Szczęśliwi, którzy zachowują Jego upomnienia

Psalm 78 to drugi co do długości Psalm w Księdze Psalmów. Dłuższy
od niego jest tylko Psalm 119, a  mówi on o doskonałości Prawa Bożego (taki nosi podtytuł, a w wersecie trzecim zawarte jest to, co ujęłam w tytule wpisu). A o jakim temacie traktuje Psalm znajdujący się na drugim miejscu podium? Pozytywnie – o niewyczerpanych zasobach Bożej cierpliwości, negatywnie – o naszym łotrostwie. Ono oczywiście winno być tematem eksponowanym na pierwszym miejscu – nie godzi się jednak taki zabieg w Piśmie Świętym, czego autorzy i redakcja byli na pewno świadomi. Na charakterystykę
zachowania wesołej czeredy, którą był naród wybrany, psalmista używa takich słów, jak: „nie zachowali”, „nie chcieli”, „zapomnieli”, „obrażali”, „wystawiali na próbę”, „zasmucali”. Fakt, że brzmi to dla współczesnego człowieka dosyć znajomo jawnie sprzeciwia się koncepcji występowania zjawiska postępu w sferze moralnej. Frapującej i pociągającej idei postępu, przyglądał się wnikliwie w swojej pracy habilitacyjnej Zdzisław Krasnodębski. Czas narodzin wiary w postęp podaje się różny; najpopularniejsze jest przeświadczenie, że ludzkość oświecił w tym zakresie wiek siedemnasty i osiemnasty – a rozumienie, dlaczego pomysł ten akurat wtedy człowiekowi tak szalenie przypadł do gustu tłumaczyć można co najmniej dwutorowo - przyczyn pojawienia się pieśni pochwalnych na cześć racjonalizmu
upatruje się w zabiegach rehabilitujących nasze znaczenie we własnych oczach po traumie przewrotu kopernikańskiego, a potem darwinowskiego. Wygląda na to, że to strącenie z piedestału przeżyliśmy bardziej boleśnie, niż się nam wydawało. Aby przywrócić człowiekowi centralne miejsce we wszechświecie należało jeszcze tylko usunąć taki przeżytek, jak przekonanie o istnieniu Opatrzności, co - jak już wiemy – okazuje się być do zrobienia. Krasnodębski cytuje jednak jeszcze jedną hipotezę genezy wielkiego powodzenia idei postępu. Autorem jej jest Emil Brunner, a brzmi tak: „wiara w postęp to bastardzi potomek optymistycznej antropologii i eschatologii chrześcijańskiej”. Tę konstatację można znowu rozebrać dwojako –, jako przytyk do chrześcijaństwa – wprowadzającego do dziejów ludzkości, historyczność i cel, czyli aspekt teleologiczny; z drugiej wszelako strony, jako podkreślenie wkładu dziedzictwa myśli katolickiej we współczesnego człowieka. Przypomina się w tym miejscu Chesterton, który już dosyć dawno temu przekonywał, że ilekroć wypływamy na podbój egzotycznych, mentalnych lądów, i na horyzoncie zaczyna majaczyć nowa ziemia obiecana, co do której jesteśmy pewni, że nie skalała jej jeszcze ludzka stopa; jest duża szansa, że niebawem okaże się, że tak naprawdę, znajdujemy się właśnie na drzewie na swoim podwórku i piłujemy gałąź, na której dostojnie siedzimy.


Wracając do myśli wyjściowej (bowiem zawsze trzeba wracać do początków, analizując, czy się po drodze nie uległo degeneracji i prowadzić krytyczny namysł, czy nadal towarzyszą nam te same zamiary, z którymi startowaliśmy w brutalną rzeczywistość, czy też, jak pisał poeta – porwał nas już w otchłań, ze sobą biały wieloryb świata), losy Izraela to pasmo zdrad, karnych rekolekcji naznaczonych przez Boga i krótkich okresów ludzkiej mobilizacji i rehabilitacji. Zwolenników szczególnej roli Polski w historii Europy czy świata, może poruszy, może obrazi przywołanie i nazwanie analogicznymi, takich zjawisk w historii Izraela, jak: śmierć króla Salomona (typiczne ustanie mądrości?), rozpad królestwa na dwie części  (niesnaski wewnątrz narodu), niewola asyryjska (przesiedlenia, deportacje, rozproszenie, eksterminacja elity, następnie: próby asymilacji), ciut później – niewola babilońska i zniszczenie Świątyni Jerozolimskiej (brak możliwości kultu, brak możliwości składania ofiar), etc.


W trakcie trwania drugiej połowy Wielkiego Postu, w czasie licznych,  w naszym pięknym kraju rekolekcji, pamiętajcie, proszę: kiedyś zaczęło się niewinnym osłabieniem: podziałem na Królestwo Północne i Południowe…