Księga Henrykowska i Akta Braci Czeskich. Program UNESCO

Księga Henrykowska i Akta Braci Czeskich. Program UNESCO "Pamięć Świata" (Memory of the World)
 
„Program UNESCO "Pamięć Świata" (Memory of the World)  powstał w 1992 roku, a jego celem jest prowadzenie działań, które służyłyby „zachowaniu, ratowaniu i udostępnianiu dziedzictwa dokumentacyjnego.” „Najbardziej widocznym przejawem działalności Programu jest międzynarodowa Lista, na którą wpisywane są obiekty o światowym znaczeniu historycznym lub cywilizacyjnym. Aktualnie Lista obejmuje 300 dokumentów.”
Źródło: http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/memory-of-the-world/homepage/
 
Dwanaście z nich reprezentuje polskie dziedzictwo  dokumentacyjne:
 

1. Autograf dzieła Mikołaja Kopernika De revolutionibus przechowywany w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie;
2. Rękopisy Fryderyka Chopina w zbiorach Biblioteki Narodowej i Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Warszawie;
3. Podziemne archiwum getta warszawskiego (tzw. Archiwum Ringelbluma), przechowywane w Żydowskim Instytucie Historycznym;
4. Akt Konfederacji Generalnej Warszawskiej z 1573 roku, przechowywany w Archiwum Głównym Akt Dawnych (AGAD) w Warszawie;
5. Tablice 21 Postulatów Gdańskich z Sierpnia 1980, przechowywane w Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku;
6. Kodeks supraski, część znajdująca się w Polsce w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie (wpis wielonarodowy: polsko-rosyjsko-słoweński);
7. Archiwum Komisji Edukacji Narodowej, znajdujące się w Krakowie, w zbiorach Polskiej Akademii Nauk oraz Biblioteki Książąt Czartoryskich;
8. Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu;
9. Archiwum Radziwiłłów i Księgozbiór Nieświeski, część znajdująca się w Polsce przechowywana w AGAD (wpis wielonarodowy: białorusko-fińsko-litewsko-polsko-rosyjsko-ukraiński);
10. Archiwum Biura Odbudowy Stolicy (BOS) w zasobach Archiwum Państwowego m.st. Warszawy;
11. Zbiory Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu: Biblioteka Polska i Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu;
12. Traktaty pokojowe (ahdnames), zawarte od II połowy XV do końca XVIII w. między Królestwem Polskim i Cesarstwem Tureckim, przechowywane w AGAD.”

Źródło:
http://www.unesco.pl/komunikacja-i-informacja/pamiec-swiata/polskie-obiekty-na-liscie-pamieci-swiata/
http://www.unesco.pl/komunikacja-i-informacja/pamiec-swiata/
 
Polskie propozycje na Listę "Pamięć Świata" UNESCO
Źródło: http://www.archiwa.gov.pl/
 
„Księga Henrykowska i Akta Braci Czeskich polskimi propozycjami na Listę "Pamięć Świata" UNESCO - zdecydował obradujący 10 marca 2014 r. w Warszawie Polski Komitet Programu "Pamięć Świata" UNESCO, któremu przewodniczy Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych prof. Władysław Stępniak.”
 
„Księga Henrykowska jest jednym z najcenniejszych zabytków rękopiśmiennych znajdujących się w zbiorach wrocławskiego Archiwum Archidiecezjalnego. To powstała w drugiej połowie XIII w. kronika opactwa cystersów w Henrykowie na Dolnym Śląsku. Księga jest spisana po łacinie, jednak w jej treści znajduje się zdanie uważane za najstarsze zapisane w języku polskim: "Day ut ia pobrusa, a ti poziwai", które w wyniku transkrypcji można zapisać: "Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj". Miało ono zostać wypowiedziane przez osiadłego na Dolnym Śląsku czeskiego rycerza Boguchwała do swojej miejscowej żony, gdy ta mełła ziarno na ręcznych żarnach. Księga jest też cennym świadectwem przemian cywilizacyjnych, jakie dokonały się na średniowiecznym Śląsku w dobie kryzysu wywołanego najazdami tatarskimi. Dokumentuje pokojowe spotkanie różnych żywiołów etnicznych, w wyniku którego ukształtowała się oryginalna formuła ich koegzystencji, ukazuje również w wyjątkowy sposób ścieranie się światów kultury oralnej i kultury pisma.”
 
Księga Henrykowska na liście UNESCO. Redakcja, 28 luty 2014
http://www.miastowroclaw.pl/index.php/kul/item/6276-ksiega-henrykowska-na-liscie-unesco/6276-ksiega-henrykowska-na-liscie-unesco
 
Księga Henrykowska na listę UNESCO, tk 28-02-2014
http://www.rp.pl/artykul/1090708.html
 
„Archiwum i Biblioteka Braci Czeskich zaś to unikatowe źródła naukowe do dziejów protestantyzmu w Europie. Szczególny przykład kontestacji religijnej u progu nowożytnych czasów i wyjątkowej tolerancji religijnej w Rzeczpospolitej XV-XVI w., gdzie wyznawcy kościoła Braci Czeskich znaleźli azyl i możliwość godnego życia na początku XVI w. Główna część zbioru znajduje się w Archiwum Państwowym w Poznaniu. Pozostałe jego części przechowywane są w Bibliotece Kórnickiej i Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu. W aktach znajdują się dokumenty przywiezione z Czech, korespondencja z lat 1557-1828, rękopisy, traktaty i opracowania informujące o działalności senioratu kościoła, akta gmin wyznaniowych, spuścizny wybitnych przedstawicieli z XVII-XVIII w. Szczególnie istotna jest korespondencja w sprawach religijnych ze wszystkimi ośrodkami protestantyzmu w Europie. Akta zawierają cenne informacje do historii i pozycji kościołów protestanckich w Polsce, prób ich zjednoczenia, aktywności politycznej oraz wartości intelektualnych i twórczych, jakie reprezentowały parafie protestanckie.”
 
Akta  Braci  Czeskich
http://www.archiwa.gov.pl/pl/component/content/article/63-aktualnosci/4014-polskie-propozycje-na-list-qpami-wiataq-unesco.html
http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=34865&tab=3
 
Polskie propozycje na Listę "Pamięć Świata" UNESCO
http://www.archiwa.gov.pl/pl/component/content/article/63-aktualnosci/4014-polskie-propozycje-na-list-qpami-wiataq-unesco.html
http://www.archiwa.gov.pl/pl/aktualnoci-edu/63-aktualnosci/4014-polskie-propozycje-na-list-qpami-wiataq-unesco.pdf
 
Piśmiennictwo:
 
Księga Henrykowska na liście UNESCO? 01.03.2014   Magdalena Wawrzyniak, kapi;   TVP Wrocław
http://www.tvp.pl/tvp-regionalna/aktualnosci/kultura/ksiega-henrykowska-na-liscie-unesco/14215299
 
Archidiecezja Wrocławska: wpisać Księgę Henrykowską na listę UNESCO, PAP, 01.03.2014
http://wyborcza.pl/1,91446,15547139,Archidiecezja_Wroclawska__wpisac_Ksiege_Henrykowska.html
 
KSIĘGA HENRYKOWSKA NA LIŚCIE UNESCO?1 marca 2014, Magdalena Wawrzyniak, kapi, TVP Wrocław
http://regionalna.tvp.pl/14215299/ksiega-henrykowska-na-liscie-unesco
 
Archidiecezja Wrocławska: wpisać Księgę Henrykowską na listę UNESCO, PAP, 01.03.2014
http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114877,15547139,Archidiecezja_Wroclawska__wpisac_Ksiege_Henrykowska.html
 
Księga Henrykowska trafi na listę UNESCO? Chce tego Archidiecezja Wrocławska, 2014-03-01
http://www.gazetawroclawska.pl/artykul/3350305,ksiega-henrykowska-trafi-na-liste-unesco-chce-tego-archidiecezja-wroclawska,id,t.html#!
 
Księga Henrykowska na liście UNESCO? 2014-03-03
http://www.wroclaw.pl/ksiega-henrykowska-na-liscie-unesco

Księga Henrykowska walczy o wpis do UNESCO, 2014-03-10,  Weronika Skupin
http://www.gazetawroclawska.pl/artykul/3360381,ksiega-henrykowska-walczy-o-wpis-do-unesco,id,t.html
 
Księga Henrykowska jedną z polskich propozycji na listę UNESCO, PAP, 10.03.2014
http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114877,15600742,Ksiega_Henrykowska_jedna_z_polskich_propozycji_na.html
 
Wrocławskie Muzeum Archidiecezjalne to nie tylko Księga Henrykowska. Czy lista UNESCO pomoże placówce?”, Maciej Rajfur, 14.03.2014 r. http://wdolnymslasku.pl/wydarzenia/273-wroclawskie-muzeum-archidiecezjalne-to-nie-tylko-ksiega-henrykowska-czy-lista-unesco-pomoze-placowce
 
KSIĘGA HENRYKOWSKA Tłumaczenie: Roman Grodecki
http://biblioteka.kijowski.pl/sredniowiecze/a.a.%20-%20ksi%e4%99ga%20henrykowska.pdf
 
Liber fundationis claustri Sancte Marie Virginis in Henrichow = Księga Henrykowska
http://digital.fides.org.pl/dlibra/docmetadata?id=744&from=&dirids=1&ver_id=21162&lp=1&QI=!DD43B429FD3658666244C29E17A26C78-3
http://digital.fides.org.pl/Content/744/directory.djvu?djvuopts&page
 
Pamięć Świata
http://unesdoc.unesco.org/images/0018/001877/187733e.pdf
http://www.unesco.pl/komunikacja-i-informacja/pamiec-swiata/
http://www.unesco.org/new/typo3temp/pics/3f74d618df.jpg
http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/resources/news-and-in-focus-articles/in-focus-articles/2012/coming-soon-the-treasures-that-record-our-history/
http://publishing.unesco.org/sommaire.aspx?Code_Livre=4938
 
Światowa Lista Pamięci Świata
http://www.unesco.pl/komunikacja-i-informacja/lista-swiatowa/
http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/memory-of-the-world/homepage/
 
Polskie obiekty na Liście Pamięci Świata
http://www.unesco.pl/komunikacja-i-informacja/pamiec-swiata/polskie-obiekty-na-liscie-pamieci-swiata/
 
Opracował:

© Roman Andrzej Śniady, Wrocław, dnia 20.03.2014 r.

Kto milczy, ten przyzwala (Mikołaj Rej)