Polskie Sily Zbrojne na Zachodzie. Bohaterstwo i honor

POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ były jedną z formacji zbrojnych państw alianckich. Podlegały operacyjnie siłom zbrojnym Francji, następnie Wielkiej Brytanii, jednak cywilne zwierzchnictwo i kontrola pozostawały w rękach polskich. Walczyli niemalże na wszystkich frontach. Po wojnie nie spotkały ich za to żadne nagrody, ani zaszczyty.
Powstanie oddziałów Wojska Polskiego we Francji było możliwe dzięki polsko-francuskiej umowie wojskowej podpisanej 9 września 1939 r. Jej warunki uzupełniła i rozszerzyła nowa umowa wojskowa z 4 stycznia 1940 r. Armia Polska tworzona była z żołnierzy, którzy przedostali się z Polski lub przebywali we Francji i w innych państwach jako emigranci zarobkowi.
Do połowy czerwca 1940 r. spośród Polaków zamieszkałych we Francji zmobilizowano 44 500 żołnierzy. Resztę Armii Polskiej, liczącej ok. 84,500 żołnierzy, stanowili ewakuowani z Węgier, Rumunii, Litwy i Łotwy. Główną siłą bojową były 2 dywizje piechoty (dwie kolejne pozostawały w stadium organizacji).

Na potrzeby udziału w alianckim korpusie ekspedycyjnym wysłanym na pomoc Finlandii walczącej z ZSRS sformowano także Samodzielną Brygadę Strzelców Podhalańskich, a przy dowództwie francuskim w Syrii została utworzona Brygada Strzelców Karpackich.

Dopiero po wybuchu wojny na Zachodzie udało się przyspieszyć prace organizacyjne nad utworzeniem jednostki pancernej – 10. Brygady Kawalerii Pancernej pod dowództwem gen. bryg. Stanisława Maczka.
Pod Narwikiem walczyła SBSP gen. bryg. Zygmunta Bohusza-Szyszki, a działania wojenne wspomagały polskie okręty i statki transportowe. Siły polskie wzięły też udział w kampanii francuskiej.

Niestety, z powodu błędnych decyzji aliantów rozproszeniu uległa większa część SBSP, a do Wielkiej Brytanii w czerwcu 1940 r. udało się ewakuować zaledwie 17 205 żołnierzy polskich.

W tym czasie BSK dowodzoną przez płk. dypl. Stanisława Kopańskiego przerzucono z Syrii na terytorium brytyjskie do Palestyny. Po reorganizacji i dozbrojeniu w 1941 r. występowała jako Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich.
Największym sukcesem żołnierzy PSZ było zdobycie 8 maja 1944 roku klasztoru na wzgórzu Monte Cassino. Dzięki temu droga na Rzym stała się wolna. Odbyło się to w nocy z 17 na 18 maja 1944 r, po kilku miesiącach oblężenia.
Wówczas to wojska alianckie zdobyły klasztor na wzgórzu Monte Cassino. Ostatnie natarcia przeprowadzili właśnie żołnierze II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie dowodzeni przez generała Władysława Andersa.
Po wojnie sytuacja PSZ była niezwykle trudna. Często dramatyczna i niesprawiedliwa. 8 czerwca 1946 r w Londynie odbyła się defilada, która uczciła zwycięstwo aliantów nad III Rzeszą Niemiecką i Japonią podczas drugiej wojny światowej. Zabrakło w niej polskich żołnierzy, choć stanowili oni jedną z najliczniejszych narodowych formacji walczących przeciwko Niemcom.

Brytyjczycy nie zaprosili przedstawicieli Polskich Sil Zbrojnych na Zachodzie, ponieważ nie chcieli narażać się ZSRS. W ostatniej chwili zaproszono co prawda pilotów słynnego Dywizjonu 303, ale ci w zaistniałej sytuacji solidarnie odmówili udziału w uroczystości.

W końcu 3 września 1946 r Rząd RP w Londynie bezterminowo urlopował żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. W kolejnym roku rozwiązano polską armię w Wielkiej Brytanii. Żołnierze, którzy wcześniej walczyli nad kanałem La Manche, pod Tobrukiem czy Monte Cassino mogli pozostać na Wyspach lub wrócić do Ojczyzny.

Specjalnie dla Polaków, którzy nie chcieli wracać do komunistycznej Polski, alianci utworzyli Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia, który miał pomóc żołnierzom odnaleźć się w nowej, pokojowej rzeczywistości, w której samo bycie bohaterem wojennym nie wystarczało.

W ten sposób bohaterowie wojenni, wyzwoliciele Bredy czy Ankony stawali się magazynierami, drukarzami czy ślusarzami. Szczególne problemy ze zdobyciem pracy mieli starsi wiekiem oficerowie, niejednokrotnie jeszcze weterani walk o polską niepodległość.

We wrześniu 1946 r władze w Warszawie pozbawiły prawie 80 z nich polskiego obywatelstwa. Od tego czasu w kraju nad Wisłą nie mieli czego szukać m.in. gen. Anders czy Maczek.
Mimo to na powrót do Polski zdecydowało się ponad 100 tys żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Próbowali odnaleźć się w rzeczywistości, w której momentalnie stawali się przedmiotem zainteresowania komunistycznej bezpieki.
Część postanowiła włączyć się w struktury podziemia antykomunistycznego, część wstąpiła do tzw. ludowego Wojska Polskiego, część próbowała rozpocząć nowe życie ,,w cywilu". Wszystkie grupy prędzej czy później dowiedziały się, jak wygląda komunistyczna "sprawiedliwość społeczna" i ,,walka o pokój".

Do aresztów i więzień UB trafiali zarówno szeregowi jak i oficerowie, którym wytaczano procesy o zdradę i szpiegostwo na rzecz ,,imperialistów z Zachodu". Komuniści zamordowali m.in. Witolda Pileckiego czy Bolesława Kontryma, a długie lata w więzieniu spędził bohater Bitwy o Anglię Stanisław Skalski.
*****
Siły zbrojne RP funkcjonujące w latach 1940–1947 na obczyźnie i podległych Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej i Naczelnemu Wodzowi z siedzibą w Londynie nosiła oficjalną nazwę Polskie Siły Zbrojne PSZ dzieliły się na rodzaje sił zbrojnych: Siły lądowe, Marynarkę Wojenną i Siły Powietrzne. Polskie Siły Powietrzne podlegały operacyjnie Royal Air Force zaś Polska Marynarka Wojenna Royal Navy.

Pierwsze oddziały Polskich Sił Zbrojnych, pierwotnie pod nazwą Armia Polska we Francji, zaczęto tworzyć już we wrześniu 1939 r na terytorium francuskim spośród Polaków przebywających we Francji, Belgii, Holandii i Wielkiej Brytanii.
Łącznie Armia Polska we Francji liczyła w 1940 ok. 85 tys żołnierzy, z czego podczas działań wojennych wzięło udział ok. 50 tys.

Od listopada 1939 r sformowano 4 dywizje piechoty 1 Dywizja Grenadierów, 2 Dywizja Strzelców Pieszych, 3 Dywizja Piechoty, 4 Dywizja Piechoty oraz jedną brygadę pancerno-motorową 10 Brygada Kawalerii Pancernej. Ze sformowanych oddziałów wydzielono część sił i utworzono Samodzielną Brygadę Strzelców Podhalańskich.

W 1942 gen Stanisław Maczek został dowódcą nowo sformowanej 1 Dywizji Pancernej, wchodzącej w skład 1 Korpusu.
W obronie Francji wzięły udział 1 Dywizja Grenadierów i 2 Dywizja Strzelców Pieszych. W walkach zginęło między 1400-4 tys polskich żołnierzy, a 4500-5 tys zostało rannych. W czasie walk na froncie francuskim polscy piloci myśliwców zestrzelili ok. 50 samolotów niemieckich, a 5 prawdopodobnie.

W kampanii norweskiej uczestniczyła Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich, bitwa o Narwik, maj 1940 oraz okręty Polskiej Marynarki Wojennej.
W Syrii sformowano Samodzielną Brygadę Strzelców Karpackich dowódca płk później gen. Stanisław Kopański.

Po klęsce Francji ok 27 tys polskich żołnierzy ewakuowało się do Palestyny i Wielkiej Brytanii, gdzie po reorganizacji stworzyli polskie siły zbrojne walczące u boku aliantów do końca wojny.
Duża grupa Polaków, której nie udało się wydostać z okupowanej Francji zasiliła francuski ruch oporu przeciw Niemcom lub utworzyła własne polskie organizacje niepodległościowe jak Polska Organizacja Walki o Niepodległość (POWN) szacowaną na ok. 15 tysięcy członków.

Żołnierze 2 Dywizji Strzelców Pieszych, aczkolwiek internowani w Szwajcarii zgodnie z prawem międzynarodowym, pozostawali w myśl tajnych umów polsko-szwajcarskich w gotowości do wzięcia udziału w ewentualnej obronie tego kraju przed agresją niemiecką.

Podczas II wojny światowej w skład PMW wchodziło łącznie 27 okrętów -2 krążowniki, 9 niszczycieli, 5 okrętów podwodnych i 11 kutrów torpedowych, które przebyły w sumie 1,2 mln mil morskich, eskortowały 787 konwojów.
Okręty PMW przeprowadziły 1162 patroli i operacji wojskowych, zatopiły 9 okrętów nieprzyjaciela w tym 2 okręty podwodne, 41 statków handlowych, uszkodziły 24 okręty w tym 8 okrętów podwodnych i zestrzeliły 20 samolotów.
450 marynarzy z ponad 4 tys służących w marynarce straciło swoje życie podczas walki.

Polska armia stanowiła 4 siłę koalicji alianckiej. Polscy żołnierze uczestniczyli w szeregu najważniejszych bitew decydujących o losach II wojny światowej.
Byli obecni m.in. pod Narvikiem, Monte Cassino, Falaise. Uczestniczyli w wyzwalaniu Bolonii, Bredy, zdobywali Wilhelmshaven.

Polscy lotnicy odznaczyli się w walkach o Wielką Brytanię, a następnie wykazali się dużą aktywnością w nalotach na wrogie cele. Wszystko to dzięki świetnej organizacji i ogromnemu wysiłkowi polskich żołnierzy, którzy mimo porażki w 1939 roku pragnęli nadal bić się o wolność ojczyzny.
.
BITWY I KAMPANIE Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie 1940–1945:
Kampania norweska
Bitwa o Narwik
Bitwa o Francję
Bitwa o Anglię
Bitwa o Atlantyk
Bitwa o Tobruk
Operacja Jubilee
Lądowanie w Normandii
Bitwa o Monte Cassino
Bitwa o Mont Ormel
Operacja Market Garden
Bitwa o Ankonę
Bitwa o Bolonię
Wielki szlak bojowy gen. Maczka: Francja, Belgia, Holandia, Niemcy
Polska Marynarka Wojenna uczestniczyła w 787 konwojach, w walkach o Atlantyk oraz operacjach na Morzu Śródziemnym.
****
Rok 1947 jest datą symboliczną rozwiązania Polskich Sił Zbrojnych. Specjalnie dla Polaków, którzy nie chcieli wracać do komunistycznej Polski alianci utworzyli Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia. Część z żołnierzy powróciła do kraju, często padając ofiarami terroru stalinowskiego, część pozostała na emigracji.

Ogółem do Polski repatriowało się 105 tysięcy żołnierzy i oficerów, większość pozostała na emigracji (w tym 90% składu 2 Korpusu). Spośród kadry dowódczej za granicą pozostało 106 generałów, a 20 zdecydowało się na powrót do kraju.
Przez 6 lat wyżsi oficerowie Polskich Sił Zbrojnych walczyli poza okupowaną ojczyzną. Wywiązywali się z sojuszniczych obowiązków i podtrzymywali na duchu podwładnych.
Nagrodą było dla nich odsądzenie od czci i wiary przez władców komunistycznej Polski i nisko płatna praca w charakterze magazyniera, kelnera, windziarza....

Likwidując PSZ na Zachodzie, alianci po raz kolejny wystawili Polaków do wiatru. Polscy żołnierze musieli zdjąć mundury i zająć się przyziemnymi sprawami. W większości zostali pozbawieni złudzeń już na samym początku cywilnej kariery. Musieli się podjąć pracy jako zwykli robotnicy....

https://ipn.gov.pl/pl/publikac...
https://www.facebook.com/share...
https://ipn.gov.pl/pl/publikac...
https://przystanekhistoria.pl/...