Izolacja jak wyrok, czyli czego Wam nie powie SANEPID...

Szanowni.

COVID jest podstępną, wredną chorobą, której nie można lekceważyć nawet jeżeli przechodzi się ją lekko, a co dopiero, jeżeli przechodzi się ciężej. Nie mówię o ekstremalnych przypadkach, ale coraz częściej słyszy się i czyta, że wszyscy domownicy mają lekkie objawy, a jedna osoba ląduje w szpitalu z saturacją 60%. Pytanie, co może być powodem takiego a nie innego rozwoju sytuacji, spędza sen z powiek wirusologom i lekarzom.

Jeżeli zaobserwujemy jakiekolwiek zmiany samopoczucia, nie mówiąc o pozytywnym wymazie, zwracajmy uwagę na temperaturę ciała. Jak wiadomo na COVID lekarstwa nie ma, ale wydaje się, że można wskazać pewną prawidłowość u konkretnej osoby - mianowicie, że w swoistym cyklu powtarzają się skoki temperatury.

Wygląda to mniej więcej tak (pomiar co godzinę): 37,2 - 37,4 - 37,3 - 36,9 - 37,2 - 37,9 (!!!) - i co wtedy? Ano, jeżeli nie mierzymy temperatury co godzinę, to nic, nawet nie zauważymy tego uderzenia, szczególnie że chory nic specjalnie nie odczuwa, natomiast może być lekko nieobecny. Po dwóch godzinach temperatura znowu spada i na powrót mamy 37,2 - 37,4 - 37,3 - 36,9 - 37,2 itd.

Bez częstego pomiaru nie będziemy w stanie uchwycić tego cyklu, a jest on, jak wspomniałem, bardzo indywidualny. Wydaje się, że w pierwszym etapie choroby to cykl namnażania się wirusa narzuca rytm wzrostu temperatury, mogą też być szczyty naprzemienne, jeden trochę wyższy, drugi trochę niższy, następujące co np. 11 godzin. Początkowo te skoki są słabo odczuwalne, ale powinny być mierzalne. A to jest dopiero preludium, kiedy organizm próbuje zwalczyć namnażanie się wirusa własnymi siłami, co przejawia się tą podwyższoną temperaturą. Natomiast to w tej fazie amantadyna może dawać efekty (100 mg co sześć godzin, lepiej nie dawać dawki uderzeniowej, bo temu lekarstwu też nic nie brakuje do szczęścia jak się dokładniej przeczyta ulotkę, ale przynajmniej spowalnia replikację wirusa, dając organizmowi więcej czasu na przeciwdziałanie i wytworzenie skuteczniejszej tej "pierwszej linii obrony").

Przeciwdziałanie jest proste i skuteczne - zbić temperaturę jak tylko zaobserwujemy jej nadmierny wzrost, wychodzący poza przeciętne dla danej osoby widełki (można roboczo przyjąć >38,0, ale to jest bardzo, bardzo zindywidualizowane), zaś już po dwóch dobach pomiaru wiadomo mniej-więcej kiedy i czego możemy się spodziewać. Ważnym sygnałem jest realne samopoczucie chorego, są tacy, którym nie przeszkadza tydzień z >38,5, są i tacy, którym przy tej temperaturze zaczyna wyłączać się świadomość.

Jeżeli jednak odpuścimy sobie regularny pomiary temperatury, to umknie nam cykl replikacji i będziemy bezradni, kiedy w drugiej fazie wzrost temperatury będzie tak gwałtowny, że włączają się dalsze "linie obrony", co może przeradzać się w tę słynną "burzę cytokinową", kiedy masowo wytwarzane przeciwciała atakują na oślep wszystko co się nawinie, z własnymi płucami, nerkami, sercem, mózgiem czy co tam u danej osoby jest słabsze.

Pojedyncza osoba, szczególnie starsza, fizycznie nie da sobie rady przez dziesięć dni z ciągłym, cogodzinnym pomiarem temperatury i saturacji (to jest minimum tego, co trzeba mierzyć), a nawet te dwie doby będą dla niej trudne. Jeżeli taka osoba dostanie "przydziałową" kwarantannę, ale nie tylko nie będzie miała wiedzy, co robić, ale nawet zeszytu czy kartki do notowania dat, godzin i wyników, jej szanse na wyzdrowienie zależą tylko od tego, jaki wariant przebiegu jej się trafi. O saturacji to już każdy chyba wie, ale obserwacja jej wahań jest istotną informacją o stanie płuc - jak spada to trzeba położyć chorego na boku lub brzuchu (nie na wznak !!!), ciepło okryć i przewietrzyć mieszkanie czy pokój, ale jeżeli dalej spada i to poniżej 90, to trudno, czas dzwonić po karetkę lub brać chorego i jechać do szpitala jeżeli karetek nie ma, bo może się nie obejść bez tlenu.

Jeżeli mamy całą rodzinę w izolacji (wszyscy mają COVID), trzeba nawzajem mierzyć sobie temperatury, notować i obserwować, aby w porę dostrzec moment nadmiernego wzrostu temperatury i zdążyć ją zbić, zanim jej poziom będzie na tyle wysoki, że uruchomią się te "dalsze linie obrony", wystarczy Ibuprofen w kapsułkach, chyba że ktoś kiepsko go toleruje, nie zadziałał odpowiednio albo zbliża się limit dobowy, to wtedy paracetamol, ale Ibuprofen działa dodatkowo przeciwzapalnie, zaś paracetamol nie.

Koniecznie trzeba pilnować, żeby pić dużo płynów, dwa litry na dobę to mało, jak się da, to nawet i cztery. Trzeba brać cynk, potas, magnez i elektrolity, korzystna jest witamina D (normalnie do 2.000, dla osób 65+ nawet do 4.000 na dobę, ale to po konsultacji z lekarzem), aspiryna przeciwdziała zakrzepom (dobry jest Clexane 40 w zastrzykach), bardzo dobrze jest też mieć prosty aparat do inhalacji typu "Nebulizator" (lekkie nadciśnienie jakie wytwarza w masce pomaga w oddychaniu, a mgiełka z roztworu soli fizjologicznej nawilży oskrzela), podobno pomocna jest nalewka z katalpy lub napar z jej liści czy strąków (hamuje cytokiny i stymuluje nadnercza, choć tu każdy musi wykazać się własnym rozumem), ale absolutnie NIC nie zastąpi kochających osób, które wespół-w zespół, 24/7 będą na zmianę czuwać, mierzyć, zapisywać, przewidywać i być w gotowości, żeby w razie potrzeby w porę przeciwdziałać gorączce.

A przecież jest jeszcze kwestia aprowizacji, kosztów lekarstw, cała logistyka związana z tym, że wokół osoby chorej potrzeba trzech osób, poświęcających czas na kwarantannie (chyba że już przechorowały), które też muszą jeść i pić.

Powiedzmy sobie szczerze: osoby samotne lub mieszkające samotnie, nie posiadające żadnego zaplecza finansowego ani wiedzy o tych mechanizmach, w wypadku ostrzejszego przebiegu choroby są w zasadzie bezbronne, zwłaszcza jeżeli ze względu na przepisy dotyczące kwarantanny i perspektywę uwięzienia na pół miesiąca w czterech ścianach pod groźbą grzywny 30 tys., ich bliscy muszą trzymać się z dala, o tych mechanizmach zresztą sami nie wiedząc.

Dla nich, zaprawdę, izolacja jest jak wyrok...