Kołobrzeska sanitariuszka - bohaterka

EWELINA NOWAK „LINKA” KANONIER i SANTARIUSZKA Z KOŁOBRZEGU. ROCZNICA ŚMIERCI.

Walki o Wał Pomorski, były jedną z najbardziej chlubnych i tragicznych kart w historii Polski XX w. Ewelina zginęła 13 marca 1945 r w Kołobrzegu w czasie walk o Wał Pomorski. Pomagała jako sanitariuszka w Kołobrzegu rannym żołnierzom. Wtedy zastrzelił Ją niemiecki snajper....

Była straszną psotnicą, więc przez koleżanki nazywana była „Jaśkiem”. Żarty się jej trzymały nawet na froncie. Pełniąc nocną wartę, wybudzała kucharzy o 3 w nocy i wmawiała im, że to już pora śniadania. Ta sama rozrabiaka podczas walk wyróżniała się niesamowitym spokojem, determinacją i odwagą. Jest w Kołobrzegu pomnik kobiety, której twarzy nigdy nie oświetla słońce. Pomnik wyjątkowy. Jedyny w Polsce i w Europie. Poświęcony wszystkim sanitariuszkom, symbolem kobiet walczących nie tylko o Kołobrzeg, ale i wszystkich Polek udzielającym pomocy rannym na polach bitew w trakcie II wojny światowej.

Ewelina urodzila się 30 lipca 1925 r na Wołyniu we wsi Mirosławka, pow. łucki. Jej ojciec posiadał gospodarstwo rolne. W rodzinnej wsi w 1939 r ukończyła szkolę powszechną. ,,Linka” tak nazywali ją najbliżsi była pełną życia, pogodną dziewczyną z Mirosławki na Wołyniu. Okres Agresji ZSRR na Polskę i niemieckiej okupacji przeżyła w rodzinnej wsi, pracując w gospodarstwie rodziców. Po kolejnym wkroczeniu Armii Czerwonej na Kresy Wschodnie II RP, latem 1944 r została zmobilizowana i wcielona z kuzynką do 1 Armii Wojska Polskiego, jak wiele innych dziewcząt z Wołynia i Podola.Wstępne przeszkolenie wojskowe odbyła na terenie dawnych Kresów Wschodnich, w kompanii łączności 14 pułku piechoty. Wyróżniała się zdyscyplinowaniem, wielką energią i chęcią dobrego opanowania wojskowej sztuki. Po okresie rekruckim została skierowana na kurs sanitarny w 4 Dywizji Piechoty.
Po ukończeniu kursu wróciła do macierzystego 14 pułku piechoty i razem z nim wyruszyła na front.

Brała udział w ofensywie styczniowej 1945 r, w walkach o Warszawę, nst. walczyła w rejonie dawnej granicy polsko-niemieckiej i przełamywaniu Wału Pomorskiego. Walcząc między innymi pod Nadarzycami, Iłowcem i Wierzchowem. W czasie walk i niesienia pomocy rannym żołnierzom wyróżniała się wielkim spokojem, determinacją i odwagą. Podczas walk o Wał Pomorski została wyróżniona srebrnym medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”.

W pierwszych dniach marca 1945 r z 14 pułkiem dotarła pod Kołobrzeg, gdzie 10 marca brała udział w ciężkich walkach o białe koszary. 13 marca działała w rejonie obecnej ulicy Trzebiatowskiej, niosąc pomoc rannym żołnierzom, których ściągała z pola walki i opatrywała. Gdy wyruszała po kolejnego rannego, jeden z żołnierzy ostrzegał ją o pogorszonych warunkach bojowych i zwiększonym ostrzale przedpola przez niemieckich snajperów.
W dniu tym była niewyspana i bardzo zmęczona, jednak mimo to, udała się na pole walki. W czasie kiedy czołgała się do kolejnego rannego żołnierza, u zbiegu ul. Trzebiatowskiej i Artyleryjskiej została śmiertelnie postrzelona przez niemieckiego snajpera, strzelca wyborowego. Współtowarzysze walki usiłowali ściągnąć ją i rannego żołnierza, ale z uwagi na silny niemiecki ostrzał było to niemożliwe. Dopiero w nocy udało się wynieść jej ciało z rejonu walk. Żołnierze uparli się, by Ewelina Nowak miała pogrzeb z wojskowymi honorami.

15 marca odbył się Jej uroczysty pogrzeb z honorami wojskowymi. Pochowano Ją niedaleko miejsca śmierci. Sekcja polityczna 14 pułku wydała na Jej cześć ulotkę przypominającą ofiarność i męstwo Eweliny Nowak.
Po wojnie dokonano ekshumacji zwłok Eweliny i przeniesiono je na Cmentarz Wojenny w Kołobrzegu – Zieleniewie, na którym spoczywa wśród żołnierzy poległych w bitwie o Kołobrzeg.
.
AWANSE bombardier – pośmiertnie
ODZNACZENIA Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” luty 1945

Pomnik Sanitariuszki, który przedstawia klęczącą dziewczynę w mundurze opatrującą rannego żołnierza. Pierwowzorem pomnika miała być Ewelina Nowak. Jednak ostatecznie wrocławski rzeźbiarz Adolf Cogiel na modelkę wybrał przypadkowo wypatrzoną na wrocławskiej ulicy Zofię Jankowską.

Zdjęcie „Linki” można zobaczyć w Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu.pomnik w jest jedynym w Polsce i Europie pomnikiem oddającym cześć sanitariuszkom niosącym pomoc rannym na polu walki.
Tym ,,symbolicznym" pomnikiem, także oddaje się cześć często bezimiennym sanitariuszkom, które pomagały naszym chłopcom, na wszystkich frontach.
Sanitariuszka z pomnika ma twarz i ciało Zofii Jankowskiej, którą prawie 40 lat temu na ulicy wypatrzył Adolf Cogiel, autor pomnika. Pomnik przedstawia klęczącą dziewczynę ubraną w żołnierski mundur, z przewieszoną przez ramię torbą, na której widnieje krzyż.

Pomnik z brązu zaprojektował i wykonał artysta plastyk Adolf Cogiel z Wrocławia. Pomnik został odsłonięty 13 lipca 1980 r.