Bohaterowie Rzeczypospolitej. Stefan Rowecki "Grot"

Wysłane przez Tezeusz w 30-06-2025 [20:06]

STEFAN ROWECKI ,,GROT" 30 CZERWCA 1943 r ARESZTOWANY PRZEZ GESTAPO w warszawskim mieszkaniu przy ul. Spiskiej. Komendant główny AK został wydany Niemcom przez agentów Gestapo Blankę Kaczorowską, Ludwika Kalksteina i Eugeniusza Świerczewskiego. Nikt nie przypuszczał, że zaufani ludzie z AK współpracują z Gestapo. Do czasu, gdy wydał na śmierć gen. Roweckiego.

Kalkstein i Kaczorowska. Kochankowie, którzy wydali gen. ,,Grota". Byli w czasie okupacji agentami gestapo, zdradzali konspiracyjnych kolegów Niemcom, później wydawali akowców, komunistom. To najbardziej znani polscy zdrajcy II wojny światowej. Ciekawostką jest to, że 2 żona Kalksteina, Teresa to wdowa po Edwardzie Ciesielskim, znanym z ucieczki KL Auschwitz, z Witoldem Pileckim.

Razem wydali na śmierć w niemieckich katowniach setki akowców, w tym charyzmatycznego szefa Armii Krajowej, gen. STEFANA GROTA-ROWECKIEGO.
Link do opracowania o nich podaję na końcu tekstu.
.

STEFAN ROWECKI ,,GROT"

Był średniego wzrostu. Posiadał bujną, czarną czuprynę. Bardzo dbał o swój wygląd zewnętrzny. Codziennie wymagał, by ordynans dokładnie czyścił jego wojskowe buty. Jako dziecko był grzecznym chłopcem, ale bardzo żywym, lubiącym rozmawiać z kolegami podczas lekcji.

Jako 13 latek z prochu wyjętego z nabojów myśliwskich skonstruował petardę, którą następnie rzucił pod kopyta końskie patrolu rosyjskiego. Jako 15 latek oblewał atramentem płaszcze swych rówieśników, uczęszczających do rosyjskiej szkoły.

Przyszły dowódca AK od wczesnego dzieciństwa interesował się wojskowością i historią. Gdy był nastolatkiem, by kształtować swój charakter i odwagę, urządzał nocne wyprawy na cmentarz, kąpał się w lodowatej rzece i uczestniczył w całodniowych, hartujących marszach. Za swego ulubionego władcę polskiego uważał Władysława Łokietka.

Stefan Rowecki był człowiekiem niezwykle obowiązkowym i bardzo pracowitym. Wstawał już o 5 rano. Czytał aż do późnej nocy, najczęściej literaturę z dziedziny wojskowości oraz książki historyczne, a także biografie sławnych ludzi.

Uwielbiał jazdę konną. Był właścicielem dwóch koni: „Kolumba” i „Zuli”. Jedną z jego pasji było również myślistwo. Najczęściej polował na kuropatwy, bażanty i zające. Ponieważ był myśliwym, bardzo lubił zwierzęta.

Był także wędkarzem. Łowił ryby również podczas okupacji. Uprawiał ponadto sport strzelecki, pływał i jeździł na nartach.

Generał „Grot” zbierał znaczki pocztowe i kolekcjonował motyle. Choć sam nie robił zdjęć, gromadził fotografie, które sam wklejał do albumów fotograficznych.

Stefan Rowecki chętnie chodził do kina i teatru. Nie przepadał za operą, nie potrafił tańczyć. Był doskonałym gawędziarzem, miał świetny wzrok. Posiadał wielkie poczucie humoru, uwielbiał przebywać na świeżym powietrzu.

Podczas wakacji najczęściej wyjeżdżał z rodziną nad morze. Z kolei ferie zimowe często spędzał w Zakopanem. Lubił wycieczki krajoznawcze, podczas których łączył zwiedzanie z poznawaniem historii odwiedzanych miejsc.

Stefan Rowecki świetnie znał język niemiecki, gorzej angielski i francuski. Nie palił papierosów, ale przepadał za słodyczami.

Stefan Rowecki to wzór patriotyzmu. Dowódca, który cieszył się pełnym zaufaniem, nie tylko wśród żołnierzy. Gen. Grot-Rowecki dowodził całą Armią Krajową i koordynował cały ruch oporu społeczeństwa Polskiego przeciw okupantom.

Z żelazną konsekwencją przestrzegał zasady celowości walki. Rozkazy strzelania do okupanta na większą skalę wydał dopiero jesienią 1942 r w okresie bestialskiej operacji wysiedlania polskich wsi na Zamojszczyźnie.
.

DZIECIŃSTWO I MŁODOŚĆ

Urodził się 25 grudnia 1895 r. w Piotrkowie Trybunalskim. Od 1911 r. w konspiracji niepodległościowej, współorganizator skautingu w rodzinnym mieście. W 1913 r. wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich.

W 1914 r przeszedł na tereny Galicji, gdzie uczęszczał na kursy podoficerskie oraz przygotowywał się do prowadzenia zajęć instruktorskich z zakresu budowy broni palnej, stosowania materiałów wybuchowych itp.

W sierpniu 1914 r. wstąpił do I Brygady, służąc w batalionie dowodzonym przez Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza. W styczniu 1915 r. Stefan Rowecki mianowany podporucznikiem, stając się jednym z najmłodszych oficerów w I Brygadzie.

W trakcie kryzysu przysięgowego w 1917 r. został internowany w obozie w Beniaminowie. Po kilku miesiącach niewoli wstąpił do Polnische Wehrmacht, w której służył do końca wojny.

W listopadzie 1918 r. por. Rowecki wstąpił do odradzającego się Wojska Polskiego. Brał udział w walkach z Ukraińcami, a następnie w wojnie polsko-bolszewickiej. Wykazał się jako doświadczony oficer frontowy w obronie Kowla oraz w trakcie bitwy warszawskiej.

W okresie pokoju uczęszczał na kursy i szkolenia w Wyższej Szkoły Wojennej, a następnie rozpoczął karierę w Wojskowym Instytucie Naukowo-Wydawniczym rozwijając swoje zainteresowania w dziedzinie teorii wojskowości. Jest m.in. autorem wielokrotnie wznawianej książki pt. „Walki uliczne”.

W 1924 r. został redaktorem naczelnym „Przeglądu Wojskowego”, którym pozostał pomimo formalnego odejścia z redakcji. W 1930 r. jako podpułkownik objął dowództwo 55 pułku piechoty w Lesznie.
.

II WOJNA ŚWIATOWA

W przededniu II wojny światowej płk Stefan Rowecki został mianowany dowódcą Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej.

We wrześniu 1939 r. mimo iż jednostka była w fazie organizacji, skierowano ją do działań w ramach Armii „Lublin” gen. Tadeusza Piskora. Brygada Roweckiego mimo pokonania Niemców w bitwie pod Annapolem, zmuszona została do odwrotu.

W następnych dniach jednostka wzięła udział w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. 20 września gen. Piskor nakazał swojej armii kapitulację. Płk Rowecki nakazał żołnierzom zniszczyć sprzęt, a następnie usiłował bez powodzenia przedostać się na Węgry.

Po powrocie do Warszawy Stefan Rowecki skontaktował się gen. Michałem Tokarzewskim-Karaszewiczem, dowódcą konspiracyjnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski. Po przemianowaniu SZP na Związek Walki Zbrojnej płk Rowecki został mianowany dowódcą ZWZ na terenach okupowanych przez Niemców.

Latem 1940 r. został awansowany na generała brygady, a na wniosek gen. Sosnkowskiego został mianowany Komendantem Głównym ZWZ i Dowódcą Sił Zbrojnych w Kraju. Rowecki ps„Grot” stworzył od podstaw konspiracyjną armię w okupowanym kraju.

W składzie podziemnych struktur istniały m.in. oddział wywiadu, łączności, Biuro Informacji i Propagandy i Związek Odwetu. Pod dowództwem gen. Roweckiego intensywnie prowadzono akcję scalania organizacji konspiracyjnych. W rezultacie 14 lutego 1942 r. powstała Armia Krajowa.
.

ZDRADA I ARESZTOWANIE

Gen Stefan „Grot” Rowecki pierwszy dowódca AK, ze względu na swoją pozycję oraz niewątpliwe zdolności stał się głównym celem Gestapo. Niemcy postawili sobie za punkt honoru schwytanie Roweckiego tworząc nawet specjalną komórkę do realizacji tego celu.

Generał Stefan Rowecki „Grot” został wydany Niemcom przez agentów Gestapo, zwerbowanych spośród członków Armii Krajowej. Link na dole tekstu.

30 czerwca 1943 r. generał „Grot” został aresztowany w warszawskim mieszkaniu przy ul. Spiskiej. Pod kamienicę podjeżdża kilkanaście samochodów. Wyskakują z nich funkcjonariusze Gestapo. Dziesiątki funkcjonariuszy. Akcją dowodzi SS-Untersturmfuehrer Erich Merten.

Jego ludzie obstawiają nie tylko klatkę schodową, ale całą ulicę. Na dachach okolicznych domów widać karabiny maszynowe. Polują na jednego człowieka, który wszedł do budynku 15 minut wcześniej.

,,Grot" słyszy warkot silników, zza firanki rzuca okiem na to, co dzieje się na zewnątrz. Zachowuje spokój. Zaczyna palić papiery, które ma przy sobie.

Łomotanie do drzwi. Generał otwiera. Niemcy wiedzą wszystko. Podają jego prawdziwe nazwisko, pseudonim, stopień. Zaprzecza. Przeszukanie jest pobieżne, ludzie Mertena nie znajdują żadnej z trzech skrytek.

O jedenastej ,,Grot" skuty z dwoma policjantami zostaje wyprowadzony z mieszkania. Trafia w aleję Szucha. Znowu zaprzecza. Nazywa się Malinowski, nie Rowecki.

Szef warszawskiego Gestapo SS-Obersturmfuehrer Ludwig Hahn proponuje ,,Grotowi" kieliszek wódki. Generał odmawia. Zaczyna się przesłuchanie. Hahn sprowadza na Szucha dodatkowe posiłki. Boi się, że Armia Krajowa będzie chciała odbić swojego dowódcę.

Taka propozycja rzeczywiście pada, kiedy do Komendy Głównej AK dociera wreszcie druzgocąca wiadomość. Przynosi ją adiutant Roweckiego, porucznik Ryszard Jamontt-Krzywicki, ,,Szymon".

Następnego dnia przed godziną 5 nad ranem z lotniska na Okęciu startuje samolot z ,,Grotem" na pokładzie. Kierunek - Berlin.....

Z różnych relacji wiadomo, że zaniechano próbę odbicia Grota-Roweckiego, którego natychmiast po aresztowaniu wywieziono samolotem do Berlina, gdzie odrzucił niemiecką propozycję współdziałania.
.

W OBOZIE

Zawiodła podjęta przez Londyn próba wymiany generała za wysoko postawionego hitlerowca znajdującego się w niewoli alianckiej. W połowie lipca 1943 r. umieszczono go w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen w budynku dla ważnych więźniów.

Na niczym też spełzły plany zorganizowania ucieczki z obozu w Sachsenhausen.

Gen ,,Grot" został zamordowany na specjalny rozkaz szefa SS Heinricha Himmlera po wybuchu powstania warszawskiego. Według ustaleń śledztwa prowadzonego przez IPN, jego egzekucji dokonano pomiędzy 2 a 7 sierpnia 1944 r. prawdopodobnie na terenie krematorium obozu w Sachsenhausen.

Nie wiadomo, gdzie został pochowany. Jego symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Władze PRL skazały Grota-Roweckiego na zapomnienie. Na lekcjach historii w Polskich szkołach nie wspominano o Nim.

,,Gen Stefan Rowecki ,,Grot" był twórcą i budowniczym Armii Krajowej. Tak bowiem należy z całkowitą odpowiedzialnością określić jego rolę w dorobku wojskowym kraju. On jeden i tylko on jeden mógłby powiedzieć o sobie: Armia Krajowa – to ja” – napisał o gen. Stefanie Roweckim w powojennych wspomnieniach gen. Tadeusz Pełczyński, zastępca dowódcy AK
.

ODZNACZENIA

* Order Orła Białego,

* Order Virtuti Militari V i IV klasy

* Order Odrodzenia Polski,

* Krzyż Niepodległości z Mieczami,

* Krzyż Walecznych ośmiokrotnie

* Złoty Krzyż Zasługi dwukrotnie.

------------------------------

http://sp-zytowiecko.poniec.pl...

https://dzieje.pl/postacie/ste...

http://www.sww.w.szu.pl/index....

https://muzeum-ak.pl/generalow...