Bohaterowie Rzeczypospolitej. Major Henryk Sucharski

MJR. HENRYK SUCHARSKI ROCZNICA ŚMIERCI. 

30 sierpnia 1946 r w Neapolu zmarł mjr Henryk Sucharski, komendant Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte w czasie obrony placówki w kampanii wrześniowej. Henryk Sucharski całe życie był związany z Wojskiem Polskim. M.in żołnierz wojny polsko-bolszewickiej, a nst. zawodowy wojskowy, służył m. in. w garnizonach w Krakowie i Brześciu.
Mjr. Sucharski urodził się 12 listopada 1898 w Gręboszowie, Austro-Węgry. Był synem Stanisława wiejskiego szewca i Agnieszki z domu Bojko, pochodził z rodziny wielodzietnej. W czerwcu 1908 odebrał świadectwo szkoły powszechnej w Otfinowie, gdzie przebywał pod opieką miejscowego proboszcza i Marcina Augustyńskiego.  

W latach 1909–1917 Henryk Sucharski był uczniem C. K. II Gimnazjum w Tarnowie (w jego klasie był m.in. Wilhelm Obrzut).
Służbę wojskową rozpoczął w Armii Austro-Węgier 13 lutego 1917 r w batalionie zapasowym 32 pułku strzelców w Bochni. 17 listopada 1917 zdał tzw. maturę wojenną. W 1918 ukończył Rezerwową Szkołę Oficerską w Opatowie i jako kadet-aspirant, został wcielony do 9. kompanii 32 pułku strzelców na froncie włoskim.

DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE 
Po powrocie do niepodległej Polski 7 lutego 1919 roku został powołany do służby w Wojsku Polskim w 16 pułku piechoty w Tarnowie. W marcu został przeniesiony na front czeski do Cieszyna. W czerwcu został awansowany do stopnia kaprala.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej, w październiku 1919 został przeniesiony na front litewsko-białoruski, gdzie we wrześniu został mianowany podchorążym, a w styczniu 1920 otrzymał awans na podporucznika i został mianowany dowódcą kompanii w batalionie szturmowym 6 Dywizji Piechoty. 

Za osobistą odwagę w obliczu wroga i wykazanie inicjatywy w dowodzeniu w bitwie pod Połonicą-Bogdanówką, 30 sierpnia 1920 został przedstawiony do odznaczenia Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari, który wręczono mu w 1922.
Ponadto za męstwo na polu chwały otrzymał Krzyż Walecznych. Pod koniec 1921 został przyjęty do zawodowej służby wojskowej. W 1922 awansował na stopień porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. 
W latach 20 był oficerem zawodowym 20 pułku piechoty w garnizonie Kraków. W 1928 został awansowany do stopnia kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928. 

W listopadzie 1928 został przeniesiony do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. We wrześniu 1930 został przeniesiony do 55 Pułku Piechoty w Lesznie. W 1932 był oficerem 35 pułku piechoty w Brześciu nad Bugiem. 
Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 32. lokatą w korpusie oficerów piechoty.

OBRONA WESTERPLATTE 
3 grudnia 1938, z rozkazu szefa Biura Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych, został przeniesiony na stanowisko komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte, którą dowodził do 2 września 1939 r. 
Henryk Sucharski przez wiele lat po wojnie był uznany za dowódcę składnicy podczas 7 dniowej obrony Westerplatte. Pozycja ta została ugruntowana przez Melchiora Wańkowicza w tomiku pt. ,,Westerplatte", który powstał na podstawie rozmów autora z majorem Sucharskim podczas ich spotkania we Włoszech.

Sucharski już od 2 września chciał poddać jednostkę, jednak w wyniku zdecydowanego sprzeciwu kapitana Dąbrowskiego i pozostałej części kadry oficerskiej, oraz w wyniku załamania nerwowego Sucharskiego do momentu kapitulacji 7 września 1939 dowodzenie przejął kapitan Franciszek Dąbrowski. 

Kapitulacja nastąpiła w momencie, w którym straty podległych mu żołnierzy były stosunkowo małe, a zapasy amunicji wystarczyły na 2-3 tygodnie walk, nie było jednak już lekarstw i opatrunków, zapewniających skuteczną pomoc dla rannych. 
7 września 1939 o godzinie 10:15 major Henryk Sucharski zarządził wywieszenie białej flagi i osobiście udał się do Niemców, aby omówić warunki kapitulacji.

W uznaniu bohaterstwa i niezłomnego ducha załogi Westerplatte, dowództwo niemieckie pozwoliło majorowi Henrykowi Sucharskiemu odejść do niewoli z szablą przy boku. W wyniku pomyłki Niemców wręczono mu jednak nie jego własną szablę, a szablę kapitana Franciszka Dąbrowskiego. Broń odebrano mu jednak zaraz po dotarciu do pierwszego obozu.

Z innymi oficerami został odwieziony do Hotelu Centralnego w Gdańsku. Nst. był przetrzymywany kolejno w obozach Stablack, Riesenburg Prabuty, w Oflagu IV A Hohenstein, Oflagu II B Arnswalde Choszczno, Oflagu II D Gross-Born Borne Sulinowo – Kłomino.  W marcu 1945 podczas ewakuacji obozów jenieckich uległ wypadkowi i trafił do szpitala niedaleko Schwerina.

PO WOJNIE 
Po uwolnieniu, w lipcu 1945 przedostał się do dowództwa 2 Korpusu Polskiego we Włoszech. W styczniu 1946 został przyjęty do służby wojskowej z przydziałem na dowódcę 6 Batalionu Strzelców Karpackich. 
W Ankonie, zwaną przez Polaków „Małą Polską”, Sucharski poznał Melchiora Wańkowicza. Spotkanie zaowocowało powstaniem reportażu „Westerplatte”. 

Na Półwyspie Apenińskim Sucharski również chorował. 19 sierpnia lekarze w brytyjskim szpitalu wojskowym w Neapolu orzekli, że na jelitach znaleźli wrzód. Do operacji przystąpiono 28 sierpnia, 30 sierpnia 1946 o godzinie 9:00, Henryk Sucharski zmarł.
Został pochowany 1 września na Polskim Cmentarzu Wojskowym w Casamassima we Włoszech.
21 sierpnia 1971 szczątki majora Henryka Sucharskiego zostały ekshumowane i przewiezione do Polski. 1 września 1971 urnę z prochami udekorowano Krzyżem Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti Militari i złożono na Westerplatte. 
16 marca 2021 za zgodą rodziny dokonano ponownej ekshumacji, a szczątki majora przeniesiono do gdańskiego kościoła św. Brygidy, gdzie oczekiwali na ostateczny pochówek na nowym cmentarzu na Westerplatte, który według pierwotnych planów miał nastąpić 1 września 2022. 

Ostatecznie major Henryk Sucharski oraz 9 poległych obrońców Składnicy Tranzytowej zostali pochowani na nowo otwartym Cmentarzu Wojska Polskiego na Westerplatte 4 listopada 2022.

ORDERY i ODZNACZENIA 
Krzyż Komandorski Orderu Wojennego Virtuti Militari pośmiertnie 1 września 1971
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari nr 104
Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari 1922 r
Krzyż Walecznych dwukrotnie, po raz pierwszy w 1921
Złoty Krzyż Zasługi
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
.
UPAMIETNIENIE 
Henryk Sucharski jest patronem wielu szkół oraz ulic w Polsce. W 1989 r został wybity medal z jego podobizną.
Powstały dwa filmy opowiadające o obronie Westerplatte. Co istotne, oba ukazują dwa różne obrazy majora Sucharskiego. Jeden pokazuje majora jako twardego żołnierza, mądrze dowodzącego, natomiast drugi, skupia się na teorii załamania nerwowego majora Sucharskiego w początkach wojny i przejęciu dowództwa przez kapitana Dąbrowskiego.