej, od planów powołania okrągłego stołu i dopuszczenia do władzy „rozsądnej” części opozycji, ustępującym postkomunistom chodziło o to, jak zmienić system gospodarczy i społeczny Polski, pozostawiając ją jednak w kręgu interesów i wpływów Rosji, a Polacy, którzy walczyli dziesiątki lat o niepodległość, rozumieli ją zawsze tak, żeby tych wpływów nie było.  

Dlaczego był zamach na ten rząd? Dlatego, że uniemożliwił Lechowi Wałęsie umowę z Rosjanami o pozostawieniu rosyjsko-polskich spółek gospodarczych w bazach sowieckich po wyjściu ich wojsk z Polski, sprawa słynnego szyfrogramu do Moskwy, gdzie Wałęsa układał się z Rosjanami. Można sobie wyobrazić, jaką rolę pełniłyby dzisiaj. Wałęsa w obliczu "niemożliwości współrządzenia" z rządem, złożył 26 maja wniosek o odwołanie krnąbrnego rządu. Dwa dni potem, 28 maja, poseł Janusz Korwin-Mikke wrzucił skrótowy projekt uchwały lustracyjnej. Została uchwalona. Popularnie uważana za jedną z przyczyn obalenia tego rządu, lustracja była prowokacją. Gotowa już prawie była dobrze pomyślana ustawa lustracyjna, z możliwością odwoływania się itd. Rząd musiał robić to, co nakazywał Sejm, wykonał uchwałę Sejmu. Wykonał, przesłał do Sejmu listę agentów, mobilizując tym samym kilkudziesięciu "umoczonych" posłów do głosowania za wcześniejszym wnioskiem Wałęsy o dowołanie rządu. Prawdziwie zainteresowani nie byli TW, tylko funkcjonariusze. Awantura o "agentów" przysłoniła ich interesy.

Zasługą rządu Jana Olszewskiego było rozpoczęcie wyprowadzania z Polski wojsk Związku Radzieckiego, czyli Rosji a Polski z kręgu jej wpływów oraz próby odsunięcia od beneficjów stanu esbeckiego. Czyja ma być Polska? pytał premier Jan Olszewski 4 czerwca 1992 w wieczornym orędziu telewizyjnym. „A kto go tam wpuścił?!” pytali rozeźleni komentatorzy z tzw. wolnej prasy, a „wpuścił" go chwilowy szef TVP, Zbigniew Romaszewski.

Odpowiedź była prosta: Polska ma należeć do narodu polskiego dla dobra polskiego narodu, społeczeństwa, obywateli polskich. Ma być państwem bezpiecznym militarnie, gospodarczo, społecznie, energetycznie, finansowo.

I tak byłoby warto trzymać i dziś.