Poniżej prezentuję wyniki swoich własnych obserwacji szerokorozumianej rosyjskiej propagandy. Użyte tu nazwy są mojego autorstwa i być może opisane strategie funkcjonują gdzie indziej pod innymi nazwami o których nie wiem. Nie w tym rzecz. Ważne jest natomiast to, aby rozumieć jakimi metodami posługuje się przeciwnik w celu manipulowania swymi ofiarami. Wbrew temu co czasami pisze się w mediach społecznościowych ja akurat nie uważam każdego za „ruskiego trolla”. Wielu ludzi zostało zwyczajnie zainfekowanych rosyjską propagandą i nie będąc świadomymi powiela rosyjski punkt widzenia. Mam nadzieję, że niniejszy wpis pozwoli czytelnikom zachować większą odporność na propagandę. Poniżej trzy główne strategie
Lustrzane odbicie
W strategii tego rodzaju Rosjanie dążą do zniwelowania wpływów jakiejś koncepcji poprzez stworzenie koncepcji alternatywnej, o przeciwnym wektorze działania. Stąd określenie „lustrzane odbicie”. Chodzi o to, aby na zarzut pod adresem Rosji wypuścić „koncepcję” która będzie stawiać podobny zarzut tylko drugiej stronie.
Wydaje się, iż w tej strategii chodzi o to, aby siły oddziaływania obu zarzutów znosiły się, lub co najmniej aby zarzut kierowany pod adresem Rosji tracił na sile. Ludzie wierzący w zarzuty sformułowane pod adresem Rosji muszą zostać zrównoważeni przez działania innych ludzi, którzy wierzyć będą w coś zgoła przeciwnego. Każda bowiem koncepcja może mieć fanów – wystarczy aby odpowiednio ją stymulować i dostarczać „dowodów”. Te oczywiście mogą( i zawsze są) spreparowane, co w ferworze walki nie ma znaczenia. Zawsze jest szansa na to, iż przyglądający się konfliktowi z boku oceni pod wpływem pojawiających się różnych argumentów(i obalających ich kontrargumentów), iż nie wierzy żadnej ze stron. To już samo w sobie jest sukcesem ponieważ skutecznie zawęża krąg odbiorców prawdziwego zarzutu, skierowanego przeciw Rosji,
A) Zarzut przeciw Rosji <-> B) Zarzut przeciw autorowi zarzutu
Przykłady:
A: Putin jest nieuczciwy!
B: Nie, to Obama jest nieuczciwy!
A: Rosja postępuje niegodziwie atakując Ukrainę!
B: To niegodziwe atakować Rosję, gdy ta walczy o prawa rosyjskiej mniejszości atakowanej na Ukrainie!
A: Wspierani przez Rosję separatyści zestrzelili malezyjski samolot cywilny wykorzystując zestaw Buk!
B: Nie – to Ukraińcy zestrzelili ten samolot swoim myśliwcem !
Ten ostatni przykład jest najbardziej klasyczny dla tej strategii – jest też najbardziej bezczelny. Rosjanie posunęli się do stworzenia całej prezentacji multimedialnej która miała rzekomo „udowadniać” ich teorię. Zdjęcie:
Dzięki temu funkcjonują dwie, wykluczające się teorie. Której wierzyć? Na tym polega skuteczność tej strategii. Jakże jest ona daleka od wartości wyznawanych przez Polskę – są to bowiem bezwzględne, cyniczne kłamstwa i pogarda dla pojęcia prawdy. Tak typowe w świecie rosyjskim i zupełnie nietypowe w Polskiej tradycji.
Mgła informacyjna
Inna z często stosowanych strategii to „mgła informacyjna”. Jak wiemy, mgła zasłania nam widok – nie pozwala nic dojrzeć. Taka mgła panowała w Smoleńsku – nic nie było widać. Taką mgłę serwują też Rosjanie odbiorcom swojej propagandy. Celem jest wytworzenie wielu teorii, spekulacji i argumentów. Powinno być ich tak wiele, aby odbiorca nie był w stanie dojrzeć prawdy. Idealna sytuacja ma miejsce wtedy, gdy wytworzone, fałszywe informacje ocierają się o prawdę na tyle blisko, aby nie zostały od razu odrzucone jako fałszywe. Celem jest odciągnięcie uwagi od prawdy. Chodzi o umieszczenie wokół faktów tak wielu fałszywych tropów, aby dotarcie do prawdy było niemożliwe lub co najmniej aby wyraźnie zniechęcało do jej szukania.
Im więcej istnieje teorii, tym waga każdej z nich staje się mniejsza. Dotyczy to też teorii prawdziwej –w gąszczu fałszywych tropów zawsze pozostanie tylko „jedną z wielu”. I o to chodzi.
Przykładem jest tu Smoleńsk i wszystko co się działo wokół tego wydarzenia. Już na samym początku otrzymaliśmy zbitkę fałszywych tropów:
- 4 podejścia do lądowania
- 3 osoby przeżyły
- rzekoma kłótnia gen.Błasika z pilotem
- rzekome spóźnienie się LK na lotnisko itd
Prawdziwy wysyp mylących tropów zalał jednak internet. Pojawili się „analitycy” zasypujący blogosferę swoim teoriami. Szczytowym osiągnięciem była tu „teoria maskirówki”, która do dziś ma swoich fanów, wbrew ustaleniom zespołu Antoniego Macierewicza. I o to chodzi – mylenie i odciąganie od prawdy.
Spiskowe teorie
Rosjanie przodują też w tworzeniu spiskowych teorii dziejów. Miesza się tu częściowa prawda (istnienie światowych elit, oszustów itd.) z dopisanymi teoriami z wykorzystaniem cech ludzkiej natury. A ta jest taka, iż z przyjemnością „odkrywamy prawdę”. Sprytnie więc podsuwane są teorie które są bardzo ciekawe dla odbiorcy.
Celem teorii spiskowych jest podważenie wiary w elity własnego kraju i struktury państwa- lub też w struktury i intencje państw sojuszniczych. Teorie te mogą oczywiście wykorzystywać elementy prawdy i daleki jestem od idealizowania świata zachodu, znając jego ułomności. Zawsze warto jednak pochodzić do teorii spiskowych z ostrożnością. Obok elementów prawdziwych zawierają one też przejaskrawienia które mają wywołać u odbiorcy określone reakcje.
CIEKAWOSTKA: Jeśli przeanalizujecie Państwo wszystkie dostępne teorie spiskowe to dojdziecie do bardzo ciekawego odkrycia. Otóż żadna z nich nie dotyczy….Rosji. A kogo dotyczą? Katalog jest szeroki i „zupełnie przypadkowo” dotyczy przeciwników i konkurentów Rosji:
- USA (klasyk)
- NATO (klasyk)
- Żydzi i Izrael
- Wielka Brytania, zachód
ostatnio lawinowo wzrasta ilość teorii dotyczących… Turcji(zupełnie przypadkowo zaraz po tym jak zestrzeliła rosyjski samolot). Turcja występuje tu wręcz jako wspólnik ISIS – choć faktycznie Turcja zniszczyła więcej celów ISIS niż Rosja. Miała też u siebie szereg zamachów – a Rosja nie… Jakoś ISIS nie chce się mścić na niej za rzekomą walkę z terroryzmem.
Wszystkie te strategie mogą być mieszane ze sobą, mogą się nakładać na siebie itd. Z pewnością jest ich też sporo więcej. Warto jednak znać choćby te podstawowe, co pozwoli nam odcedzać prawdę od fałszu – nawet jeśli nie w 100% to z pewnością w większości przypadków. Tylko umysł wolny od manipulacji może szukać prawdy w gąszczu informacji.
Ksawery Meta-Kowalski
