Gwałtowny wzrost wydatków na administrację w samorządach województw

 1. Pismo samorządu terytorialnego „Wspólnota” opublikowało jak co roku wyniki badań prowadzonych wspólnie z Uniwersytetem Warszawskim poświęcone samorządowi terytorialnemu. Część tych badań dotyczy kształtowania się wydatków na administrację w jednostkach samorządu terytorialnego w Polsce w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Chodzi o wydatki w dziale 750 klasyfikacji budżetowej (administracja publiczna) czyli tzw. wydatki bieżące pomniejszone o wydatki na remonty bieżące które nie mając charakteru regularnie powtarzalnego zamazywały by wyniki badań. Wydatki bieżące na administrację rozliczane SA na głowę mieszkańca w celu zapewnienia porównywalności poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego i prezentowane Az w 14 różnych kategoriach w zależności od liczby mieszkańców: gminy wiejskie (do 5 tys., 5-10 tys., powyżej 10 tys.), małe miasta (do 10 tys., 10-15 tys., powyżej 15 tys.), miasta powiatowe (do 20 tys., 20-30 tys., powyżej 30 tys.) inne miasta na prawach powiatu, miasta wojewódzkie, powiaty (do 75 tys. i powyżej 75 tys.) i województwa.

Tak liczone wydatki na administrację jak można się domyślać z roku na rok rosną przy czym zatrważa wręcz skala tego wzrostu. Szczególnie wyraźnie wzrastają wydatki w samorządach województw od 200 roku (odkąd prowadzone są badania wzrosły aż 3 krotnie i to w cenach stałych) w tym w ostatnich dwóch latach - w 2007 o 24% a w 2008 aż o 40%.

Na ogół uzasadnia się wzrost wydatków na administrację w samorządach województwa koniecznością realizacji regionalnych programów operacyjnych przygotowywanych w związku z nową perspektywą finansową UE na lata 2007-2013 ale przecież samorządy województw realizowały także programy operacyjne w ramach starej perspektywy finansowej na lata 2004-2006.

2. Wyraźnie widać zróżnicowanie pomiędzy samorządami województw jeżeli chodzi o wielkość wydatków bieżących na administracje w przeliczeniu na 1 mieszkańca. W roku 2008 wydatki te przedstawiały się następująco od najniższych do najwyższych:

Śląskie13,79 zł, Wielkopolskie 18,27 zł, Małopolskie 20,33 zł, Podkarpackie 20,53 zł, Kujawsko-Pomorskie 20,56 zł, Lubelskie 21,29 zł, Łódzkie 22,45 zł, Pomorskie 23,56 zł, Podlaskie 24,19 zł, Dolnośląskie 26,29 zł, Zachodniopomorskie 26,84 zł, Lubuskie 27,60 zł, Mazowieckie 27,60 zł, Świętokrzyskie 31,41 zł, Warmińsko-Mazurskie 32,48 zł, Opolskie 35,41 zł.

Średnia dla województw wynosiła 17 zł w 2007 roku i 24 zł w 2008 r. czyli jak już zaznaczyłem wyżej średni wzrost wydatków na administrację w samorządach województw wyniósł w 2008 roku aż 40%. Przodują w tej statystyce województw 3 województwa z małą liczbą mieszkańców: opolskie (najmniejsze województwo), warmińsko-mazurskie i świętokrzyskie. W ekonomii jest znane pojęcie określane „korzyścią skali”. Nie ma siły, w mniejszej jednostce wydatki na administrację muszą być w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyższe niż w większej. Ta bardziej ludna powinna dzięki temu efektowi powinna mieć wydatki na jednego mieszkańca wyraźnie niższe. Dziwią w związku z tym bardzo wysokie wydatki na administrację w tak bliskim mi samorządzie województwa mazowieckiego (byłem Marszałkiem tego województwa w latach 1998-2001). Blisko 30 zł na mieszkańca, ponad 5 mln mieszkańców to ponad 150 mln zł tylko na wydatki bieżące na administrację to bardzo dużo. Także ponad 5 mln województwo śląskie ma te wydatki na poziomie niecałych 14 zł na mieszkańca a więc jest to niecałe 90 mln zł. Nie bardzo rozumiem jak można uzasadnić tak wysoką różnicę w wydatkach na administrację w tych dwóch samorządach województw.

3. Uzasadnieniem dla wyraźnego wzrostu wydatków na administracje w samorządach województw jak już wspominałem było i jest przygotowywanie i rozliczanie regionalnych programów operacyjnych związanych z wykorzystaniem pieniędzy europejskich. Jednak jak wynika z raportu NIK z wykonania budżetu państwa za rok 2008 do końca roku w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego we wszystkich województwach wykorzystano zaledwie 1,6% środków co jest wynikiem zatrważającym. W województwach o najwyższym poziomie wydatków na administrację realizacja programów operacyjnych i związane z nią wykorzystanie środków unijnych jest najsłabsze.

Pismo samorządu terytorialnego „Wspólnota” opublikowało jak co roku wyniki badań prowadzonych wspólnie z Uniwersytetem Warszawskim poświęcone samorządowi terytorialnemu.