Armia Krajowa i jej fenomen

80 lat temu powstała Armia Krajowa.
14 lutego 1942 roku, rozkazem Naczelnego Wodza, Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) został przekształcony w Armię Krajową (AK). Jej komendantem został gen. Stefan Rowecki „Grot”. Armia Krajowa była największą, konspiracyjną organizacją wojskową w okupowanej przez Niemców w tej części Europy.

Na grobach poległych żołnierzy Armii Krajowej zapłoną światełka pamięci. 80 lat temu powstała ta podziemna armia.

Fenomen Armii Krajowej zdumiewa nas do dziś. Była to największa podziemna armia walczącej Europy. Przez jej szeregi przeszło 450 tys. Polaków. Walczyliśmy od pierwszego dnia wojny z okupantem niemieckim i sowieckim.
Instytut Pamięci Narodowej przygotował wystawę o historii polskiego podziemia. Jej otwarcie nastąpi 14 lutego na placu Szczepańskim w Krakowie. Do marca 2023 r. ekspozycję będzie można obejrzeć także m.in. w: Kielcach, Katowicach, Szczecinie, Rzeszowie, Łodzi, Lublinie. W ramach projektu „80/80. Bohaterowie Armii Krajowej” oddział IPN w Krakowie przedstawi infografiki prezentujące 80 dowódców i szeregowych żołnierzy konspiracyjnej armii. 
 Korzenie AK sięgają powstałej w nocy z 26 na 27 września 1939 roku Służby Zwycięstwu Polski, przekształconej kilka miesięcy później w Związek Walki Zbrojnej, a następnie rozkazem naczelnego wodza, gen. Władysława Sikorskiego z 14 lutego 1942 roku – w Armię Krajową. Decyzja ta podyktowana była potrzebą zunifikowania konspiracyjnych oddziałów zbrojnych oraz podporządkowania ich rządowi RP w Londynie. AK była najlepiej zorganizowaną i najliczniejszą armią podziemną w okupowanej Europie.

W okresie maksymalnej zdolności bojowej w lecie 1943 roku liczyła ok. 380 tys. osób, w tym 10 tys. oficerów. Jej głównym zadaniem było organizowanie zbrojnego oporu przeciwko okupantom i przygotowanie ogólnokrajowego powstania. 
Polskie Państwo Podziemne, działając w latach 1939-1945 na terenach okupowanych przez Niemców i Sowietów, było fenomenem w ogarniętej wojną Europie. Jego początkiem było utworzenie 27 września 1939 r. Służby Zwycięstwu Polski, przekształconej w Związek Walki Zbrojnej, a następnie w AK.

Naczelnym zadaniem Polskiego Państwa Podziemnego było przygotowanie i przeprowadzenie zwycięskiego powstania powszechnego. Stąd też ogromną rolę przywiązywano do szkolenia wojskowego, ale także – do przygotowania całego zaplecza logistycznego. Kiedy dziś mówimy o PPP skupiamy się głównie na przeprowadzonych akcjach bojowych. Praktycznie „ucieka nam” olbrzymi wysiłek zarówno wojskowych, jak też cywili w przygotowaniu do powstania powszechnego. Praktycznie od 1940 r. w każdym obwodzie ZWZ-AK (powiecie) opracowywano i uaktualniano „plan opanowania terenu”. Do tych planów była dostosowywana organizacja struktur bojowych i ich zaplecza.

Jednocześnie trwała walka bieżąca PPP z okupantami, prowadzono szeroko rozbudowany wywiad, zwalczano okupacyjny aparat terroru, prowadzono niezwykle intensywną działalność informacyjną i propagandową. Praktycznie przez cały okres okupacji trwały walki zbrojne, prowadzone najpierw przez niezbyt liczne oddziały Wojska Polskiego, jakie nie przerwały walki jesienią 1939 r. Następnie walki te były kontynuowane przez oddziały partyzanckie Armii Krajowej.
Do najgłośniejszych akcji bojowych Armii Krajowej zaliczamy akcje likwidacyjne wysokich oficerów niemieckich służb bezpieczeństwa, odpowiedzialnych za terror panujący na ziemiach polskich.

Polska konspiracja musiała się również zmagać z przejawami kolaboracji, podobnie jak działo się to w innych krajach okupowanej Europy. W celu osądzenia przypadków kolaboracji powołano najpierw Sądy Kapturowe ZWZ, a następnie od 1942 r. Wojskowe i Cywilne Sądy Specjalne. Mniej groźne przestępstwa podlegały jurysdykcji Komisji Sądzących Kierownictwa Walki Cywilnej, a od połowy 1943 r. – Komisji Sądzących Kierownictwa Walki Podziemnej.

Polskie Państwo Podziemne było fenomenem w skali europejskiej, a nawet światowej, z uwagi na rozbudowane struktury, które objęły całe terytorium II Rzeczpospolitej (a nawet wychodziły poza ziemie przedwojennej Polski) oraz zakres prowadzonych w konspiracji prac. PPP nie ograniczało się bowiem do bieżącej walki z okupantami, ale prowadziło także w szerokim zakresie prace przygotowawcze na okres „przełomu” (powstania powszechnego) oraz na okres powojenny. Wystarczy odnotować tylko fakt przygotowania przez Departament Skarbu Delegatury Rządu na pierwszy rok po wojnie.

Również inne komórki organizacyjne przygotowały plany odbudowy różnych dziedzin życia gospodarczego i społecznego na okres 10 lat po wojnie. Do tego dodajmy jeszcze prowadzoną szeroko w czasie okupacji akcję tajnego nauczania na wszystkich szczeblach od szkół powszechnych po uniwersytety, w którym brało udział wiele set tysięcy młodych ludzi (niektórzy twierdzą, że było to około miliona osób).

Cześć i Chwała Bohaterom !
 

Źródło :
https://dziennikarzobywatelski...
https://www.rp.pl/historia/art...
http://muzhp.pl/pl/c/1392/pols...
https://dzieje.pl/aktualnosci/...