Przekaz dnia

„Słuchaj, dasz radę pójść do tego kościoła beze mnie? Bo ja to chyba wypuszczę się na miasto zabawić się trochę” – słyszę w przededniu mszy zamówionej za bliską nam osobę z ust znajomej. Dopytuję, co jest powodem tego nagłego zwrotu aksjologicznego, lecz jakoś odpowiedzi wprost nie udaje mi się uzyskać... Jednakowoż kilka chwil później, pozornie zupełnie bez związku z wcześniej prezentowaną postawą, droga mi osoba, ściszonym, zaaferowanym głosem, przemawia tak: „Wiesz, czytałam wczoraj w necie, że tylko w tym roku ma miejsce takie dziwne, tajemnicze zjawisko…

Jeśli doda się do siebie wiek jakiejkolwiek osoby i rok, w którym się urodziła, to zawsze wychodzi jedna i ta sama liczba, spróbuj na sobie! Podobno tylko w przypadku dzieci się nie sprawdza… ”. No, dobra – próbuję więc – najpierw na sobie, potem jeszcze z danymi paru innych osób… Rzeczywiście, wychodzi ta sama, znajomo wyglądająca liczba… Mina koleżanki oprócz satysfakcji zmieszanej z poczuciem grozy, świadczy o coraz silniejszej determinacji do wyrwania życiu jeszcze kilku przyjemnych chwil…

Patrzę jeszcze raz na czterocyfrowego zwiastuna dies irae, który widnieje na kalkulatorze i przemawiam: „To na pewno da się jakoś racjonalnie wytłumaczyć, tylko trzeba włączyć myślenie”… Włączam… i uff - za chwilę mogę już przekonać rozmówczynię, że jeśli świat przestanie istnieć, to raczej nie stanie się to z powodu tej frapującej arytmetycznej zbieżności…   W następstwie zasępiam się, myśląc nad zagadnieniem tzw. czwartej władzy (lub - jak media nazwał Janusz Głowacki – piątego żywiołu…). Jaka, przynależna temu zjawisku nazwa jest bardziej adekwatna – podkreślenie sprawowania kontroli nad rządem dusz… - czyli uwypuklenie aspektu bardziej statycznego… Czy też może zawarty w pojęciu „żywiołu” dynamizm, ale ten unicestwiający często; zmiatający część poznawczych konstruktów odbiorcy… Uczono mnie na logice, że zdanie: „Krasnoludek to istota niewielkiego wzrostu” może być prawdziwe bądź nie – w zależności od tego, jaką interpretacją się posłużymy – słabą, mówiącą, że każdy desygnat podmiotu jest desygnatem orzecznika czy mocną – każącą się przejmować także i tym, czy desygnaty podmiotu w ogóle istnieją… Konopnicka utrzymywała, że owszem istnieją… Wg kaszubskich wierzeń na przykład krasny ten ludek mieszka w pniach drzew, w oborach, stajniach, przy kamieniach…

Widziany być nie lubi, usposobienia zaś jest wesołego; bywa często pomocny, ale i potrafi być mściwy i złośliwy… 
„Koniom spląta długie grzywy, 
Czasem dzieciom prawi Baśnie…
(…)
Gdzie chce – wejdzie, co chce – zrobi,
Jak cień chyżo, jak cień cicho,
Nie odżegnać się od niego,
Takie sprytne małe licho”
- pisała Konopnicka.  Tylko… koni dzisiaj, a wraz z nimi i grzyw do plątania niewiele… Co współcześnie stanowi tworzywo do płatania figli? Co w guzy, gruzła i kołtuny na amen skręcone zostać może?    Jakiś czas temu znajomy przysłał mi artykuł postulujacy w świecie przedstawionym Internetu istnienienie innych bajkowych stworzeń... Zrzeszone mają być – jak utrzymywał tekst – w tzw. farmach… Aby rozeznać się w temacie, postanowiłam spytać tej, co to dysponuje całkiem niezłym arsenałem wiedzy i nie bez przyczyny używam akurat takiego dopełnienia. Zdziwiłam się, jak wiele  AI miała do powiedzenia w tym temacie – byty, nazywane w rzeczywistości Internetu trollami mają wg niej m.in. takie zadania, jak: rozpraszanie dyskusji, szerzenie dezinformacji, przeszkadzanie w działaniach jakiejś społeczności online, polityczną manipulację, kreowanie fałszywej reputacji czy wzmacnianie pożądanej narracji (SI wypluła tę wyliczankę naprawdę jednym sztucznym tchem).

Takie indywiduum jak troll nie musi generować koniecznie atmosfery agresji, nie musi wcale prowokować złości… Może, wg AI „tylko” drenować nasz czas, przesuwając uwagę na inne, mniej istotne kwestie. Dysonans powstały u odbiorcy po takiej fachowej interwencji modeluje nasze zaangażowanie w dany temat… Niby rozładowuje napięcie, ale sprzyja pojawieniu się wrażenia jałowości podjętego w dyspucie wysiłku… 

To tylko wirtualny świat – można byłoby pocieszać się takim zapewnieniem… Jednakże dyspozycje i instrukcje, z którymi, jak utrzymuje autorka artykułu, zastępy trolli ruszają codziennie w cyberprzestrzenie, dziwnym trafem pochodzą od zleceniodawców zaangażowanych raczej w realu… Subtelne wpływy, których doświadczamy online sumują się modyfikując nasze postawy, co pozwoliłam sobie zobrazować w tej - wiem, może trochę infantylnej, ale rzeczywiście mającej miejsce, rodzajowej scence z początku tekstu.  
Miejmy się na baczności – to mój brief specjalny na dzisiaj…   A do SI przemawiam z troską, jak nie przymierzając - Sekator do Eustachego: "wiesz, może ty się tak nie pal być taką, jak my... Nie do końca przecież wiadomo, czy byłby to dla ciebie krok naprzód...".